Thúc đẩy phát triển nông nghiệp theo hướng thông minh, hiện đại

TMO - Thị xã Mộc Châu, tỉnh Sơn La hiện nay hướng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp theo hướng thông minh, hiện đại, gắn với chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao, nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người dân.

Trong những năm gần đây, thị xã Mộc Châu, tỉnh Sơn La đã chủ động triển khai nhiều giải pháp nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng thông minh, hiện đại. Chính quyền địa phương khuyến khích người dân ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, sử dụng giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao và thân thiện với môi trường.

Các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao như nhà kính, tưới nhỏ giọt, truy xuất nguồn gốc bằng mã QR... được triển khai ngày càng rộng rãi, đặc biệt trong sản xuất rau quả, chè và chăn nuôi bò sữa. Song song đó, thị xã đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý sản xuất, tiêu thụ nông sản và kết nối thị trường qua các nền tảng thương mại điện tử.

Hợp tác xã, doanh nghiệp nông nghiệp trên địa bàn cũng từng bước tiếp cận công nghệ mới, hướng đến phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh. Nhờ cách làm đồng bộ và phù hợp với điều kiện địa phương, nông nghiệp Mộc Châu đang từng bước khẳng định vai trò là ngành kinh tế chủ lực, tạo sinh kế ổn định, góp phần nâng cao chất lượng sống và thu nhập cho người dân vùng cao.

Đáng chú ý, sau hơn 3 năm triển khai Dự án “Nông nghiệp thông minh vì thế hệ tương lai” tại thị xã Mộc Châu, mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đã giúp nông dân được tiếp cận quy trình canh tác khoa học, thân thiện với môi trường.

Dự án “Nông nghiệp thông minh vì thế hệ tương lai” được Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt cho Viện Nghiên cứu Rau quả triển khai thực hiện. Dự án được triển khai trên địa bàn Mộc Châu từ năm 2022, gồm 4 hợp phần chính: Nâng cấp và tối ưu hóa nhà kính, vườn ươm hiện có, quy mô mỗi nhà kính từ 500 m² đến 2.000 m²; xây dựng mô hình sản xuất các loại rau có giá trị kinh tế và giá trị dinh dưỡng cao trong nhà lưới, nhà màng, gồm ớt chuông, cà chua, dưa chuột; hoàn thiện và nâng cao trình độ sản xuất cây giống cho các vườn ươm; bảo quản và chế biến nông sản sau thu hoạch, phân tích thị trường chuỗi giá trị và kết nối thị trường tiêu thụ rau, quả.

Viện Nghiên cứu Rau quả phối hợp với thị xã Mộc Châu hướng dẫn nông dân xây dựng nhà kính an toàn, làm đất, chọn giống và hỗ trợ lắp đặt các thiết bị công nghệ cao giám sát các yếu tố ảnh hưởng đến cây trồng.

Đến nay, Dự án đã hỗ trợ xây dựng hơn 30 nhà lưới và vườn ươm, với tổng diện tích gần 40.000 m²; bên cạnh đó tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, nâng cao kiến thức và kỹ năng canh tác cho nông dân.

Đại diện Viện Nghiên cứu Rau quả, cho biết, điểm nhấn của Dự án là việc áp dụng đồng bộ các giải pháp canh tác không đất, kiểm soát sinh học dịch hại, sử dụng nhà lưới thông minh và tối ưu hóa quy trình sau thu hoạch, góp phần tăng năng suất, cải thiện chất lượng rau, củ, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Hỗ trợ địa phương xây dựng chuỗi giá trị nông sản, kết nối sản xuất với thị trường tiêu thụ, nâng cao thu nhập và sinh kế cho nhân dân. Việc duy trì, mở rộng phương pháp canh tác thông minh của dự án sẽ tác động lâu dài cho toàn vùng cao nguyên Mộc Châu.

Mô hình trồng rau thuỷ canh mang lại năng suất cao cho người dân, đồng thời đảm bảo vệ sinh thực phẩm. 

Nông dân đã được tiếp cận các kỹ thuật bảo quản sau thu hoạch, đảm bảo an toàn thực phẩm, ghép giống rau có khả năng chống chịu sâu bệnh; nắm phương pháp trồng rau thủy canh, trồng trên giá thể, áp dụng thiên địch trong quản lý dịch hại. Tham gia dự án từ những ngày đầu. Đại diện HTX Mộc Vân Trang, phường Mộc Lỵ, thị xã Mộc Châu cho biết, đơn vị đã được tiếp cận kỹ thuật canh tác trong nhà màng, hệ thống tưới nhỏ giọt, đo nồng độ EC và pH trong đất.

Đại diện HTX Mộc Vân Trang cho biết, HTX được hỗ trợ máy bắt côn trùng sử dụng năng lượng mặt trời trong nhà màng, hoạt động bằng cách phát ra sóng ánh sáng để thu hút và tiêu diệt ruồi đục lá Nam Mỹ, nâng cao chất lượng cây trồng. Tôi sẽ phổ biến, nhân rộng đến các thành viên HTX và nông dân trong vùng để nâng cao hiệu quả sản xuất.

Tham gia dự án, Trung tâm Đổi mới sáng tạo, Sở Khoa học và Công nghệ đã bố trí một nhà màng, với diện tích là 1.620 m², có mái che nắng, hệ thống làm mát bằng quạt gió để triển khai mô hình trồng cây không dùng đất trên giá thể (thủy canh). Lãnh đạo Trung tâm, cho biết: Dự án đã triển khai thử nghiệm 3 mô hình trồng cây thủy canh, gồm: Dưa lưới, cà chua Beef và rau xà lách trong nhà kính, đã mang lại nhiều ưu điểm vượt trội so với phương pháp trồng truyền thống, giảm thiểu sâu bệnh và loại bỏ việc sử dụng các hóa chất bảo vệ thực vật, đảm bảo rau, củ sạch, an toàn và năng suất cao hơn.

Thúc đẩy phát triển nông nghiệp theo hướng thông minh, hiện đại tại huyện Mộc Châu không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, giá trị nông sản và đời sống của người dân địa phương. Với sự quan tâm, định hướng đúng đắn từ chính quyền và sự chủ động, tích cực của người dân, nông nghiệp Mộc Châu đang từng bước chuyển mình rõ nét.

Những mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số, liên kết chuỗi giá trị… đã và đang phát huy hiệu quả, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường lớn, bền vững. Đây cũng là tiền đề để địa phương xây dựng thương hiệu nông sản gắn với du lịch sinh thái, nông nghiệp trải nghiệm, tạo thêm động lực phát triển kinh tế - xã hội.

Trong thời gian tới, Mộc Châu sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế hỗ trợ, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, đồng thời nâng cao năng lực cho nông dân, HTX  trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật. Những bước đi này sẽ góp phần đưa Mộc Châu trở thành điểm sáng của vùng Tây Bắc trong phát triển nông nghiệp thông minh.

Vũ Nhung