Thêm nguồn lực cho công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng

TMO - Với nguồn kinh phí bổ sung khá lớn từ việc bán tín chỉ carbon rừng sẽ giúp tạo thêm việc làm, thu nhập và nâng cao trách nhiệm của người dân trên địa bàn tỉnh Quảng Bình trong công tác bảo vệ những cánh rừng tự nhiên.

Quảng Bình là một trong 6 địa phương triển khai Nghị định số 107/2022/NĐ-CP ngày 28/12/2022 của Chính phủ về thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ. Thời gian triển khai chính sách này trong giai đoạn 2023 – 2025 đang tạo thêm nguồn kinh phí khá lớn phục vụ việc quản lý, bảo vệ rừng và hỗ trợ phát triển sinh kế cho người dân sống gắn bó với rừng trên địa bàn tỉnh.

Ngoài Quảng Bình, còn có các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, với số tiền dự kiến sẽ chi trả khoảng 51,5 triệu USD cho giai đoạn 2018-2024, với lượng giảm phát thải mà khu vực này chuyển nhượng dự kiến khoảng 10,3 triệu tấn CO2e (đơn vị được dùng để thể hiện dấu vết carbon của tất cả các loại khí gây hiệu ứng nhà kính, với giả định tất cả khí thải ra đều là CO2). Riêng việc hỗ trợ sinh kế liên quan đến hoạt động bảo vệ, phát triển rừng, người dân còn được hỗ trợ mức 50 triệu đồng/cộng đồng dân cư/năm.

Quảng Bình có trên 591 nghìn ha rừng trong tổng diện tích đất quy hoạch cho lâm nghiệp là trên 614 nghìn ha. Đến cuối năm 2023, tỷ lệ che phủ rừng toàn tỉnh đạt 68,7%; trong đó diện tích rừng trồng trên 130.000ha, đây chính là điều kiện thuận lợi để Quảng Bình phát triển kinh tế từ rừng. Giai đoạn 2023 - 2025, Quảng Bình nhận được 235 tỷ đồng từ việc bán tín chỉ carbon, qua đó, mang lại nguồn thu cho gần 11.000 chủ rừng, góp phần quản lý, bảo vệ rừng theo hướng bền vững.

Với nguồn kinh phí bổ sung khá lớn từ việc bán tín chỉ carbon rừng tạo thêm nguồn lực cho công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng tại Quảng Bình. 

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chuyển nhượng 10,2 triệu tấn CO2 vùng Bắc Trung Bộ cho Ngân hàng Tái thiết và phát triển quốc tế (IBRD). Theo đó, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Trung ương nhận được 51,5 triệu USD từ Quỹ carbon thông qua IBRD. Quỹ Trung ương trích tiền quản lý phí và các khoản chi hợp lệ khác (tối đa 3,5% hoặc khoảng 1,802 triệu USD) còn lại khoảng 49,698 triệu USD, Quỹ Trung ương điều phối cho 6 tỉnh trong khu vực theo quy định.

Trong đó, Quảng Bình chuyển nhượng hơn 2,4 triệu tấn , được chi trả khoảng 235 tỷ đồng trong giai đoạn 2023-2025. Riêng năm 2023, Quảng Bình được nhận 82,4 tỷ đồng (cao thứ 2 trong 6 tỉnh của khu vực). Số kinh phí trên để chi trả cho các đối tượng hưởng lợi là chủ rừng (bao gồm hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng, tổ chức và Ủy ban nhân dân xã) 80 tỷ, kinh phí trích tại Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh 2,4 tỷ đồng.

Diện tích được chi trả là 469.317ha rừng tự nhiên, bình quân số tiền chi trả trên đơn vị diện tích là khoảng 170.000 đồng/ha. Nội dung chi trả bao gồm: hỗ trợ các hoạt động lâm nghiệp để giảm phát thải khí nhà kính; hoạt động đóng góp trực tiếp cho giảm phát thải khí nhà kính (bảo vệ rừng tự nhiên, khoán bảo vệ rừng tự nhiên, các biện pháp lâm sinh); hoạt động hỗ trợ phát triển sinh kế; công tác quản lý.

Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Quảng Ninh hiện đang quản lý, bảo vệ trên 52.000 ha rừng. Năm 2023, đơn vị được chi trả 8,2 tỷ đồng tiền bán tín chỉ carbon. Với số tiền này, dựa vào hướng dẫn của cấp trên, Ban lập kế hoạch chi tiêu phù hợp. Trong đó, 10% nguồn kinh phí chi cho hoạt động quản lý, bảo vệ rừng như: Mua sắm trang thiết bị, phương tiện phục vụ công tác tuần tra, hỗ trợ xăng dầu cho xe, thuyền khi tuần tra truy quét, công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Số còn lại hỗ trợ người dân trên địa bàn tham gia bảo vệ rừng và xây dựng mô hình sinh kế.

Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Quảng Ninh cho biết, những năm gần đây, công tác bảo vệ rừng luôn gặp khó khăn do nguồn kinh phí bấp bênh. Từ nguồn các Chương trình mục tiêu quốc gia, chiến lược phát triển lâm nghiệp, mức hỗ trợ cho công tác bảo vệ rừng được nâng lên. Ban tăng cường hợp đồng cán bộ bảo vệ rừng chuyên trách để bố trí trực ở chốt, trạm tại vùng xung yếu, nơi ngã ba đường, sông suối trong rừng nhằm ngăn chặn hiệu quả hành vi xâm hại đến rừng.

Xác định tiềm năng và thế mạnh của tỉnh trong lĩnh vực mua bán tín chỉ carbon rừng, Quảng Bình đã sớm đề xuất với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham gia dự án “Hỗ trợ chuẩn bị sẵn sàng thực hiện REDD+ ở Việt Nam” do Quỹ đối tác carbon trong lâm nghiệp (FCPF) thông qua Ngân hàng Thế giới tài trợ (REDD+) là sáng kiến nhằm giảm phát thải khí nhà kính thông qua nỗ lực hạn chế mất rừng, hạn chế suy thoái rừng, bảo tồn trữ lượng carbon rừng, quản lý bền vững tài nguyên rừng và tăng cường trữ lượng carbon rừng).

Được sự hỗ trợ của FCPF và REDD+, Quảng Bình đã xây dựng và ban hành kế hoạch hành động “Giảm phát thải khí nhà kính từ mất rừng và suy thoái rừng, bảo tồn trữ lượng carbon rừng, quản lý rừng bền vững và nâng cao trữ lượng carbon rừng; xây dựng Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Quảng Bình để quản lý nguồn thu từ REDD+; xây dựng đường phát thải tham chiếu làm cơ sở để tính toán mức phát thải, hấp thụ và lưu giữ carbon rừng; tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức về REDD+.

Địa phương này tiếp tục nâng cao chất lượng rừng trồng, khai thác hiệu quả thị trường tín chỉ carbon rừng.  

Nhằm tiếp tục khai thác lợi thế từ thị trường tín chỉ carbon rừng, tỉnh Quảng Bình đã có nhiều giải pháp, cơ chế chính sách để hỗ trợ, vận động, khuyến khích người dân chuyển từ trồng rừng gỗ nhỏ sang trồng rừng gỗ lớn. Phát triển trồng rừng gỗ lớn là nội dung quan trọng trong kế hoạch cơ cấu lại ngành Nông nghiệp tỉnh giai đoạn 2021-2025 và đề án "Phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng gắn với trồng rừng gỗ lớn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2019-2025", nhằm nâng cao chất lượng và giá trị rừng trồng, tạo nguồn nguyên liệu bền vững cho chế biến và xuất khẩu, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế lâm nghiệp của tỉnh.

Hiện, toàn tỉnh đã trồng được gần 4.100ha rừng gỗ lớn; trong đó, tập trung nhiều tại địa bàn các huyện: Lệ Thủy (hơn 1.300ha), Quảng Ninh (gần 1.000ha), Tuyên Hóa (trên 550ha). Nhằm xây dựng đầu ra ổn định cho rừng gỗ lớn, những năm qua, tỉnh đã xúc tiến kêu gọi đầu tư các nhà máy chế biến gỗ tinh sâu để tạo sự liên kết với người trồng rừng. Các doanh nghiệp chế biến gỗ trong tỉnh còn chủ động xây dựng vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng gắn với chứng chỉ rừng (FSC).

Đến nay, toàn tỉnh có trên 6.000ha rừng trồng được cấp chứng chỉ FSC và hiện đang tiếp tục đánh giá, cấp chứng chỉ FSC cho thêm khoảng 15.000ha. Thời gian tới, ngoài việc tiếp tục triển khai có hiệu quả và hoàn thành theo tiến độ, kế hoạch đề ra của các chương trình, dự án, đề án đang thực hiện về trồng rừng gỗ lớn, một số định hướng phát triển trồng rừng gỗ lớn tại Quảng Bình cần phải tập trung thực hiện, như: Tập trung rà soát toàn bộ các diện tích đất để hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn trên đất quy hoạch cho rừng sản xuất giao hộ gia đình, cá nhân theo chỉ đạo của UBND tỉnh; các công ty lâm công nghiệp nhà nước cần tiên phong, đi đầu và tập trung đẩy mạnh hơn nữa để phát triển trồng rừng gỗ lớn gắn với phương án quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ rừng, phù hợp với chiến lược, kế hoạch sản xuất, kinh doanh, đầu tư phát triển đã được phê duyệt. 

Phát huy tốt vai trò mở đường, dẫn dắt, góp phần lan tỏa mô hình trồng rừng gỗ lớn đến các thành phần kinh tế tư nhân, kinh tế hộ, cá nhân làm nghề rừng; hướng đến tiềm năng giảm phát thải khí nhà kính từ việc thực hiện các hoạt động trồng rừng gỗ lớn trên địa bàn tỉnh theo tiêu chuẩn quốc tế về tạo tín chỉ carbon, theo tiêu chí rừng được trồng trên đất không có rừng trong 10 năm trên địa bàn tỉnh Quảng Bình.

Hương Giang