TMO - Hiện nay, công tác xử lý rác thải sinh hoạt tại huyện Đà Bắc (Hòa Bình) đang gặp nhiều khó khăn do thiếu bãi tập kết, công nghệ lạc hậu và ý thức phân loại rác chưa cao. Do đó, chính quyền địa phương đang triển khai các giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc, hướng đến quản lý rác thải hiệu quả và bền vững.

Để giữ gìn môi trường sạch đẹp, huyện vùng cao Đà Bắc đã từng bước tăng cường thực hiện việc xử lý rác thải dân sinh, chất thải ở các khu sản xuất. Nhờ đó, trong những năm gần đây, công tác bảo vệ môi trường (BVMT) đã được các cấp chính quyền tích cực quan tâm và nhận được sự hưởng ứng của người dân.

Bên cạnh đó, huyện Đà Bắc đã ban hành các văn bản chỉ đạo việc tăng cường kiểm tra, giám sát công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn nhằm đảm bảo cảnh quan môi trường, nhất là trong các dịp lễ tết. Đến nay, huyện Đà Bắc đã đầu tư xây dựng được 1 khu xử lý rác thải sinh hoạt với diện tích 0,9 ha, được trang bị hệ thống lò đốt rác công nghệ T-Tech CNC-1000 có công suất xử lý 24 tấn/ngày.

Huyện còn ban hành quy trình xử lý rác bằng công nghệ đốt, đảm bảo an toàn, hiệu quả và giảm phát thải ra môi trường. Tuy nhiên, việc vận hành lò đốt đã bị gián đoạn từ năm 2023 đến nay do vướng mắc trong đấu thầu, đặt hàng xử lý chất thải sinh hoạt. Đại diện phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Đà Bắc cho biết: Nguyên nhân chính là do chưa có bộ đơn giá đặc thù cho dịch vụ xử lý rác bằng công nghệ đốt trên địa bàn tỉnh.

Mặc dù UBND tỉnh đã công bố bộ đơn giá dịch vụ công ích đô thị theo Quyết định số 149/QĐ-UBND, ngày 03/02/2023, song đây mới chỉ là mức giá tham khảo, chưa đủ cơ sở pháp lý để xây dựng dự toán đấu thầu chính thức. Trong khi đó, lượng rác sinh hoạt phát sinh tại thị trấn Đà Bắc và các xã lân cận hiện chỉ khoảng 3 tấn/ngày, không đủ điều kiện vận hành tiêu chuẩn cho lò đốt đã được đầu tư.

Việc tập kết rác để đủ khối lượng vận hành cũng không khả thi vì gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Ngày 15/01/2025, UBND tỉnh ban hành Công văn số 61/UBND-KTN cho phép các huyện tạm thời áp dụng bộ đơn giá theo Quyết định số 149/QĐ-UBND để xây dựng dự toán, đấu thầu dịch vụ xử lý chất thải bằng công nghệ đốt.

Lò đốt rác tại Thị trấn Đà Bắc. (Ảnh: HD).

Tuy nhiên, theo đánh giá của UBND huyện Đà Bắc, bộ đơn giá này chưa quy định cụ thể về loại công nghệ, công suất và định mức vận hành lò đốt, lại bao gồm cả chi phí khấu hao tài sản nên chưa thể áp dụng hiệu quả. Những bất cập này khiến lò đốt hiện đại trên địa bàn huyện vẫn chưa thể đưa vào vận hành, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác bảo vệ môi trường và gây lãng phí nguồn lực đầu tư. Trước những khó khăn nêu trên, UBND huyện Đà Bắc kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường sớm xây dựng và trình UBND tỉnh ban hành bộ đơn giá mới áp dụng cho cả khu vực đô thị và nông thôn, có hệ số điều chỉnh phù hợp với từng địa phương.

Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh rà soát, bổ sung định mức lao động mới theo mức lương cơ sở hiện hành, tạo thuận lợi trong xây dựng dự toán và đặt hàng dịch vụ công. Cùng với việc đẩy mạnh đầu tư, xử lý rác thải theo hướng công nghệ cao, huyện Đà Bắc còn đẩy mạnh công tác tuyên truyền BVMT trong cộng đồng người dân. Nhằm phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ trong hoạt động bảo vệ môi trường, thanh niên huyện Đà Bắc (Hòa Bình) đã triển khai nhiều cách làm hay, mô hình hiệu quả tại địa phương.

Trước đó, trong năm 2024, tuổi trẻ địa phương huyện Đà Bắc tập trung tham gia xây dựng nông thôn mới, trọng tâm là hoạt động bảo vệ môi trường; tất cả các chi đoàn trực thuộc đều triển khai thực hiện phong trào “Ngày thứ bảy tình nguyện”, “Ngày Chủ nhật xanh” có nhiều hoạt động thiết thực góp phần xây dựng đô thị văn minh như: Tổ chức thu gom rác thải rắn, bóc gỡ quảng cáo rao vặt trên tường trả lại cảnh quan đô thị, góp phần thay đổi diện mạo các xã, vì một môi trường xanh, sạch, đẹp.

Đoàn thanh niên huyện Đà Bắc tham gia vệ sinh môi trường.

Xác định nhiệm vụ bảo vệ môi trường cần có thời gian, sự kiên trì trong công tác tuyên truyền, các chi đoàn trên địa bàn huyện tiếp tục nhân rộng nhiều mô hình hiệu quả, như mô hình “chợ dân sinh giảm thiểu rác thải nhựa”; mô hình “đổi rác thải nhựa lấy cây xanh”; mô hình “Ngôi nhà xanh hạn chế rác thải nhựa” tại các trường học trên địa bàn.

Trong giai đoạn tiếp theo, Huyện đoàn tiếp tục chỉ đạo các Đoàn viên, thanh niên phát huy vai trò của thanh niên trong việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, duy trì, đẩy mạnh hoạt động bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Trong đó, chú trọng thành lập các đội, câu lạc bộ thanh niên xung kích tình nguyện sẵn sàng tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, vận động đoàn viên thanh niên hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa, phân loại và xử lý rác thải sinh hoạt tại gia đình.

Theo quy hoạch quản lý chất thải rắn sinh hoạt của tỉnh Hòa Bình đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050, huyện Đà Bắc đã điều chỉnh quy hoạch khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại xóm Tân Sơn, xã Toàn Sơn với diện tích khoảng 3,5 ha, công suất thiết kế khoảng 50 tấn/ngày đêm.

Đây là khu xử lý cấp vùng huyện, có tính chất thay thế cho bãi chôn lấp truyền thống, hạn chế tối đa lượng chất thải phải chôn lấp. Hiện huyện đã bố trí quỹ đất, quy hoạch vị trí bãi rác mới đảm bảo điều kiện vệ sinh môi trường và khoảng cách an toàn, song chưa thể triển khai do thiếu nguồn vốn đầu tư. Công tác xử lý chất thải rắn sinh hoạt có vai trò quan trọng trong việc xây dựng môi trường sống xanh, sạch, đẹp và phát triển bền vững.

Do đó, cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành và sự quan tâm đầu tư kịp thời để huyện Đà Bắc sớm tháo gỡ khó khăn, vận hành hiệu quả hệ thống xử lý rác hiện đại, đáp ứng yêu cầu thực tiễn địa phương.

Đà Bắc là địa bàn có dân cư sống phân tán, không tập trung. Các xã cách xa nhau nên việc tập kết rác còn gặp nhiều khó khăn. Công tác xã hội hóa thu gom, xử lý rác thải còn hạn chế. Chủ yếu phụ thuộc hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, những năm qua, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BVMT trên địa bàn được triển khai với đa dạng hình thức và đạt được nhiều kết quả.

Trong thời gian tới, huyện sẽ chủ động lồng ghép những mô hình hay, cách làm hiệu quả trong công tác thu gom, xử lý rác thải vào xây dựng nông thôn mới. Tập trung vào các khu vực đông dân cư sinh sống, nơi sẽ phát sinh lượng khí thải lớn. Đối với các khu vực dân cư thưa thớt sẽ triển khai mô hình lò đốt rác công cộng hoặc lò đốt rác hộ gia đình để thực hiện mục tiêu mỗi xã có một bãi rác tập trung, hướng tới bảo vệ cảnh quan xanh, sạch, xây dựng nông thôn mới hiệu quả.

Quỳnh Liên