Tăng cường công tác bảo tồn đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia U Minh Thượng

TMO - Những năm qua, tỉnh An Giang triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm quản lý, bảo vệ rừng đồng thời triển khai hiệu quả công tác bảo tồn đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia U Minh Thượng. 

Với đặc trưng là rừng hỗn loài và rừng tràm trên đất than bùn chiếm 3.000ha, Vườn quốc gia U Minh Thượng là không gian trú ngụ của nhiều thực vật, động vật hoang dã quý hiếm. Theo thống kê, tại Vườn quốc gia U Minh Thượng có khoảng 260 loài thực vật bậc cao, 32 loài thú, 184 loài chim, 54 loài bò sát lưỡng cư, 64 loài cá, 218 loài côn trùng và nhiều loài động vật thủy sinh… Trong đó có 57 loài động thực vật nguy cấp, quý hiếm như: Tê tê Java, đại bàng đen, rái cá lông mũi, mèo cá, …

Những năm qua, hệ sinh thái động thực vật tại Vườn quốc gia U Minh Thượng bị suy giảm do tác động từ các hoạt động khai thác sử dụng không bền vững đa dạng sinh học như tình trạng chặt phá rừng, khai thác gỗ trái phép, săn bắn động vật hoang dã gia tăng, tình trạng cháy rừng... 

Xác định công tác bảo tồn đa dạng sinh học là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu, Vườn quốc gia U Minh Thượng nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp. Trong giai đoạn 2021-2025, Vườn đã xây dựng và triển khai thực hiện 11 kế hoạch, 4 phương án để thực hiện chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững. Đồng thời, đã hoàn thành xây dựng phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2021-2030. 

Với giá trị về đa dạng sinh học, Vườn quốc gia U Minh Thượng được công nhận là Vườn Di sản ASEAN, Khu Ramsar quốc tế. 

Vườn quốc gia U Minh Thượng phối hợp Tổ chức Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Việt Nam), Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) và các tổ chức phi chính phủ khác để triển khai các dự án bảo vệ đa dạng sinh học, phục hồi hệ sinh thái và cải thiện sinh kế cho cộng đồng địa phương. Điển hình là 2 dự án “Cải thiện cuộc sống của cộng đồng người nghèo thông qua các sinh kế thay thế thân thiện với bảo tồn tại các khu đất ngập nước Ramsar ở đồng bằng sông Cửu Long” và dự án “Phục hồi tính toàn vẹn của hệ sinh thái Vườn quốc gia giai đoạn 2022-2027”.

Kết quả triển khai đã giúp công tác quản lý, bảo vệ rừng đạt hiệu quả, phục hồi hệ sinh thái rừng ngập nước úng phèn tiêu biểu của đồng bằng sông Cửu Long. Nâng cao độ che phủ rừng, không để suy giảm về số lượng các loài động vật rừng quý hiếm, đặc hữu, nguồn lợi thuỷ sản, tài nguyên đất than bùn. Qua đó, góp phần duy trì sự cân bằng sinh thái và gia tăng độ che phủ rừng, đảm bảo an ninh môi trường và sự phát triển bền vững của đồng bằng sông Cửu Long.

Những năm gần đây, một trong những giải pháp quan trọng được Vườn quốc gia U Minh Thượng triển khai là khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên, phục hồi bằng cách hạn chế tối đa can thiệp cơ giới, giữ nguyên lớp thảm mục và điều tiết mực nước hợp lý để hạt giống cây bản địa nảy mầm. Trên những khoảnh rừng còn thưa, cán bộ kỹ thuật tiến hành trồng bổ sung tràm bản địa và một số loài cây gỗ, cây bụi có giá trị sinh thái, giúp tăng mật độ và độ che phủ. Vườn còn áp dụng các biện pháp cải tạo rừng nhằm nâng cao chất lượng. Những diện tích tràm già, cây thấp còi hoặc mật độ quá dày được tỉa thưa hợp lý, tạo không gian ánh sáng và dinh dưỡng cho cây khỏe mạnh phát triển.

Vườn tập trung phát triển và phục hồi hệ sinh thái rừng, duy trì cân bằng sinh thái và gia tăng độ che phủ của thảm thực vật rừng, góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Trong đó, trồng mới 140 ha, chăm sóc năm thứ nhất 70 ha rừng đặc dụng tại các khu vực rừng tràm bị cháy năm 2002 và suy thoái, chăm sóc 24 ha rừng phòng hộ, khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên 450 ha. Đồng thời, xây dựng phương án khoán lại gần 472 ha rừng phòng hộ. 

Công tác diễn tập phòng cháy, chữa cháy rừng được đẩy mạnh triển khai tại Vườn quốc gia U Minh Thượng.

Chi cục Kiểm lâm tăng cường phối hợp với địa phương, lực lượng chức năng, lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng tổ chức tuần tra, kiểm soát đối với các khu vực, địa bàn có diễn biến phức tạp, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi phá rừng, mua bán trái phép đất rừng, lấn chiếm rừng, xây dựng nhà, công trình trái phép trong đất rừng, hủy hoại rừng, khai thác rừng trái pháp luật...

Đồng thời, duy trì tổ chức lực lượng trực 24/24 giờ ở khu rừng trọng điểm có nguy cơ cháy cao; thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin cảnh báo cháy rừng trên hệ thống thông tin cảnh báo cháy sớm và diễn biến tình hình thời tiết để thông tin kịp thời đến các đơn vị chủ rừng, các địa phương biết để chủ động ứng phó, phòng cháy, chữa cháy rừng. 

Trong giai đoạn 2026 - 2030, Vườn quốc gia U Minh Thượng đặt mục tiêu nâng độ che phủ rừng lên trên 80%, phục hồi nhanh diện tích đất than bùn suy thoái, bảo vệ nguyên vẹn hệ sinh thái rừng tràm đặc hữu. Đồng thời, phát triển du lịch sinh thái theo chuẩn quốc tế, tạo việc làm cho hơn 1.000 người lao động địa phương, tăng nguồn thu ổn định, giảm phụ thuộc ngân sách.../.

Ngọc Lan