TMO - Một trong những điểm đáng chú ý của Nghị định mới là sự điều chỉnh chính sách về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), trong đó bao bì của kẹo cao su và một số đồ uống đóng chai sẽ không phải thực hiện trách nhiệm tái chế như quy định trước đây.

Cụ thể, Chính phủ ban hành Nghị định số 05/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

Trong đó, có nhiều quy định EPR được sửa đổi, bổ sung, nhất là quy định về đối tượng thực hiện trách nhiệm tái chế và thời điểm thực hiện trách nhiệm tái chế. Theo quy định cũ, một số mặt hàng phải thực hiện đồng thời cả hai trách nhiệm là thu gom, xử lý và tái chế (kẹo cao su) hoặc phải thực hiện tái chế đối với bao bì đã thu gom và sử dụng lại (vỏ chai bia, chai nước 19l).

Quy định này là không phù hợp và gây khó cho nhà sản xuất, nhập khẩu. Chính vì vậy, Nghị định số 05/2025/NĐ-CP đã sửa đổi và quy định rõ, nhà sản xuất, nhập khẩu kẹo cao su không phải thực hiện trách nhiệm tái chế đối với bao bì thương phẩm của kẹo cao su.

Mặt hàng này chỉ phải thực hiện trách nhiệm thu gom, xử lý theo đúng quy định. Và nhà sản xuất, nhập khẩu đã đưa ra thị trường bao bì nhưng bao bì đó được chính nhà sản xuất đó thu hồi, đóng gói để tiếp tục đưa ra thị trường thì nhà sản xuất, nhập khẩu không phải thực hiện trách nhiệm tái chế đối với bao bì này. Đối tượng phải thực hiện trách nhiệm tái chế gồm 6 nhóm sản phẩm, hàng hóa: Săm lốp; pin và ắc quy; dầu nhớt; các sản phẩm có bao bì (thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y, xi măng, chất tẩy rửa và chế phẩm dùng trong gia dụng, nông nghiệp, y tế); điện và điện tử; phương tiện giao thông.

Đối tượng phải chịu trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải gồm 5 nhóm sản phẩm, bao bì gồm: Thuốc bảo vệ thực vật; pin sử dụng một lần; tã bỉm, băng vệ sinh, khăn ướt dùng một lần; kẹo cao su, thuốc lá; một số sản phẩm, hàng hóa có thành phần nhựa tổng hợp như bóng bay, đồ chơi trẻ em, giầy dép, quần áo, đồ nhựa dùng một lần, đồ dùng một lần, đồ nội thất, vật liệu xây dựng, túi nilong khó phân hủy kích thước nhỏ …

(Ảnh minh hoạ)

Cùng với đó, việc xác định doanh nghiệp có phải thực hiện trách nhiệm tái chế sẽ căn cứ theo doanh thu của các các sản phẩm có bao bì phải tái chế chứ không phải là doanh thu các sản phẩm khác hay tính theo giá trị nhập khẩu. Về thời điểm thực hiện trách nhiệm tái chế, Nghị định số 05/2025/NĐ-CP đã kịp thời sửa đổi và đưa ra quy định phù hợp.

Theo đó, việc thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì sẽ thực hiện sau khi kết thúc năm và thực hiện theo số thực tế đã sản xuất, nhập khẩu và đưa ra thị trường chứ không phải thực hiện từ đầu nằm giống như quy định trước đây. Nhà sản xuất, nhập khẩu đã tổ chức tái chế (thực hiện trách nhiệm tái chế đối với các sản phẩm sản xuất đưa ra thị trường và nhập khẩu trong năm 2024) theo số kế hoạch đã đăng ký trong năm 2024 thì được bảo lưu khối lượng đã tái chế để tính vào kết quả tái chế trong năm 2025.

Trường hợp nhà sản xuất, nhập khẩu lựa chọn hình thức đóng góp tài chính thì thực hiện đóng tiền 1 lần trước ngày 20 tháng 4 của năm kê khai. Một trong những điểm mới của Nghị định số 05/2025/NĐ-CP là quy định về quy cách tái chế, theo đó, quy cách tái chế bắt buộc là các giải pháp tái chế phù hợp cho từng sản phẩm, bao bì chứ không yêu cầu tối thiểu về lượng vật liệu, nhiên liệu được thu hồi đối với tái chế sản phẩm, bao bì như trước đây.

Thời điểm thực hiện trách nhiệm tái chế cũng được điều chỉnh trong Nghị định. Trách nhiệm tái chế sẽ được thực hiện sau khi kết thúc năm và tính theo số lượng thực tế sản phẩm đã sản xuất, nhập khẩu và đưa ra thị trường, thay vì áp dụng từ đầu năm như trước đây. Điều này tạo thêm thời gian cho doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ tái chế và báo cáo kết quả chính xác. Việc ban hành Nghị định 05/2025/NĐ-CP là bước tiến quan trọng trong bảo vệ môi trường tại Việt Nam.

Thu Trang