Sơn La tăng cường rà soát, bố trí, ổn định dân cư vùng thiên tai

TMO - Tỉnh Sơn La đang thực hiện các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc bố trí, ổn định dân cư trên địa bàn tỉnh, trọng tâm là sắp xếp lại dân cư vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân.

Những năm gần đây, Sơn La là địa phương chịu nhiều ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, thường xuyên xảy ra các đợt mưa đá, lũ quét, sạt lở đất đá… Đặc biệt là xuất hiện các dạng thiên tai xảy ra bất thường, khó lường với tần suất và cấp độ ngày càng gia tăng, gây hậu quả thiệt hại nghiêm trọng. Từ đầu năm đến nay, các đợt thiên tai xảy ra trên địa bàn toàn tỉnh gây ra tổng thiệt hại hơn 73 tỷ đồng.

Trước diễn biến phức tạp của tình hình thời tiết nhất là mưa lũ, sạt lở, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh đã chỉ đạo các địa phương tổ chức các đoàn công tác tiến hành việc kiểm tra, rà soát, thống kê các điểm có nguy cơ sạt lở. Trong đó, chú ý đến các điểm dân cư nằm bên sườn đồi, bờ sông có các vết nứt lớn để cảnh báo và xây dựng phương án bố trí các điểm an toàn cho nhân dân trong trường hợp cần di dời khẩn cấp.

Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Sơn La đã xây dựng danh mục 49 dự án sắp xếp ổn định dân cư cấp bách giai đoạn 2021-2025. Theo đó, toàn tỉnh có 1.938 hộ sẽ được bố trí, ổn định đời sống mới sau khi di dời khỏi khu vực nguy hiểm, tổng kinh phí dự toán trên 880 tỷ đồng. Ngoài ra, toàn tỉnh đã thực hiện cắm 342 biển cảnh báo tại các khu vực, địa điểm có nguy cơ cao bị ngập lụt, xảy ra lũ quét, sạt lở đất, khu vực sụt lún, sạt lở bờ sông, suối. 

Địa hình chia cắt mạnh cùng với mưa lũ bất thường đòi hỏi tỉnh Sơn La cần làm tốt công tác di dời, bố trí, ổn định dân cư vùng thiên tai. 

Mường La là đia phương thường xuyên chịu ảnh hưởng của lũ ống, lũ quét, sạt lở đất. Toàn huyện có 16 xã, thị trấn, hơn 21.000 hộ, trên 90% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là đồng bào Thái, Mông, La Ha, Kháng… Với địa hình đồi núi, nhiều sông suối, Mường La  thường xuyên xảy ra hiện tượng sạt lở, lũ quét, thiên tai mỗi khi vào mùa mưa bão. Những năm qua cho thấy, những trận thiên tai  đã gây thiệt hại về người và tài sản của nhà nước và nhân dân.

Trước thực tế trên, huyện Mường La coi việc di dời người dân ra khỏi vùng có nguy cơ sạt lở để đảm bảo an toàn là nhiệm vụ cấp bách. Thời gian qua, huyện đã có nhiều cơ chế, chính sách để hỗ trợ các xã khảo sát địa điểm an toàn, bố trí nguồn ngân sách để xây dựng các khu tái định cư cho người dân. Thực hiện chương trình bố trí sắp xếp dân cư cho đồng bào bị sạt lở do thiên tai, hiện nay UBND huyện Mường La  đang tổ chức triển khai đẩy nhanh tiến độ thi công  và trên địa bàn đang triển khai 6 dự án sắp xếp dân cư, một số công trình đến 31/12/2023 sẽ hoàn thành và bố trí bà con rời đến nơi ở mới đảm bảo cho việc khắc phục thiên tai vào năm 2024 và những năm tiếp theo

Trước tình hình biến đổi khí hậu, thiên tai bất thường đang diễn biến phức tạp, huyện Yên Châu đang tập trung xây dựng các khu tái định cư, di chuyển người dân ở khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất và ngập lụt đến nơi ở an toàn nhằm giảm thiểu những thiệt hại do thiên tai gây ra. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 5 điểm dân cư, với 208 hộ dân nằm trong khu vực có nguy cơ cao sạt lở, lũ quét khi xảy ra thiên tai. Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn huyện đã chỉ đạo các xã chủ động rà soát các khu vực có nguy cơ ngập úng, lũ ống, lũ quét và sạt lở đất để di dời nhân dân đến nơi an toàn; cắm biển cảnh báo vùng thường xuyên xảy ra lũ quét, sạt lở đất để nhân dân biết. Tăng cường tuyên truyền nâng cao ý thức của nhân dân trong việc chủ động tự phòng, tránh thiên tai an toàn, hiệu quả.

Trong 5 năm qua, huyện Yên Châu đã phê duyệt thực hiện 4 dự án di chuyển dân vùng thiên tai; trong đó, có 2 dự án đã hoàn thành, bố trí nhà ở cho 68 hộ dân ở các bản Na Pa, xã Sặp Vạt và bản Nà Dạ, xã Chiềng On, tổng mức đầu tư trên 16 tỷ đồng; 2 dự án đang trong quá trình triển khai tại bản Na Pản, xã Chiềng Đông và bản Tô Buông, xã Lóng Phiêng, với vốn đầu tư trên 23 tỷ đồng.

Ngoài ra, UBND huyện Yên Châu đang kiến nghị cấp có thẩm quyền phê duyệt Dự án bố trí, sắp xếp dân cư để triển khai trong giai đoạn 2023-2025 đối với 2 điểm dân cư tiềm ẩn nguy cơ sạt lở tại bản Luông Mé, xã Chiềng Đông, với 38 hộ và bản Khấu Khoang, xã Mường Lựm, với 20 hộ. Thông qua bố trí dân cư bằng các hình thức tập trung, xen ghép đã từng bước ổn định đời sống, giúp nhân dân yên tâm sinh sống, phát triển sản xuất.

Các địa phương trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh rà soát, triển khai các dự án sắp xếp, ổn định dân cư vùng thiên tai. Ảnh: NN. 

Với địa hình chia cắt mạnh, huyện Mai Sơn chịu thiệt hại nặng nề do thiên tai, làm nhiều hộ dân mất nhà cửa, mất đất sản xuất. Với phương châm “Phòng ngừa chủ động, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả”, hàng năm, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn huyện đã chỉ đạo các xã chủ động rà soát các khu vực có nguy cơ ngập úng, lũ ống, lũ quét và sạt lở đất để di dời nhà ở của người dân đến nơi an toàn; cắm biển cảnh báo vùng thường xuyên xảy ra lũ quét, sạt lở đất để nhân dân biết. 

Đối với các điểm dân cư nằm trong khu vực có nguy cơ cao sạt lở, lũ quét khi xảy ra thiên tai, huyện chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn khảo sát, lập quy hoạch các điểm tái định cư phục vụ bố trí, sắp xếp dân cư tập trung, an toàn, đảm bảo yêu cầu đồng bộ với các quy hoạch khu dân cư, hệ thống kết cấu hạ tầng, phục vụ sản xuất, sinh hoạt ổn định lâu dài của nhân dân. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, công khai các chính sách hỗ trợ tới các hộ gia đình thuộc dự án; vận động cộng đồng dân cư nơi lập các điểm tái định cư hiểu rõ, đồng thuận, chia sẻ, hỗ trợ, giúp đỡ các hộ dân di chuyển đến.

Sắp xếp, bố trí lại dân cư đòi hỏi phải đầu tư các hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu như điện, đường, trường, trạm, nên mức đầu tư rất lớn. Nhằm tháo gỡ khó khăn, huyện đang tiếp tục rà soát, đánh giá khả năng xảy ra sạt lở để có phương án sắp xếp dân cư, tìm địa điểm tái định cư phù hợp với hộ dân di dời; trình cấp có thẩm quyền bố trí ngân sách; huy động nguồn xã hội hóa với phương án những điểm có nguy cơ sạt lở cao ưu tiên sắp xếp di dời trước, góp phần ổn định sản xuất và cuộc sống của nhân dân. 

Theo Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, thực hiện Quy hoạch Bố trí sắp xếp, ổn định dân cư trên địa bàn tỉnh Sơn La đến năm 2020, định hướng đến năm 2025, Sơn La đã triển khai bố trí sắp xếp ổn định 171 điểm dân cư với 4.705 hộ. Trong đó, ổn định tại chỗ 1.395 hộ, di chuyển 3.310 hộ. Song song với công tác quy hoạch, sắp xếp, ổn định dân cư, tỉnh cũng quan tâm đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, hỗ trợ người dân phát triển kinh tế xã hội để sớm ổn định đời sống, sản xuất.

Tuy nhiên, việc bố trí sắp xếp dân cư trên địa bàn nhiều huyện còn gặp khó khăn do địa hình phức tạp, độ dốc lớn, việc tìm các vị trí mặt bằng đáp ứng nhu cầu bố trí tập trung hàng trăm hộ dân là rất khó. Cùng với đó, hệ thống đường giao thông, cơ sở hạ tầng để thi công các điểm sắp xếp dân cư còn nhiều hạn chế.

UBND tỉnh Sơn La đã giao UBND các huyện, thành phố theo dõi chặt chẽ diễn biến mưa lũ để chủ động chỉ đạo triển khai ứng phó kịp thời, hiệu quả. Với các khu vực đã phát hiện nguy cơ sạt lở, lũ quét, kiên quyết di dời người, tài sản ra khỏi khu vực nguy hiểm hoặc có phương án đảm bảo an toàn tính mạng, hạn chế thiệt hại về người, tài sản của nhân dân, không để xảy ra tình huống bị động, bất ngờ.

Tỉnh triển khai lực lượng xung kích kiểm tra, rà soát các khu dân cư ven sông, suối, khu vực thấp trũng để chủ động tổ chức di dời, sơ tán người dân khỏi khu vực có nguy cơ cao xảy ra ngập lụt sâu, lũ quét, sạt lở đất. Đồng thời hỗ trợ lương thực, nhu yếu phẩm, chỗ ở theo quy định để ổn định đời sống các hộ dân bị mất nhà do sạt lở, lũ quét, không để người dân thiếu đói, không có chỗ ở. Các ngành, các địa phương tiếp tục rà soát kỹ, phát hiện kịp thời khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở, nhất là các khu vực có dân cư, trường học, công sở, nhà máy…;Tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân nhận biết về nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở, hướng dẫn kỹ năng để người dân chủ động ứng phó. 

Thanh Hải