Sơn La: Mở rộng diện tích trồng cây ăn quả

TMO - Sơn La là một trong những địa phương có thế mạnh về nông nghiệp của vùng Tây Bắc, hiện nay địa phương đang đẩy mạnh mở rộng diện tích trồng cây ăn quả, góp phần phát triển kinh tế nông thôn và nâng cao thu nhập cho người dân.

Tỉnh Sơn La định hướng trong giai đoạn tiếp theo, phấn đấu phát triển cây ăn quả theo quy mô tập trung, an toàn, bền vững, hiệu quả, cụ thể phấn đấu hết năm 2025 tổng diện tích cây ăn quả đạt trên 104.800 ha và sản lượng đạt trên 596.500 tấn. Tập trung quản lý sản xuất cấp mã số vùng trồng đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện xuất khẩu các loại quả (Nhãn, xoài, chanh leo, chuối, mận, bơ,...) sang các thị trường (Úc, Mỹ, Châu Âu, Hàn Quốc, Trung Quốc,...) đạt khoảng 15.000 ha và đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu trên 100.000 - 200.000.

Bên cạnh đó phát triển đầu tư thâm canh vùng nguyên liệu phục vụ các cơ sở chế biến nông sản trên địa bàn tỉnh đến năm 2025 đạt trên 100.000 ha cây trồng đáp ứng đủ cho nhu cầu chế biến của các nhà máy, cơ sở chế biến nông sản. Nhờ phát triển cây ăn quả, những năm qua, người dân tỉnh Sơn La đã có nguồn thu nhập thường xuyên, giúp ổn định cuộc sống.

Đến nay, tổng diện tích cây ăn quả của Sơn La đạt gần 85.000 ha; sản lượng quả đạt trên 453.554 tấn, so với năm 2017, diện tích cây ăn quả tăng 91,2%. Một số cây ăn quả chính có giá trị hàng hóa lớn và đã hình thành các vùng sản xuất tập trung như: xoài Yên Châu; na Mai Sơn; mận, bơ huyện Mộc Châu; sơn tra Mường La, Bắc Yên, Thuận Châu; vùng trồng nhãn tại huyện Sông Mã, Mai Sơn, Yên Châu…

Các mô hình trồng cây ăn quả được người dân tích cực mở rộng diện tích. Huyện Yên Châu (tỉnh Sơn La) hiện có 10.150 ha xoài, nhãn, mận hậu; trong đó, trên 1.500 ha cây ăn quả sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ; có 36 mã số vùng trồng xuất khẩu, với diện tích gần 700 ha. Toàn huyện có 3 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, gồm: vùng mận tại xã Phiêng Khoài, vùng nhãn tại xã Lóng Phiêng và vùng xoài tại xã Chiềng Hặc.

Mở rộng diện tích cây ăn quả tạo sinh kế ổn định cho người dân Sơn La. (Ảnh: NN). 

Chất lượng các loại cây ăn quả đã được khẳng định, tạo uy tín trên thị trường. Năm 2024, huyện tiêu thụ và xuất khẩu 74.000 tấn quả các loại; giá trị các loại quả xuất khẩu đạt 5,9 triệu USD. Có thể nói, phát triển kinh tế hàng hóa, chuyển đổi từ đất trồng ngô sang trồng cây ăn quả đang giúp giá trị kinh tế của huyện được nâng lên. Là xã có diện tích cây ăn quả lớn của huyện Yên Châu, Tú Nang có 760 ha xoài, 800 ha nhãn, sản lượng trung bình đạt trên 17.300 tấn quả/năm.

Các hộ trồng cây ăn quả của xã đã áp dụng quy trình sản xuất an toàn, đáp ứng nhu cầu thị trường. Xã có 4 hợp tác xã (HTX) liên kết thu mua xoài, nhãn xuất khẩu. Điển hình, HTX hoa quả Quyết Tâm đã liên kết hơn 170 hộ sản xuất trên 500 ha nhãn, xoài; trong đó, 186 ha được cấp mã số vùng trồng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Mỹ, Úc. Năm 2024, sản lượng nhãn, xoài của HTX tiêu thụ và xuất khẩu đạt 4.600 tấn. Nhằm chuẩn bị các điều kiện đáp ứng hoạt động xuất khẩu, tiêu thụ sản phẩm cây ăn quả chủ lực của địa phương năm 2025, huyện Yên Châu đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm.

Bên cạnh đó phát huy vai trò các doanh nghiệp, HTX và người dân trong việc chủ động kết nối, tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ, xuất khẩu. Dự kiến năm 2025, sản lượng các loại quả của huyện Yên Châu đạt khoảng 87.000 tấn; phấn đấu tiêu thụ trong nước và đưa vào chế biến khoảng 77.620 tấn quả; xuất khẩu 9.380 tấn quả tươi sang các nước: Trung Quốc, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Mông Cổ, Anh...

Lãnh đạo UBND huyện Yên Châu thông tin, huyện đang phối hợp với các sở, ngành tổ chức tập huấn bán hàng online trên nền tảng số; hỗ trợ các HTX, hộ sản xuất tham gia hội chợ, tuần hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm nông sản an toàn;

Khuyến khích các HTX đầu tư các kho bảo quản, kho lạnh, cơ sở chế biến để giảm sức ép cho việc tiêu thụ sản phẩm quả tươi; xây dựng, thiết kế mẫu mã, bao bì sản phẩm, tăng tính hấp dẫn, khả năng cạnh tranh tại thị trường trong nước và xuất khẩu...

Tại huyện Mai Sơn, trong vòng gần 10 năm (từ 2015 đến 2024), diện tích cây ăn quả đã tăng từ 1.500 ha lên 11.500 ha, với cây trồng chủ lực là nhãn, xoài, na, chanh leo, cây có múi. Cơ cấu sản xuất của huyện được điều chỉnh theo hướng phát huy lợi thế của mỗi vùng, mỗi xã, thị trấn, gắn với nhu cầu thị trường, thích ứng biến đổi khí hậu. Không chỉ huyện Yên Châu, hiện nay, tỉnh Sơn La đã xây dựng các vùng sản xuất cây ăn quả theo ba cấp: Sản phẩm chủ lực quốc gia; sản phẩm chủ lực cấp tỉnh; sản phẩm đặc sản địa phương theo chương trình OCOP, lồng ghép vào các quy hoạch phát triển ngành cấp quốc gia, quy hoạch tỉnh; tiến tới tổ chức cấp mã số vùng trồng, tạo độ nhận diện cho hoa quả chất lượng cao trên bản đồ nông sản Việt Nam…

Việc phát triển cây ăn quả không chỉ giúp Sơn La khai thác lợi thế về khí hậu và thổ nhưỡng mà còn thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa, gắn với chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu. Khẳng định thương hiệu về nông sản, năm 2024, nông sản tỉnh Sơn La tiếp tục đạt mục tiêu xuất khẩu đề ra, gồm: Chè 8.900 tấn, trị giá 21,9 triệu USD; cà phê 31.700 tấn, giá trị trên 88,77 triệu USD; sắn 100.000 tấn, trị giá trên 36,8 triệu USD; xoài quả tươi 7/600 tấn, giá trị trên 1,8 triệu USD; chuối quả tươi 7.200 tấn, giá trị 2,1 triệu USD... Tổng giá trị xuất khẩu nông sản toàn tỉnh ước đạt 190 triệu USD, trong đó trái cây chiếm khoảng 60%.

Trong năm 2025, và những năm tiếp theo, Sơn La sẽ tiếp tục  quy hoạch vùng trồng cây ăn quả theo hướng tập trung, ứng dụng công nghệ cao, đồng thời hỗ trợ nông dân liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, nhằm nâng cao hiệu quả và tính bền vững. Bên cạnh đó, việc mở rộng diện tích cây ăn quả không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nông nghiệp mà còn góp phần xây dựng nông thôn mới, tạo sinh kế ổn định cho hàng vạn hộ dân trên địa bàn toàn tỉnh.

Nguyễn Nam