Sơn La đầu tư nâng cấp, hiện đại hóa các công trình thủy lợi

TMO - Hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Sơn La đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo an ninh nguồn nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, cung cấp nước sinh hoạt và phòng chống thiên tai.   

Trong những năm qua, tỉnh Sơn La đã tập trung nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng thủy lợi, nhờ đó, hệ thống thủy lợi trên địa bàn tỉnh ngày càng được đầu tư hoàn thiện, không chỉ đảm bảo nguồn nước tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp và cây ăn quả, mà còn cung cấp đủ nước sinh hoạt cho đời sống của người dân.

Đến nay, toàn tỉnh đã có 2.518 công trình, trong đó có 111 hồ chứa, 1.274 đập xây, 84 đập rọ thép, 743 phai, đập chưa được kiên cố (phai tạm), 5 công trình tưới cây trồng cạn, 197 cửa lấy nước, 5 công trình thoát lũ, 6 trạm bơm, trên 3.200 km mương dẫn nước được đầu tư đồng bộ, theo hướng đa mục tiêu và đa giá trị.

Hệ thống thủy lợi đảm bảo nguồn nước chủ động cho trên 34.000 ha cây trồng, tăng 12.000 ha so với năm 2020. Trong đó, phục vụ tưới trên 30.000 lượt ha lúa, phục vụ nuôi 1.176 ha thủy sản, cung cấp nước tưới ẩm 2.600 ha đất nông nghiệp, công nghiệp. Đồng thời, cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất công nghiệp và tiêu thoát nước cho 62.804 ha khu vực nông thôn và đô thị.

Hệ thống thủy lợi tại các địa phương được đầu tư, nâng cấp phục vụ cho sản xuất nông nghiệp. 

Theo Chi cục Thủy lợi và Tài nguyên nước tỉnh, ttrong những năm qua, ngành đã tích cực thu hút các nguồn lực để đầu tư phát triển hạ tầng, nâng cao hiệu quả, đảm bảo nguồn nước ổn định cho sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt, công nghiệp và các ngành kinh tế khác. Chủ động quản lý rủi ro thiên tai, thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu và tình trạng suy giảm tài nguyên nước. 

Giai đoạn 2021-2025, tỉnh Sơn La đã bố trí trên 700 tỷ đồng để triển khai hơn 200 dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp và sửa chữa các công trình thủy lợi. Các dự án trọng điểm được tập trung thực hiện, như: Dự án thoát lũ từ Chiềng Sinh về trung tâm thành phố; Dự án tiêu thoát nước chống ngập úng trung tâm Quỳnh Nhai; dự án khắc phục ngập úng bản Phiêng Nghè; dự án kè suối Nậm La giai đoạn II; Dự án kè chống sạt lở Suối Muội; Dự án Kè chống sạt lở Suối Tấc giai đoạn II; Dự án đầu tư xây dựng Kè chống sạt lở khu trung tâm hành chính Sốp Cộp; công trình thoát lũ Suối Hoa... 

Giai đoạn 2022-2024, tỉnh được hỗ trợ khoảng 450 tỷ đồng để thực hiện 21 dự án vùng thiên tai cấp bách. Ngoài ra, tỉnh đã tiếp nhận và đưa vào vận hành 4 công trình hồ chứa thủy lợi lớn Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm chủ đầu tư, bao gồm: Hồ Bản Mòng, hồ Chiềng Dong, hồ Nà Ngặp và hồ tưới ẩm xã Tà Lại, tổng mức đầu tư khoảng 717 tỷ đồng.

Trong đó, công trình thủy lợi Chiềng Dong hoàn thành vào tháng 6/2021 đã góp phần đảm nước tưới cho 1.450 ha đất canh tác thuộc cao nguyên Nà Sản, cấp nước sinh hoạt cho 10.000 người và phục vụ chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, phát triển kinh tế nông nghiệp địa phương; duy trì dòng chảy môi trường hạ du, góp phần cải tạo môi trường sinh thái, tạo điều kiện phát triển du lịch.

Bên cạnh đó, hồ chứa nước bản Mòng (phường Chiềng Cơi) cũng là công trình được Bộ Nông nghiệp và Môi trường đầu tư xây dựng mới, có nhiệm vụ phòng, chống lũ quét, sạt lở, tạo nguồn cấp nước công nghiệp và sinh hoạt với lưu lượng 27.500 m³/ngày đêm; cấp nước tưới tự chảy cho 263 ha đất nông nghiệp ven suối Nậm La; tạo nguồn cấp nước tưới cho 947 ha đất nông nghiệp. Sau khi hoàn thành và đưa vào sử dụng, theo đánh giá, hồ bản Mòng đã cắt, giảm lũ cho nhiều địa phương quanh khu vực. 

Hồ Bản Mòng giữ vai trò quan trọng trong công tác phòng chống thiên tai trên địa bàn tỉnh (Ảnh: TD). 

Ngoài ra, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh triển khai nhiều giải pháp bảo vệ công trình thủy lợi, ứng dụng công nghệ số nâng cao hiệu quả vận hành. Hiện toàn tỉnh có 35 trạm đo mưa tự động; 2 trạm đo mực nước; 2 trạm quan trắc khí tượng và camera giám sát các hồ lớn, như bản Mòng, Tiền Phong; xây dựng bản đồ số quản lý vận hành công trình, cập nhật dữ liệu theo thời gian thực, hỗ trợ điều hành, cảnh báo thiên tai và giúp tỉnh điều tiết nguồn nước, xả lũ kịp thời.

Đáng chú ý, công tác quản lý thủy lợi của tỉnh được phân cấp rõ ràng. Trong đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường quản lý công trình lớn và vừa, Công ty TNHH MTV Quản lý, khai thác công trình thủy lợi Sơn La quản lý 2.508 công trình qua 12 chi nhánh, cùng 1.401 tổ thủy lợi cơ sở, với hơn 3.400 thành viên vận hành và bảo dưỡng tại chỗ. Các đơn vị tập trung bảo vệ công trình sau mưa lũ, thực hiện sửa chữa định kỳ và huy động cộng đồng tham gia tu sửa, bảo vệ hệ thống thủy lợi.  

Tại Quy hoạch tỉnh Sơn La thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, địa phương này xác định phát triển thuỷ lợi theo hướng hiện đại, chủ động cấp, thoát nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh và các ngành kinh tế khác, góp phần phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo đảm an ninh nguồn nước, lợi ích quốc gia, quốc phòng, an ninh, bảo đảm an ninh lương thực và phục vụ sản xuất nông nghiệp hàng hoá, nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; phù hợp với phương án phân vùng, quy hoạch phòng, chống thiên tai và thủy lợi, quy hoạch vùng, quy hoạch thủy lợi có liên quan.../.

Thu Minh