Số hoá trong quản lý chất thải y tế nguy hại

TMO - Với địa bàn rộng, lượng chất thải y tế nói chung phát sinh tương đối nhiều, đòi hỏi các đơn vị quản lý trên địa bàn tỉnh Yên Bái phải có biện pháp xử lý kịp thời, tránh nguy cơ về ô nhiễm môi trường, phát sinh dịch bệnh. Trước thực trạng trên, địa phương đã đẩy mạnh số hoá, nâng cấp cơ sở hạ tầng, đặc biệt chú trọng ứng dụng công nghệ để quản lý chất thải y tế nguy hại.

Tính đến năm 2024, tỉnh Yên Bái có 7 bệnh viện tuyến tỉnh, 9 trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố và 13 phòng khám đa khoa khu vực lồng ghép trạm y tế, 160 trạm y tế xã. Trên địa bàn tỉnh còn có hệ thống y tế ngành gồm 1 bệnh viện, 1 khu điều trị phong, 2 bệnh xá và 262 cơ sở y tế ngoài công lập. Nhằm triển khai hiệu quả công tác bảo vệ môi trường, nhất là quản lý chất thải y tế, Sở Y tế tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo các đơn vị y tế trong ngành tăng cường thu gom, phân loại rác thải từ các khoa, phòng và xử lý theo đúng quy định.

Ngành Y tế cũng xác định rằng xử lý chất thải rắn nguy hại và nước thải y tế là nhiệm vụ trọng tâm. Theo thống kê từ Sở Y tế Yên Bái, đến nay toàn tỉnh đã 94,4% bệnh viện và trung tâm y tế có hệ thống xử lý nước thải đạt quy chuẩn môi trường.

Đây là kết quả của quá trình đầu tư bài bản, nỗ lực vận hành, giám sát nghiêm túc tại các cơ sở y tế từ tỉnh đến cơ sở. Trong năm 2023, tổng khối lượng chất thải y tế được xử lý đạt 3.009 kg đối với chất thải rắn, trong đó có 1.994 kg là chất thải rắn y tế nguy hại. Đối với chất thải lỏng, khối lượng xử lý trong năm lên tới 259.154 m3. Năm 2024, cùng với sự gia tăng quy mô hoạt động khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế, lượng chất thải phát sinh và được xử lý cũng tăng mạnh.

Cụ thể, tổng khối lượng chất thải rắn y tế đã được xử lý là 3.796 kg, trong đó chất thải nguy hại chiếm 2.294 kg. Riêng chất thải lỏng y tế, xử lý trong năm 2024 là 571.205 m3 gấp hơn hai lần so với năm 2023. Qua đó, cho thấy áp lực không nhỏ trong công tác bảo vệ môi trường y tế hiện nay. Tại tỉnh Yên Bái chất thải y tế được phân loại tại nguồn theo đúng Thông tư 20/2021/TT-BYT của Bộ Y tế, trong đó phân chia rõ rác thải thông thường, rác thải lây nhiễm, rác thải nguy hại và rác thải tái chế.

Sau phân loại, chất thải được lưu giữ tại các khu vực riêng biệt có trang bị thiết bị bảo quản chuyên dụng trước khi chuyển giao cho đơn vị xử lý được cấp phép. Riêng rác thải lây nhiễm được quản lý đặc biệt nghiêm ngặt nhằm tránh nguy cơ lây lan dịch bệnh ra cộng đồng. Lãnh đạo Trung tâm Y tế huyện Yên Bình cho biết, việc phân loại chất thải y tế được đơn vị chú trọng ngay từ khâu đầu. Đối với, đối với chất thải y tế, được đầu tư hệ thống xử lý đồng bộ từ khi xây dựng. Hệ thống này bao gồm các tuyến cống thu gom, bể xử lý, bảo đảm nước thải sau xử lý đạt chuẩn trước khi xả ra môi trường.

Đặc biệt, Trung tâm đã được phê duyệt nâng cấp hệ thống xử lý nước thải cuối năm 2024 nhằm đáp ứng nhu cầu tăng cao do lượng bệnh nhân ngày một đông. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai xử lý chất thải y tế tại tỉnh Yên Bái cũng gặp không ít khó khăn, đặc biệt là ở tuyến y tế cơ sở.

Tại nhiều trạm y tế xã, điều kiện cơ sở hạ tầng còn yếu, chưa được trang bị hệ thống xử lý nước thải hay lò xử lý rác y tế chuyên dụng. Phần lớn chất thải y tế tại đây được thu gom và vận chuyển theo mô hình cụm, đưa về Trung tâm Y tế huyện để xử lý tập trung. Mặc dù mô hình này phần nào giúp giảm gánh nặng đầu tư cho từng trạm y tế, nhưng lại gặp nhiều bất cập như khó khăn trong vận chuyển, đặc biệt tại những vùng núi, đường đi hiểm trở, xa trung tâm…Trước vấn đề đó, Lãnh đạo Sở Y tế Yên Bái cho biết, ngành y tế tỉnh Yên Bái đã và đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào công tác quản lý chất thải.

Tỉnh Yên Bái đẩy mạnh xây dựng phần mềm chuyên biệt nhằm quản lý chất thải y tế. (Ảnh minh hoạ). 

Một phần mềm chuyên biệt về quản lý chất thải y tế đang được xây dựng, kỳ vọng sẽ giúp số hóa toàn bộ quá trình theo dõi, giám sát từ khâu phát sinh đến thu gom, lưu giữ và xử lý chất thải. Phần mềm này không chỉ lưu trữ dữ liệu mà còn có khả năng phân tích và dự báo, từ đó hỗ trợ cơ quan quản lý đưa ra quyết định kịp thời như dự báo thời điểm cần bảo trì hệ thống xử lý hay nhu cầu đầu tư mới theo từng giai đoạn. Phần mềm đã được trình lãnh đạo Sở Y tế và nhận được sự đồng thuận cao.

Dự kiến trong thời gian tới, hệ thống sẽ được hoàn thiện và đưa vào vận hành thử nghiệm trên phạm vi toàn tỉnh. Khi hoàn thiện, đây sẽ là một bước tiến quan trọng trong công cuộc chuyển đổi số ngành y tế Yên Bái, giúp minh bạch hóa quy trình xử lý, nâng cao năng lực giám sát và góp phần xây dựng môi trường y tế hiện đại và an toàn. Về phía Sở Y tế, trong thời gian tới, ngành sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan chuyên môn đề xuất nguồn lực để đầu tư các hệ thống xử lý chất thải mới cho những cơ sở chưa đạt chuẩn.

Đồng thời, ngành cũng định hướng tăng cường ứng dụng các công nghệ xử lý chất thải không đốt như công nghệ hấp tiệt trùng thân thiện với môi trường và an toàn với nhân viên y tế.

Nhằm tăng cường công tác thu gom chất thải y tế, tỉnh Yên Bái ban hành Quyết định số  02/2024/QĐ-UBND ngày 18 tháng 3 năm 2024 về quy định thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải Y tế nguy hại trên địa bàn tỉnh.

Đối tượng áp dụng là các cơ sở y tế bao gồm cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có giấy phép hoạt động theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh, cơ sở y tế dự phòng, cơ sở đào tạo khối ngành sức khỏe, cơ sở nghiên cứu, xét nghiệm, kiểm nghiệm, kiểm định, thử nghiệm y, dược và có phát sinh chất thải y tế nguy hại; các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài có hoạt động liên quan đến quản lý chất thải y tế nguy hại trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Các cơ sở có công trình xử lý chất thải y tế nguy hại theo mô hình cụm xử lý hoặc tự xử lý cho cơ sở mình; các cơ sở thực hiện dịch vụ xử lý chất thải nguy hại.

UBND tỉnh Yên Bái yêu cầu Sở Y tế chủ trì, phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường và các cơ quan có liên quan chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh trong việc thực hiện Thông tư số 20/2021/TT-BYT; Kịp thời thông tin cho Sở Nông nghiệp và Môi trường về các thay đổi trong thực tế công tác quản lý chất thải y tế nguy hại trên địa bàn tỉnh…/.

Huyền Thương