Sáng chế thành công máy sấy nông sản đa năng

TMO - Nhận thấy nhu cầu sấy sản phẩm nông sản ở Việt Nam rất lớn, trong khi các dòng máy sấy trên thị trường chưa đáp ứng, thầy giáo Phan Văn Hiệp, giảng viên Khoa Kỹ thuật - Công nghệ, Trường Đại học Văn Hiến (TP.HCM) đã nghiên cứu và sáng chế thành công máy sấy nông sản đa năng, được nhiều nông dân đặt hàng.

Khoa học công nghệ ngày càng có vị trí vai trò quan trọng trong phát triển ngành nông nghiệp. Mặc dù Việt Nam là một trong số quốc gia có ngành nông nghiệp là trụ cột, tuy nhiên hầu hết sau khi thu hoạch sản phẩm nông sản, người dân mới chỉ cung ứng dưới dạng thô, chưa đẩy mạnh chế biến sâu. Dẫn đến sản phẩm nông sản không bảo quản được trong thời gian dài, hiệu quả kinh tế không cao.

Trước thực tế đó, thầy giáo Phan Văn Hiệp giảng viên Khoa Kỹ thuật - Công nghệ, Trường Đại học Văn Hiến đã nghiên cứu sáng chế ra chiếc máy sấy đa năng, giúp người nông dân bảo quản được sản phẩm lâu dài, đồng thời giữ nguyên được hương vị của nông sản.

Theo đó, ngay từ năm 2017, thầy giáo Phan Văn Hiệp mạnh dạn nhận đề tài nghiên cứu ứng dụng năng lượng mặt trời để sấy hải sản và nông sản của Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM. Từ đó, thầy Hiệp đã tiên phong làm máy sấy đa năng ứng dụng năng lượng mặt trời để giải bài toán chế biến, nâng tầm nông sản Việt Nam.

Sau quá trình thử nghiệm, đến năm 2022, dự án sấy nông sản ứng dụng năng lượng mặt trời của thầy Hiệp đã thành công và được tuyển chọn ươm tạo tại vườn ươm doanh nghiệp công nghệ cao thuộc Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP-IC). Cũng theo thầy Hiệp, sấy nông sản là quy trình chế biến có từ lâu đời với nhiều công nghệ khác nhau. Hơn 30 năm nay, mô hình sấy năng lượng mặt trời sử dụng hiệu ứng nhà kính được sử dụng để giải quyết bài toán về giá thành.

Tuy nhiên, nhược điểm là nhà sấy hiệu ứng nhà kính không hiệu quả, không kiểm soát được nhiệt độ sấy, không sấy được nhiều tầng sấy và phụ thuộc vào thời tiết. Nếu như nắng yếu, trời mưa thì sẽ không sấy được. Nhà sấy hiệu ứng nhà kính gia nhiệt từ nắng mặt trời rất tốt trong điều kiện không khí tĩnh, còn để thực hiện chức năng sấy cho không khí lưu động thì nhiệt sẽ tụt giảm nhanh. Ngoài ra dạng này không sấy được sản lượng lớn.

Trên cơ sở đó, thầy Hiệp không sử dụng hiệu ứng nhà kính mà sáng chế ra thiết bị thu nhiệt mặt trời gọi là "bẫy nhiệt mặt trời". Đây là thiết bị cho hiệu quả thu nhiệt mặt trời tốt nhất trên thị trường hiện nay với diện tích bẫy nhiệt nhỏ nhưng cung cấp đủ nhiệt lượng để sấy sản lượng lớn.

Máy sấy đa năng của thầy giáo Phan Văn Hiệp. (Ảnh: HX).

Trong điều kiện không có nắng, các điện trở sẽ được cấp điện và bắt đầu tỏa nhiệt, bù nhiệt cho hệ thống sấy. Thêm vào đó, máy tách ẩm sẽ tách nước trong không khí và thổi không khí rất khô vào buồng sấy. Nhờ vậy, quá trình gia nhiệt bằng điện không tốn nhiều điện năng. Phía trong máy sấy, thiết bị ứng dụng công nghệ sấy tự động giúp cho các sản phẩm chuyển động liên tục, nhờ đó mọi vị trí trên vỉ đều nhận được gió và nhiệt đều như nhau, giúp sản phẩm khô rất nhanh và đồng đều.

Đặc biệt, trong quá trình sấy có thể gia tăng thêm số tầng sấy để tiết kiệm được không gian và tăng được sản lượng nông sản sấy. Với dòng máy sấy nhỏ nhất, diện tích bẫy nhiệt xấp xỉ 2m2 nhưng cung cấp nhiệt lượng đủ để sấy 100kg sản phẩm. Với dòng máy sấy lớn hơn để sấy bánh tráng, hủ tiếu hiện đang thiết lập ở đồng bằng sông Cửu Long thì diện tích bẫy nhiệt khoảng 30m2 nhưng có thể sấy đến một tấn sản phẩm.

Bên cạnh đó, hệ thống sấy được tích hợp đèn cực tím dải C (UVC) để oxy hóa không khí tạo ra khí ozone khử vi sinh và nấm mốc, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và giúp bảo quản nông sản lâu hơn. Chưa dừng lại, nhận thấy độ đồng đều của sản phẩm sẽ không đạt nếu như sấy tĩnh vỉ ngang, thầy Hiệp nghiên cứu cho ra giải pháp sấy động, với vỉ sấy quay tròn đều xung quanh một trục đứng. Từ đó, mọi vị trí trên vỉ sấy tiếp cận gió và nhiệt đều nên cho ra sản phẩm đồng đều gần như tuyệt đối và rút ngắn thời gian sấy.

Ngoài ra, hệ thống tách ẩm ngõ vào của máy sấy sẽ lọc bụi và tách nước từ không khí bên ngoài trước khi đưa vào buồng một luồng không khí rất khô. Theo thầy giáo, giải pháp này giúp hạ nhiệt độ sấy làm sản phẩm giữ được chất dinh dưỡng, giữ được cảm quan màu sắc và hình thể tương đương như công nghệ sấy lạnh. Đồng thời, hệ thống sấy được tích hợp đèn cực tím dải C (UVC) để oxy hóa không khí tạo ra khí ozone khử vi sinh và nấm mốc, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và giúp bảo quản nông sản lâu hơn.

Thầy Hiệp thông tin thêm, nếu như những loại khoai lang sấy dẻo, chanh sấy khô,.. sấy bằng các công nghệ khác (sấy điện, sấy lạnh, sấy thăng hoa,…) để 3 tháng, dù đã cấp đông vẫn bị đen và tái nhiễm nấm mốc, thì khi sấy bằng máy sấy ITS sẽ bảo quản đến 12 tháng vẫn không bị đen hay tái nhiễm nấm mốc.

Trước hiệu quả từ máy sấy đa năng mang lại, vào đầu tháng 1/2024, sáng chế máy sấy đa năng của thầy Phan Văn Hiệp đã được Cục Bản quyền Tác giả cấp Giấy chứng nhận Đăng ký quyền tác giả với Phần mềm điều khiển hoạt động máy sấy năng lượng mặt trời ITS. Ngoài ra, sản phẩm đoạt giải nhì Giải thưởng Sáng tạo trong tầm tay của Bộ Khoa học và Công nghệ năm 2019; giải khuyến khích Hội thi Sáng tạo kỹ thuật TP.HCM lần thứ 25; giải ba Hội thi Sáng tạo kỹ thuật nhà nông TP.HCM năm 2023.

Huyền Thương