Rác thải từ Covid-19: Hé lộ nhiều bất cập trong thu gom, xử lý

TMO – Số ca nhiễm Covid-19 trên cả nước liên tục tăng cao trong thời gian gần đây, mặt khác tỷ lệ ca nhiễm tự cách ly, điều trị tại nhà chiếm phần lớn nên lượng chất thải của các F0, F1 thải ra hàng ngày là rất lớn nên công tác thu gom, xử lý chất thải lộ nhiều bất cập.

Trong số các ca mắc Covid-19, hiện có đến 87% là cách ly, điều trị tại nhà. Điều này làm phát sinh lượng lớn rác thải y tế, rác thải sinh hoạt từ người mắc Covid-19 và người chăm sóc. Rác thải của F0 điều trị tại nhà nếu không được quản lý, xử lý đúng quy định sẽ là nguồn nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng rất cao.

Theo các chuyên gia về môi trường y tế, về nguyên tắc, việc quản lý, thu gom cần bảo đảm không phát tán mầm bệnh, bảo đảm an toàn cho người thu gom. Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, tất cả chất thải phát sinh (bao gồm cả đồ vải, quần áo thải bỏ của bệnh nhân, khẩu trang, trang phục phòng hộ cá nhân của người tham gia thực hiện các công việc quản lý chất thải y tế, vệ sinh, dụng cụ đựng chất thải) đều được coi là chất thải lây nhiễm và phải được phân loại ngay vào thùng màu vàng có nắp đậy, có lót túi, có biểu tượng cảnh báo chất thải có chứa chất gây bệnh. Bên ngoài túi, thùng có dán nhãn "Chất thải có nguy cơ chứa SARS-CoV-2". Trong quá trình thu gom, túi đựng chất thải phải được buộc kín miệng túi, thùng đựng chất thải phải đậy nắp kín, bảo đảm không bị rơi, rò rỉ chất thải làm phát tán mầm bệnh ra bên ngoài.

Nhiều bất cập trong thu gom, xử lý rác thải ca nhiễm Covid-19.

Thế nhưng thực tế, các F0 ăn ở cùng gia đình, rác thải sinh hoạt thì thu gom chung. Rác thải y tế, bông băng, giấy lau dịch mũi hoặc khạc đờm của bệnh nhân F0 được thu chung vào một túi nilông, sau đó chờ đến lúc có công nhân vệ sinh môi trường đi thu gom thì sẽ mang bỏ cùng rác thải sinh hoạt. Có gia đình có ý thức thì cho vào túi nilông riêng và màu sắc khác nhau để phân loại, nhưng khi công nhân vệ sinh môi trường đi thu gom thì vẫn để cùng rác thải sinh hoạt...

Trong suốt gần tháng qua, Hà Nội là địa phương ghi nhận số ca nhiễm mới hàng ngày cao nhất so với các địa phương khác trên cả nước (khoảng gần chục ngày nay, mỗi ngày Hà Nội ghi nhận khoảng trên 30.000 ca nhiễm mới), Hà Nội cũng là địa phương có tỷ lệ F0, F1 tự cách ly, điều trị tại nhà lớn nhất cả nước. Để giải quyết vấn đề thu gom, xử lý chất thải, Hà Nội đã triển khai hướng dẫn của Bộ Y tế về phân loại, thu gom, xử lý chất thải tại điểm cách ly, quản lý, theo dõi, khám và điều trị tại nhà đối với người nhiễm Covid-19 trên địa bàn thành phố.

Theo đó, rác thải, chất thải của F0 điều trị tại nhà sau khi được phân loại, buộc kín tại các túi đựng chất thải sẽ được các đơn vị duy trì vệ sinh môi trường tại các quận, huyện, thị xã phối hợp với tổ Covid-19 cộng đồng tại các xã, phường, thị trấn thu gom, vận chuyển về điểm lưu giữ chất thải lây nhiễm tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn hoặc các trạm y tế lưu động, các khu lưu giữ tạm thời chất thải lây nhiễm do địa phương bố trí trên địa bàn. Sau đó, các đơn vị xử lý chất thải nguy hại, chất thải y tế (đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép) thu gom, vận chuyển và xử lý trong ngày.

Dù đã có quy định nhưng việc thực hiện còn gặp không ít thách thức do lượng người quá đông, đặc biệt đối với những người thuê nhà trọ nên việc quản lý F0, F1 là rất khó khăn. Số lượng F0 tăng nhanh gây nhiều khó khăn cho việc thu gom, vận chuyển chất thải. Trong đó, công tác phổ biến, hướng dẫn tại một số phường, xã chưa được triệt để; còn trường hợp rác thải lây nhiễm không được phân loại, vứt chung cùng rác sinh hoạt, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng. Việc bỏ rác thải của F0 vào túi màu vàng còn hạn chế, nên công nhân khi đi thu gom rác không nhận biết được. Ngoài ra, nhiều hộ gia đình đưa rác ra điểm thu gom rác không đúng giờ, gây khó khăn cho việc thu gom rác thải.

Bên cạnh đó, các ca F0 tại nhà nằm rải rác trong các ngõ, ngách sâu, nhà cao tầng, phát sinh nhiều điểm thu, nhân công, phương tiện, phát sinh nhiều chi phí. Đặc biệt, số F0 tại nhà tăng kéo theo lượng rác thải lây nhiễm tăng, song cho đến nay vẫn chưa có đơn giá chính thức về loại rác thải này, gây nhiều khó khăn cho việc thu gom, vận chuyển, xử lý.

Lê Hùng – Tú Quyên