Quy Nhơn xây dựng mô hình đô thị không rác thải nhựa

TMO - Thành phố Quy Nhơn (tỉnh Bình Định) đang từng bước triển khai mô hình đô thị không rác thải nhựa, hướng đến phát triển bền vững và bảo vệ môi trường biển. Nhiều giải pháp đồng bộ được áp dụng như hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần, tăng cường thu gom – tái chế, và nâng cao ý thức cộng đồng về giảm thiểu rác thải nhựa. Mô hình này kỳ vọng tạo chuyển biến rõ nét trong nếp sống đô thị xanh – sạch – văn minh.

Để hiện thực hóa mục tiêu trở thành đô thị không rác thải nhựa, thành phố Quy Nhơn đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ gắn với phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường. Chính quyền địa phương phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư đẩy mạnh truyền thông, vận động thay đổi hành vi, khuyến khích sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Tại các chợ, siêu thị, trường học và khu dân cư, phong trào “nói không với túi nilon và nhựa dùng một lần” đang lan tỏa tích cực. Các điểm thu gom, phân loại rác tái chế được thiết lập, hỗ trợ người dân nâng cao ý thức phân loại ngay tại nguồn. Ngoài ra, nhiều hoạt động thiết thực như đổi rác lấy quà, ngày không nhựa định kỳ… góp phần hình thành thói quen tiêu dùng bền vững.

Việc xây dựng đô thị không rác thải nhựa không chỉ giúp Quy Nhơn cải thiện cảnh quan đô thị, bảo vệ hệ sinh thái biển mà còn nâng cao chất lượng sống của người dân. Thành phố kỳ vọng đây sẽ là mô hình điểm để nhân rộng trong khu vực duyên hải miền Trung.

Hiên nay, tại thành phố Quy Nhơn (Bình Định) với mô hình phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn, thành phố đang tạo bước chuyển mình mạnh mẽ, hướng tới một đô thị xanh, sạch, không rác thải nhựa.

Cụ thể, ngay từ tháng 10/2024, phường Nguyễn Văn Cừ và Ngô Mây đã thực hiện những bước đi đầu tiên trong việc giảm thiểu rác thải nhựa, hàng nghìn hộ dân nơi đây đã bắt đầu thay đổi thói quen và phân loại rác tại nguồn. Với sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền, cộng đồng và từng gia đình, mô hình này đã nhanh chóng lan rộng, mang đến những hiệu quả rõ rệt. Lâu nay, khi nhắc đến rác thải nhựa, hầu hết người dân đều nghĩ đến ô nhiễm môi trường và những vấn đề phức tạp trong việc xử lý.

Người dân Quy Nhơn dọn rác thải nhựa trên bờ biển. (Ảnh: MB). 

Trước đây, hầu hết người dân đều gom tất cả các loại rác vào một túi, chờ xe thu gom. Nhưng tại khu phố 7, phường Nguyễn Văn Cừ, mô hình phân loại rác đang từng bước thay đổi nhận thức. Hiện nay, hàng nghìn hộ dân trên địa bàn TP.Quy Nhơn đang thực hiện phân loại rác theo 3 nhóm gồm: Rác tái chế (giấy, chai nhựa, kim loại, thủy tinh…) được gom riêng để bán phế liệu; rác nguy hại (pin, ắc quy, bóng đèn…) được lưu giữ riêng, đem đến điểm thu gom theo đúng quy trình xử lý; rác hữu cơ (thức ăn thừa, rau củ hỏng…) được cho vào túi màu xanh, vàng, đỏ và chờ nhân viên vệ sinh thu gom.

Đối với nhiều hộ dân, việc phân loại không chỉ giúp giảm lượng rác thải nhựa, mà còn mang lại lợi ích thực tế. Theo chia sẻ của cư dân tại khu phố 7 còn tận dụng rau củ hỏng, thực phẩm dư thừa để ủ phân hữu cơ, giúp nuôi dưỡng vườn rau sạch trên sân thượng. “Không chỉ giúp giảm rác, tôi còn có rau sạch để ăn mỗi ngày. Phân hữu cơ giúp đất tơi xốp, không cần dùng hóa chất”. Không dừng lại ở việc tuyên truyền, chính quyền địa phương còn “đi từng ngõ, gõ từng nhà” giúp người dân hiểu rõ lợi ích của phân loại rác, đồng thời tạo cơ chế giám sát, giúp duy trì thói quen này lâu dài.

Ở phường Ngô Mây, 11 tổ kiểm tra thường xuyên đến từng hộ gia đình, hướng dẫn cách phân loại, bảo đảm rác thải được xử lý đúng quy trình. Kết quả, hơn 50% hộ dân duy trì phân loại rác thường xuyên và gần 100% hộ dân bỏ rác đúng thời gian quy định.

Những túi rác được phân loại đúng cách, những hộ gia đình tận dụng rác hữu cơ để làm phân bón, những khu phố không còn rác thải nhựa tràn lan…, tất cả đều là bước chuyển mình của Quy Nhơn trên hành trình xây dựng đô thị xanh, thân thiện với môi trường. Từ khi triển khai thí điểm đến nay, mô hình này đã giúp thành phố Quy Nhơn giảm đáng kể lượng rác thải phải chôn lấp.

Hàng nghìn tấn rác sinh hoạt được thu gom và xử lý đúng cách. Hơn 5 tấn rác tái chế được thu gom, đưa vào sản xuất mới, 118 tấn nhựa được tái chế thay vì bị thải ra môi trường. Đây không chỉ là con số thống kê, mà còn phản ánh tác động thực tế của việc phân loại rác tại nguồn. Nhờ sự thay đổi từ mỗi hộ dân, lượng rác thải nhựa đang giảm dần, giúp thành phố trong lành hơn, sạch đẹp hơn.

Lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định cho biết, quản lý rác thải không chỉ là xử lý mà phải tận dụng tài nguyên từ rác. Khi chính quyền địa phương chủ động, người dân đồng hành, các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp cùng chung tay, thì những vấn đề môi trường tưởng chừng nan giải hoàn toàn có thể chuyển hóa thành cơ hội phát triển bền vững.

Thu gom rác thải nhựa bờ biển góp phần tạo cảnh quan sạch đẹp để phát triển du lịch. 

Bên cạnh thuận lợi, việc giảm thiểu rác thải nhựa tại Quy Nhơn vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Trong đó, việc phân loại rác tại nguồn còn gặp nhiều khó khăn, chưa đạt hiệu quả mong muốn, cũng như việc hỗ trợ cho nhóm lao động phi chính thức chưa thật sự đồng bộ để họ chính thức tham gia vào hệ thống.

Những khó khăn này phản ánh thách thức chung trong quản lý rác thải tại Việt Nam, đòi hỏi chúng ta phải đổi mới cách tiếp cận, xây dựng chương trình đồng bộ, tăng cường truyền thông. Từ đó, nâng cao nhận thức cộng đồng, hoàn thiện chính sách, các quy định có liên quan để quản lý hiệu quả các vấn đề về rác thải. Hiện nay, rác thải nhựa đã trở thành vấn đề toàn cầu, khiến nhiều đô thị trên thế giới phải áp dụng các biện pháp mạnh mẽ hơn để giảm thiểu rác thải nhựa.  Hiện thành phố Quy Nhơn đã liên tục học hỏi, kết hợp với đặc thù địa phương, từ đó tạo ra giải pháp phù hợp nhất, hướng đến đô thị giảm nhựa một cách hiệu quả.

Thông qua chuỗi giải pháp như giảm thiểu sử dụng nhựa dùng một lần, tăng cường phân loại rác tại nguồn, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận các sản phẩm thân thiện môi trường, thành phố Quy Nhơn đang từng bước hình thành thói quen sống xanh trong cộng đồng. Đặc biệt, sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể, trường học và doanh nghiệp đã tạo nên sức lan tỏa lớn, góp phần thay đổi nhận thức và hành vi tiêu dùng của người dân.

Mô hình đô thị không rác thải nhựa không chỉ giúp giảm gánh nặng cho hệ thống xử lý rác thải mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tài nguyên biển, phát triển bền vững ngành du lịch và cải thiện chất lượng cuộc sống. Đây là hướng đi phù hợp với xu thế toàn cầu, đặt nền móng để Quy Nhơn trở thành hình mẫu trong nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm nhựa tại Việt Nam.

Minh Phúc