Quảng Ninh: Tăng cường thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt

TMO - Rác thải sinh hoạt hiện là thách thức ở nhiều địa phương, trước thực tế đó, tỉnh Quảng Ninh quyết liệt giải quyết bằng các biện pháp đồng bộ. Song song với việc đầu tư hạ tầng xử lý hiện đại, tỉnh chú trọng nâng cao ý thức người dân, hướng tới xây dựng một môi trường sống bền vững, văn minh.

Theo thống kê của Sở Xây dựng, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh khoảng 1.300 tấn/ngày, trong đó khu vực đô thị là 988 tấn/ngày. Để thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực này, tỉnh đã phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh với 5 khu xử lý chất thải rắn cấp vùng.

Bên cạnh đó, trước thực trạng khối lượng rác thải phát sinh ngày càng lớn, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như phân loại rác tại nguồn, áp dụng công nghệ xử lý hiện đại và đầu tư hệ thống thu gom, vận chuyển khoa học.

Song song, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng được đẩy mạnh nhằm khuyến khích người dân thay đổi thói quen sinh hoạt, giảm thiểu rác thải nhựa, tận dụng rác hữu cơ để tái chế hoặc làm phân bón. Nhiều mô hình hay từ đô thị đến nông thôn đã bước đầu mang lại hiệu quả, tạo sự lan tỏa trong cộng đồng.

Với cách làm quyết liệt, đồng bộ, tỉnh Quảng Ninh đang dần hình thành cách quản lý rác thải sinh hoạt theo hướng bền vững, góp phần bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế gắn với du lịch xanh và nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân. Đặc biệt, Quảng Ninh chú trọng việc kêu gọi đầu tư các dự án xử lý rác thải sinh hoạt. Theo kế hoạch, tỉnh Quảng Ninh quy hoạch 17 khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt (chất thải), gồm: 9 khu xử lý đã được đầu tư, vận hành; 3 khu xử lý đang đầu tư, chưa hoạt động; 5 khu xử lý chưa đầu tư.

Quảng Ninh tập trung đầu tư các dự án áp dụng công nghệ cao trong xử lý rác thải. (Ảnh: HĐ). 

Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh đã đầu tư, vận hành 11 khu xử lý từ thời điểm trước khi Quy hoạch tỉnh được phê duyệt, gồm: 9 khu xử lý theo hình thức đốt (lò đốt công suất nhỏ) phạm vi phục vụ các xã vùng sâu, vùng xa, hải đảo thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng Nông thôn mới và 2 bãi chôn lấp chất thải.

Tổng công suất cực đại theo thiết kế (bao gồm cả lò đốt dự phòng) của các khu xử lý đã đầu tư, vận hành là 1.590 tấn/ngày; đảm bảo xử lý toàn bộ chất thải phát sinh trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, trong năm 2025, trên địa bàn tỉnh có 2 khu xử lý thuộc lộ trình đóng cửa do không phù hợp với Quy hoạch tỉnh và 2 khu xử lý đã hết công suất, không còn khả năng tiếp nhận chất thải.

Điều này dẫn đến nguy cơ phát sinh khoảng 434 tấn chất thải/ngày không có khu vực xử lý trong năm 2026. Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh cho biết, dự án đã chậm tiến độ vận hành hơn 60 tháng so với chủ trương của tỉnh. Nguyên nhân là trong quá trình giám sát vận hành thử nghiệm, dự án đã gặp các vấn đề liên quan đến kỹ thuật và đặc biệt là hệ thống xử lý khí thải.

Doanh nghiệp đã tạm dừng dự án để tiến hành hiệu chỉnh, song vẫn chưa có kết quả khả quan. Hiện phía doanh nghiệp đang đề xuất điều chỉnh dự án đầu tư chuyển sang xử lý rác bằng phương pháp đốt phát điện. Trước thực trạng trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh đã có phương án rà soát, huy động công suất xử lý dự phòng của các khu xử lý chất thải hiện đang hoạt động.

Tổng công suất huy động bổ sung khoảng 500 tấn/ngày, đảm bảo công suất xử lý chất thải phát sinh trên địa bàn tỉnh trong năm 2026. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế trước mắt. Về lâu dài, Quảng Ninh đang triển khai đồng bộ các biện pháp để thúc đẩy các dự án xử lý rác trên địa bàn tỉnh sớm triển khai và đi vào hoạt động. Trong đó, các sở, ngành đang đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát Nhà máy xử lý chất thải rắn Đông Hải (công suất 72 tấn/ngày) đẩy nhanh tiến độ thi công, đảm bảo đi vào hoạt động hiệu quả trước ngày 31/12/2025.

Đồng thời, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh cũng đề nghị các địa phương tập trung rà soát, bố trí quỹ đất, dành nguồn lực xây dựng các điểm tập kết, trạm trung chuyển chất thải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường theo quy định. Ưu tiên triển khai phân loại chất thải đối với những khu vực có đủ điều kiện về hạ tầng thu gom, vận chuyển và xử lý, các khu vực đặc trưng về nguồn thải chất thải để từ đó đánh giá rút, kinh nghiệm, có phương án triển khai nhân rộng.

Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân trong thu gom rác thải cũng được Quảng Ninh chú trọng. (Ảnh: LĐ). 

Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về quản lý, phân loại chất thải cũng cần được chú trọng, đẩy mạnh. Sở, ngành liên quan cũng  tập trung rà soát các cơ sở xử lý chất thải trên địa bàn để có lộ trình chuyển đổi, bổ sung công nghệ xử lý phù hợp đối với chất thải sau phân loại, hạn chế chôn lấp trực tiếp. Cùng với đó, tăng cường thu hút các nhà đầu tư có năng lực và công nghệ xử lý chất thải hiện đại gắn với mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Đáng chú ý, Sở Xây dựng sẽ chủ trì điều chỉnh, bổ sung, thiết kế hạ tầng, không gian xử lý rác thải và phải nêu định hướng, quy mô dự kiến. Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu, bố trí quy hoạch sử dụng đất cho các khu xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải nguy hại. Các địa phương bố trí tối thiểu một cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt hoặc khu liên hợp xử lý để chủ động trong công tác thu gom, vận chuyển, xử lý và thu hút đầu tư. Các doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ các dự án đang triển khai để sớm đưa vào hoạt động.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh khẳng định, luôn đặt nhiệm vụ nâng cao chất lượng, mức sống của nhân dân phải tương xứng với chất lượng môi trường. Do đó, đối với quy hoạch xử lý rác thải tích hợp vào quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh đã yêu cầu các sở, ngành liên quan phải khẩn trương rà soát quy hoạch.

Tăng cường đầu tư khu xử lý rác thải sinh hoạt tại Quảng Ninh không chỉ là nhiệm vụ mang tính cấp thiết trước mắt mà còn là chiến lược lâu dài nhằm bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Bên cạnh đó, việc triển khai đồng bộ các giải pháp như phân loại rác tại nguồn, ứng dụng công nghệ xử lý hiện đại hay mở rộng các mô hình tái chế đã và đang phát huy hiệu quả rõ rệt.

Đặc biệt, sự thay đổi trong nhận thức và hành động của người dân chính là yếu tố quan trọng tạo nên chuyển biến tích cực, góp phần giảm áp lực cho công tác xử lý rác thải. Quảng Ninh đang dần hình thành thói quen sống văn minh, thân thiện với môi trường, đồng thời xây dựng hình ảnh một địa phương phát triển gắn liền với du lịch xanh và kinh tế tuần hoàn. Những bước đi này không chỉ mang lại diện mạo mới cho đô thị, nông thôn mà còn khẳng định hướng đi đúng đắn, bền vững của tỉnh.

Lê Thắm