Quảng Ngãi sẽ có 11 bến cảng vào năm 2030

TMO - Mục tiêu đến năm 2030, cảng biển đáp ứng cho lượng hàng hóa thông qua từ 47,20 - 48,20 triệu tấn và hành khách từ 1,13 - 1,26 triệu hành khách. Để phục vụ mục tiêu này cần nguồn vốn khoảng 10.830 tỷ đồng đầu tư hệ thống cảng biển.

Theo Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển Quảng Ngãi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (vừa được Bộ Xây dựng phê duyệt), cảng biển Quảng Ngãi gồm khu bến Dung Quất, bến cảng Sa Kỳ, bến cảng Mỹ Á, bến cảng Bến Đình (đảo Lý Sơn) và các bến cảng tiềm năng khác theo quy hoạch khu kinh tế Dung Quất phục vụ giao lưu giữa đất liền với đảo Lý Sơn và phát triển kinh tế - xã hội địa phương; các khu neo đậu, khu chuyển tải, tránh bão.

Mục tiêu đến năm 2030, cảng biển đáp ứng cho lượng hàng hóa thông qua từ 47,20 - 48,20 triệu tấn và hành khách từ 1,13 - 1,26 triệu hành khách. Kết cấu hạ tầng sẽ có tổng số 11 bến cảng gồm 41 cầu cảng với tổng chiều dài 8.251,5 m (chưa bao gồm các bến cảng khác).

Tầm nhìn đến năm 2050, cảng biển đáp ứng cho lượng hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân từ 4,5%/năm đến 5,5%/năm. Đồng thời, tiếp tục phát triển các bến cảng mới đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa. Trong đó, các bến cảng tập trung chủ yếu tại khu bến Dung Quất, với quy mô tới năm 2030 khoảng 9 bến cảng (gồm 38 cầu cảng) với tổng chiều dài 7.861 m (chưa bao gồm các bến cảng khác). Kết cấu hạ tầng hàng hải công cộng định hướng duy trì chuẩn tắc luồng hiện hữu cho tàu đến 200.000 tấn hàng hải. Trường hợp huy động nguồn xã hội hóa, cho phép đầu tư luồng hàng hải phù hợp với quy mô quy hoạch bến cảng. Quy hoạch kết cấu hạ tầng phục vụ công tác bảo đảm an toàn hàng hải và quản lý nhà nước chuyên ngành hàng hải tại khu vực cảng biển.

(Ảnh minh họa)

Để thực hiện được những mục tiêu trên, quy hoạch định hướng cần có cơ chế thu hút đầu tư xây dựng bến cảng, đặc biệt là các bến cảng phục vụ chung tại các khu kinh tế, công nghiệp, cụm công nghiệp để nâng cao hiệu quả đầu tư bến cảng, quỹ đất, mặt nước. Tận dụng tối đa năng lực cơ sở hạ tầng các bến cảng bốc dỡ đa dạng các chủng loại hàng hóa, ưu tiên bốc dỡ mặt hàng container, tổng hợp phục vụ nhu cầu Khu kinh tế Dung Quất. Đầu tư phát triển các khu bến đồng bộ với cơ sở hạ tầng giao thông kết nối sau cảng, cũng như xây dựng cơ chế thu hút hãng tàu, đại lý hàng hải phát triển tại khu cảng.

Với nhu cầu vốn đầu tư hệ thống cảng biển đến năm 2030 khoảng 10.830 tỷ đồng, các giải pháp để huy động vốn đầu tư cũng cần nhiều phương án. Một trong số đó là tiếp tục hoàn thiện cơ chế và các điều kiện để huy động đa dạng các nguồn lực trong và ngoài nước tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng cảng biển theo quy hoạch và thể chế hóa các giải pháp về phân cấp, phân quyền huy động nguồn lực. Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển, khai thác cảng biển, và tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng cảng biển. Đặc biệt, tăng cường vai trò của doanh nghiệp trong việc chia sẻ trách nhiệm đầu tư, bảo trì kết cấu hạ tầng công cộng tại cảng biển như một phần trong dự án đầu tư khai thác cảng biển của doanh nghiệp.

Quảng Ngãi thuộc khu vực miền Trung, địa phương này có thế mạnh phát triển kinh tế biển (nhất là cảng biển) nhờ hệ thống hạ tầng giao thông tương đối đồng bộ, có các cảng biển nối với các tuyến quốc lộ 1, đường sắt Bắc - Nam, cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, quốc lộ 24 nối liền các tỉnh Tây Nguyên và Nam Lào. Đặc biệt, Quảng Ngãi có cảng biển nước sâu Dung Quất có thể tiếp nhận tàu đến 100.000 DWT, lại nằm cạnh Cảng hàng không Chu Lai - là cửa ngõ quan trọng cho xuất nhập khẩu hàng hóa trong nước và quốc tế. Trong đó, bến cảng Dung Quất với kỳ vọng sẽ là cảng biển có quy mô hiện đại của khu vực với các bến cho tàu trọng tải từ 10.000 - 50.000 tấn, tàu container có sức chở đến 4.000 TEU.

Theo quy hoạch điều chỉnh từ năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, cảng Dung Quất có 14 bến cảng chính được đưa vào quy hoạch để đầu tư xây dựng, nhằm trở thành cảng biển có quy mô và hiện đại, đáp ứng cả sà lan loại lớn và tàu container. Thế nhưng sau nhiều năm đầu tư và đi vào hoạt động, Dung Quất hiện có 8 bến cảng (3 bến cảng tổng hợp gồm: Hào Hưng, Công ty cổ phần Dịch vụ dầu khí Quảng Ngãi (PTSC) và Gemadept; 5 bến cảng chuyên dùng gồm: 1 cảng của Doosan, 2 cảng của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, bến cảng của nhà máy đóng tàu và cảng Hòa Phát - Dung Quất). Dù vậy, hiện tại cũng chỉ có cảng Hòa Phát - Dung Quất tiếp nhận được tàu có công suất từ 150.000 - 200.000 tấn, còn lại các cảng khác chỉ tiếp nhận tàu có công suất từ 50.000 - 70.000 tấn.

Tuy có lợi thế về cảng biển nước sâu, nhưng lượng hàng hóa nhập, xuất qua cảng không nhiều, dẫn đến kinh tế cảng biển chưa phát triển như kỳ vọng. Hệ thống logistics của Quảng Ngãi chỉ đảm nhiệm được một số khâu cơ bản, chưa đóng vai trò là trung tâm tiếp nhận và phân phối hàng hóa hiệu quả. Hạ tầng luồng hàng hải còn hạn chế, luồng tàu hẹp và độ sâu chưa đáp ứng, yêu cầu thường xuyên nạo vét. Trọng tải tàu đi/đến cảng ngày càng lớn, nhưng chuẩn tắc luồng tàu chưa phù hợp với quy mô cầu bến, dẫn đến việc các chủ tàu và chủ hàng ít lựa chọn bến cảng Dung Quất làm điểm đến.

Nhu cầu xuất nhập hàng hóa phục vụ sản xuất tại Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát - Dung Quất là rất lớn, trong khi năng lực cảng biển tại Dung Quất chưa đáp ứng, các doanh nghiệp đã phải sử dụng các cảng biển ngoài tỉnh để bốc dỡ hàng hóa. “Cảng biển Quảng Ngãi nói chung và cảng biển Dung Quất nói riêng chưa được đầu tư theo kịp nhu cầu xuất và nhập hàng hóa cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, sẽ là trở ngại lớn đối với sự phát triển Khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp trên địa bàn. Do đó, Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển Quảng Ngãi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được kỳ vọng giải quyết những vướng mắc, điểm nghẽn, thúc đẩy phát triển kinh tế biển nói chung và cảng biển nói riêng cho địa phương này.

HOÀI AN