Quảng Bình đảm bảo an toàn hồ, đập thủy lợi trong mùa mưa lũ

TMO - Tại tỉnh Quảng Bình, nhiều hồ, đập đã xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ. Trước thực tế đó, tỉnh Quảng Bình đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương tích cực triển khai các giải pháp đảm bảo an toàn hồ, đập, nhằm giảm thiệt hại thấp nhất do mưa lũ gây ra.

Quảng Bình là một trong những tỉnh miền Trung chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu nhất là thiên tai. Theo nhận định của Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Quảng Bình, năm 2024, mưa lớn diện rộng tại Quảng Bình sẽ bắt đầu từ tháng 9 cho đến nửa đầu tháng 12. Trong mùa mưa năm nay, khu vực Quảng Bình có khả năng bị ảnh hưởng bởi 4 - 6 đợt mưa lớn trên diện rộng. Lượng mưa từ tháng 7/2024 đến tháng 12/2024 tại Quảng Bình phổ biến xấp xỉ và cao hơn trung bình nhiều năm, đạt từ 110 - 150%.

Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Quảng Bình cho biết, mùa mưa bão năm 2024 có khoảng 10 - 13 cơn bão hoạt động trên khu vực Biển Đông và khả năng có khoảng 5 - 7 cơn ảnh hưởng đến đất liền nước ta, trong đó 1 - 2 cơn ảnh hưởng đến thời tiết khu vực Quảng Bình. Cụ thể, từ tháng 7 đến tháng 9, khả năng có 1 cơn bão ảnh hưởng đến thời tiết khu vực Quảng Bình; từ tháng 10 - 12/2024, khả năng có 1 - 2 cơn ảnh hưởng đến khu vực Quảng Bình. 

Trước dự báo trên, để hạn chế thiệt hại có thể xảy ra, một trong các giải pháp được tỉnh chú trọng là đầu tư nâng cấp, sửa chữa, đảm bảo an toàn hệ thống đập, hồ chứa thuỷ lợi. Các số liệu thống kê cho thấy, hiện toàn tỉnh có 151 hồ chứa thủy lợi, trong đó huyện Lệ Thủy có 28 hồ; huyện Quảng Ninh có 12 hồ; thành phố Đồng Hới có 11 hồ; huyện Bố Trạch có 48 hồ; huyện Quảng Trạch có 27 hồ; thị xã Ba Đồn có 7 hồ; huyện Tuyên Hóa có 9 hồ; huyện Minh Hóa 9 hồ. Quảng Bình cũng có 193 đập dâng thủy lợi, tập trung nhiều nhất tại huyện Tuyên Hóa 83 đập, huyện Lệ Thủy 32 đập và huyện Minh Hóa 26 đập.

Kết quả rà soát, đánh giá hiện trạng công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh cho thấy, nhiều hồ, đập đã xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ. 

Kết quả kiểm tra hiện trạng an toàn đập, hồ chứa nước của Hội đồng Tư vấn đánh giá an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi (UBND tỉnh Quảng Bình) mới đây cho thấy, trong số 151 hồ được kiểm tra, có 112 hồ chứa có kết quả đánh giá an toàn, 22 hồ cơ bản an toàn và 17 hồ có nguy cơ mất an toàn cao. Đồng thời, nhiều hạng mục công trình hồ, đập được phát hiện bị hư hỏng.

Cụ thể, có 30 đập bị thấm, trong đó 12 đập bị thấm nặng; 26 đập bị sạt lở, trượt mái thượng, hạ lưu; có 4 đập bị nứt thân. Hồ Dạ Lam (huyện Lệ Thủy) và hồ Khe Su (huyện Bố Trạch) bị hư hỏng nặng, cần lưu ý trong mùa mưa lũ năm nay. Bên cạnh đó, Quảng Bình cũng đang có 10 tràn xả lũ chưa được gia cố, nhiều tràn xả lũ bị xói lở thân, thiếu khả năng xả lũ cần được đầu tư nâng cấp. 

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình cho biết, việc đảm bảo an toàn hệ thống đập, hồ thủy lợi trên địa bàn tỉnh hiện nay là các công trình hồ chứa thủy lợi phần lớn được xây dựng những năm 1980, trải qua thời gian dài khai thác, hầu hết các công trình đều có hư hỏng, xuống cấp hiện đang tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn hồ chứa. Cùng với đó, nguồn nhân lực cho công tác chuyên môn về thủy lợi còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng, nhất là ở cấp cơ sở. Đặc biệt, một số địa phương đề xuất đầu tư hoặc bố trí vốn đầu tư nâng cấp sửa chữa các công trình đập, hồ chứa nước hư hỏng, xuống cấp chưa đánh giá mức độ cần thiết và ưu tiên đầu tư theo báo cáo của Hội đồng an toàn đập, hồ chứa nước.

Trước thực tế trên, đê đảm bảo an toàn các công trình và vùng hạ du trong mùa mưa lũ năm nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Bình nhấn mạnh: UBND các huyện, thị xã, thành phố và các đơn vị quản lý, khai thác đập, hồ chứa nước không được tích nước tại các hồ chứa: Dạ Lam (huyện Lệ Thủy), Hóc Chọ (thị xã Ba Đồn) và các hồ chứa hư hỏng, đặc biệt hồ hạn chế tích nước như: hồ Khe Su, Khe Cái, Tróoc Vực, Lục Cục… Đồng thời, tiến hành kiểm tra các công trình đang thi công xây dựng trên địa bàn, đảm bảo hoàn thành tiến độ thi công vượt lũ, chống lũ an toàn; tuyệt đối không thi công các hạng mục công trình chính trong mùa mưa, lũ. 

Cùng với đó, tăng cường kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi xâm phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi; kiên quyết xử lý đối với các trường hợp xâm phạm gây mất an toàn an toàn công trình thủy lợi theo quy định của pháp luật. Thường xuyên tổ chức kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình, xử lý kịp thời các hư hỏng phát sinh; bố trí các điều kiện cần thiết để thực hiện các phương án ứng phó thiên tai về nhân lực, vật tư, phương tiện, sẵn sàng ứng phó kịp thời với các tình huống mưa, lũ bất thường, bảo đảm an toàn công trình và vùng hạ du. 

Sở NN&PTNT đề nghị UBND tỉnh Quảng Bình chỉ đạo các sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan khi bố trí nguồn lực phục vụ công tác đầu tư đảm bảo an toàn đập, hồ trong tỉnh phải căn cứ vào danh mục, thứ tự ưu tiên. Với các huyện, thành phố, thị xã, trong quá trình đề xuất đầu tư và bố trí vốn nâng cấp sửa chữa các công trình hư hỏng, xuống cấp cần bố trí nhân sự đảm bảo có năng lực, kinh nghiệm trong công tác thẩm định các dự án về thủy lợi; chỉ đạo thành lập, củng cố, kiện toàn, sắp xếp và đổi mới quy mô hoạt động của các tổ chức thủy lợi cơ sở, liên hiệp tổ chức thủy lợi cơ sở trên địa bàn đảm bảo đủ điều kiện, năng lực quản lý, khai thác công trình thủy lợi theo quy định pháp luật về thủy lợi.

Sở NN&PTNT tỉnh yêu cầu các địa phương, đơn vị vận hành công trình thủy lợi triển khai đồng bộ các giải pháp đảm bảo an toàn hồ, đập trong mùa mưa lũ. 

Là đơn vị khai thác và quản lý nhiều công trình có dung tích lớn, để bảo đảm an toàn công trình thủy lợi, đê điều, hàng năm, ngay từ đầu mùa mưa lũ, Công ty Khai thác công trình thủy lợi đã tổ chức kiểm tra tình trạng các công trình, tổ chức sửa chữa các hạng mục công trình có hư hỏng, bảo dưỡng máy móc thiết bị vận hành công trình đầu mối và các máy phát điện, thông tin liên lạc; lấy ý kiến góp ý và đề xuất nhân lực, vật lực tham gia ứng cứu khi tình huống khẩn cấp xảy ra của các huyện, thị xã, thành phố; phối hợp các tiểu ban phòng, chống thiên tai cơ sở làm việc với các đơn vị, chính quyền địa phương có các công trình hồ chứa nằm trong địa bàn, thống nhất các giải pháp, phương án cụ thể đề phòng và xử lý khi có các sự cố xảy ra.

Khi mưa lũ xảy ra, đơn vị bố trí cán bộ trực theo dõi cập nhật mực nước chính xác kịp thời, báo cáo đúng quy định. Đồng thời cử cán bộ kỹ thuật về các chi nhánh để trực tiếp chỉ đạo công tác phòng, chống thiên tai; chỉ đạo các chi nhánh vận hành theo đúng quy trình đã được UBND tỉnh phê duyệt với các hồ chứa tràn sâu, như: Hồ Vực Tròn, Sông Thai, Phú Vinh… nhằm bảo đảm công trình an toàn, hạn chế ngập lụt hạ du và đủ nước phục vụ sản xuất năm tới. 

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Để chủ động ứng phó kịp thời với các diễn biến bất thường của thời tiết, bảo đảm an toàn các công trình thủy lợi, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do mưa lũ gây ra, sở đã phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố và Công ty Khai thác công trình thủy lợi tiến hành kiểm tra việc vận hành các công trình thủy lợi trên địa bàn; rà soát và có giải pháp xử lý hạ du gây ách tắc, không đủ khả năng thoát lũ khi vận hành xả lũ của hồ chứa thủy lợi; đánh giá các nội dung không còn phù hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh, bổ sung quy trình vận hành nhằm bảo đảm vận hành an toàn công trình và vùng hạ du đập.

Cùng với đó, Sở cũng chỉ đạo Công ty Khai thác công trình thủy lợi bố trí lực lượng bảo đảm đủ năng lực chuyên môn để vận hành, tổ chức trực ban trong mùa mưa lũ; phối hợp với chính quyền địa phương thường xuyên kiểm tra, theo dõi công trình để phát hiện và xử lý ngay khi có sự cố xảy ra; vận hành thử cửa van, thiết bị phục vụ xả lũ của các hồ chứa, bố trí đủ vật tư, thiết bị dự phòng, bảo đảm kịp thời sửa chữa, thay thế khi có sự cố vận hành…

Ngoài ra, Sở cũng chỉ đạo các đơn vị, địa phương tăng cường theo dõi, cập nhật thông tin dự báo khí tượng thuỷ văn; tính toán lưu lượng nước, dự tính khả năng gia tăng mực nước hồ để chủ động vận hành hồ chứa chống lũ an toàn; kiểm tra, đánh giá tổng thể thực trạng an toàn các công trình thuỷ lợi trước mùa mưa lũ; ngay sau mưa lũ phải kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình để có phương án sửa chữa, khắc phục.

Hoài An