Phát triển rừng trồng gỗ lớn gắn với chứng chỉ rừng bền vững

TMO - Thời gian tới, tỉnh Thừa Thiên-Huế sẽ tăng diện tích rừng trồng gỗ lớn đối với loài keo để đa dạng hóa sản phẩm gỗ rừng trồng, kết hợp vận động các tổ chức, cá nhân kinh doanh rừng trồng tham gia chứng chỉ rừng bền vững FSC để gia tăng giá trị sản phẩm.

Phát huy lợi thế đất rừng, thời gian qua, nhiều tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên-Huế đã tập trung chuyển đổi từ trồng rừng gỗ nhỏ sang gỗ lớn. Theo đánh giá bước đầu, các mô hình trồng rừng gỗ lớn không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội mà còn góp phần không nhỏ trong việc bảo vệ hệ sinh thái, chống biến đổi khí hậu. 

Thực tế đã minh chứng lợi thế, lợi ích của trồng rừng gỗ lớn mang lại từ nhiều năm nay. Đối với đối tượng kinh doanh rừng gỗ nhỏ (dăm nguyên liệu) thì chu kỳ kinh doanh 4-5 năm tuổi, mật độ cây trồng bình quân 2.500 cây/ha, cho năng suất 80m3. Sau khi trừ chi phí (khoảng 25 triệu/ha), lợi nhuận mỗi ha 60 triệu/5 năm (tương đương 120 triệu đồng/ha/10 năm của 2 chu kỳ kinh doanh). Nếu thực hiện chuyển hóa rừng gỗ lớn với biện pháp tỉa thưa hai lần, mật độ cuối cùng 1.100 cây/ha, sau 8 -10 năm cho sản lượng khoảng 200m3­ (gấp từ 2-2,5 lần) so với rừng gỗ nhỏ. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận thu từ rừng gỗ lớn từ 250- 300 triệu đồng/ha/10 năm (kể cả thu từ lâm sản tỉa thưa).

Tính đến hết quý I/2024, tổng diện tích rừng trồng sản xuất gỗ lớn toàn tỉnh đạt 12.420,91 ha, gồm: diện tích rừng trồng sản xuất gỗ lớn và chuyển hóa gỗ nhỏ sang gỗ lớn các loài Keo là 11.742,77 ha, trong đó chủ rừng nhà nước là 3.466,86 ha, hộ gia đình cá nhân là 8.275,91 ha; Diện tích rừng trồng sản xuất các loài cây bản địa là 681,14 ha, trong đó diện tích của các đơn vị chủ rừng nhà nước là 550,92 ha, diện tích của các chủ rừng khác là 130,22 ha. Tổng diện tích rừng trên địa bàn được cấp chứng chỉ rừng rừng quản lý rừng bền vững đến quý I/2024 là 11.924,51 ha, trong đó chủ rừng là tổ chức nhà nước 3.117,20 ha, chủ rừng là các hộ gia đình, cá nhân và tổ chức khác 8.807,31 ha.

Thu hoạch rừng gỗ lớn đạt chứng chứng chỉ quản lý rừng bền vững tại huyện Phú Lộc. 

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tài nguyên rừng địa phương có giá trị rất lớn về mặt kinh tế, môi trường, xã hội và an ninh quốc phòng. Ngành lâm nghiệp tỉnh thực hiện phát triển lâm nghiệp bền vững theo hướng đa mục tiêu, giữ ổn định và cải thiện mạnh mẽ diện tích rừng tự nhiên; trồng mới thành công các diện tích rừng phòng hộ, đặc dụng theo hướng đa tầng tán như mô hình rừng tự nhiên, rừng bản địa, phát triển và kinh doanh rừng gỗ lớn có chất lượng cao gắn với chứng chỉ rừng bền vững.

Định hướng và quan điểm của tỉnh, trồng rừng theo hướng phát huy các lợi thế và tận dụng các cơ hội để phát triển lâm nghiệp bền vững. Các địa phương và ngành nông nghiệp đẩy mạnh xã hội hóa và tổ chức liên kết sản xuất, kinh doanh theo chuỗi giá trị lâm sản. Trên cơ sở đó, thu hút các nguồn lực và bảo đảm sự tham gia của các thành phần kinh tế trong hoạt động lâm nghiệp, phân bổ và sử dụng các nguồn lực sản xuất, nhất là đất đai và tài nguyên rừng dựa trên cơ chế chia sẻ lợi ích công bằng.

Theo kế hoạch của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, địa phương này đặt mục tiêu đến hết năm 2025 toàn tỉnh sẽ có 14.000 ha rừng trồng sản xuất các loài keo gỗ lớn cung cấp nguyên liệu cho cưa xẻ chế biến. Trong đó có khoảng 11.500 ha rừng trồng sản xuất gỗ lớn các loài keo do hộ gia đình, cá nhân quản lý và 2.500 ha rừng trồng sản xuất gỗ lớn các loài keo do các chủ rừng nhà nước quản lý.

Việc phát triển trồng rừng sản xuất gỗ lớn gắn với chứng chỉ quản lý rừng bền vững ở tỉnh đang gặp một số tồn tại, hạn chế như: Thị trường thu mua còn thất thường; các chủ rừng vẫn còn tâm lý sợ gãy đỗ khi gặp bão, lốc; diện tích rừng trồng của hộ gia đình còn nhỏ, manh mún; việc tìm kiếm và liên kết các doanh nghiệp thu mua sản phẩm từ gỗ có chứng chỉ rừng FSC còn hạn chế; người dân khó khăn khi tiếp cận với cây giống...

Hiệu quả từ mô hình trồng rừng gỗ lớn gắn với chứng chỉ quản lý rừng bền vững là nền tảng để Thừa Thiên-Huế mở rộng diện tích rừng trồng này. 

Hiện UBND tỉnh đã giao Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các sở Kế hoạch và đầu tư, Tài chính nghiên cứu cơ chế chính sách để hỗ trợ nguồn lực phát triển trồng rừng sản xuất gỗ lớn gắn với chứng chỉ quản lý rừng bền vững. Tỉnh tập trung ưu tiên lồng ghép các chương trình, dự án vào nhiệm vụ phát triển rừng gỗ lớn nhằm nâng cao năng suất, chất lượng rừng, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường sinh thái và giảm phát thải.

Tỉnh cũng chỉ đạo xây dựng và ban hành hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng gỗ lớn phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương; quản lý chặt chẽ, có hiệu quả các nguồn giống cây trồng lâm nghiệp; ưu tiên lựa chọn các giống cây trồng lâm nghiệp chất lượng cao, phù hợp với yêu cầu trồng rừng sản xuất gỗ lớn; rà soát quy hoạch quỹ đất trồng rừng sản xuất gỗ lớn các loài cây trồng rừng kinh tế phù hợp với điều kiện lập địa theo từng vùng sinh thái.

Tỉnh triển khai nhiều giải pháp để phát triển và nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất với mục tiêu gắn kết chặt chẽ sản xuất và thị trường, nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất theo hình thức liên doanh, liên kết, từng bước hình thành vùng sản xuất gỗ lớn tập trung. Tỉnh tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về hiệu quả của trồng rừng sản xuất gỗ lớn, phối hợp với các địa phương vận động chủ rừng tham gia thực hiện trồng rừng gỗ lớn gắn với chứng chỉ quản lý rừng bền vững một cách có hiệu quả

UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, cơ quan này đã chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn thành lập các tổ công tác cấp huyện để phối hợp triển khai thực hiện phát triển trồng rừng sản xuất gỗ lớn gắn với chứng chỉ quản lý rừng bền vững. Ngoài các tổ công tác cấp huyện, Thừa Thiên Huế cũng thành lập tổ công tác cấp tỉnh với sự tham gia của nhiều cơ quan liên quan để triển khai thực hiện phát triển trồng rừng sản xuất gỗ lớn.

Theo thống kê của Cục Lâm nghiệp, tổng diện tích rừng của cả nước là khoảng 14,74 triệu ha, trong đó có 4 triệu ha rừng sản xuất, cung cấp hơn 20 triệu m3 nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến gỗ… Tuy nhiên, trong số diện tích rừng sản xuất hiện nay, diện tích rừng trồng gỗ lớn mới chỉ đạt khoảng 440.000 ha (chiếm hơn 10%).

Theo các chuyên gia lâm nghiệp, để cung ứng bảo đảm nguồn nguyên liệu có chất lượng và gia tăng giá trị xuất khẩu hơn nữa, ngành lâm nghiệp và các địa phương phải tích cực đầu tư trồng rừng gỗ lớn. Cùng với đó, cần đẩy mạnh vùng nguyên liệu gỗ có chứng chỉ quản lý rừng bền vững để phục vụ xuất khẩu. Các chứng chỉ cho diện tích rừng gỗ lớn chính là trụ đỡ quan trọng cho ngành sản xuất, chế biến gỗ, qua đó, đẩy mạnh xuất khẩu, chinh phục các thị trường tiềm năng, tiến tới giảm mạnh sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Hiện nay, Việt Nam có hai loại chứng chỉ rừng.

Đó là, hệ thống chứng chỉ rừng quốc gia (VFCS) của Văn phòng Chứng chỉ quản lý rừng bền vững và chứng chỉ FSC của Hội đồng Quản lý rừng quốc tế. Tính đến cuối năm 2023, tổng diện tích rừng của Việt Nam đã đạt cả hai loại chứng chỉ nêu trên là gần 500.000 ha, đạt hơn 90% mục tiêu đặt ra đến năm 2025. Với mục tiêu quản lý và khai thác bền vững tài nguyên rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường sinh thái và các giá trị dịch vụ môi trường rừng; nâng cao giá trị gỗ rừng trồng, góp phần xóa đói, giảm nghèo đối với người làm nghề rừng và nâng cao giá trị gia tăng cho ngành lâm nghiệp, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án quản lý rừng bền vững và Chứng chỉ rừng. Trong đó, đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ tổ chức cấp chứng chỉ cho 1 triệu ha rừng trồng sản xuất, phòng hộ. 

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Kế hoạch “Phát triển rừng trồng sản xuất gỗ lớn giai đoạn 2024-2030”, đặt mục tiêu đến năm 2030, tổng diện tích rừng trồng sản xuất gỗ lớn đạt khoảng 1 triệu ha, trong đó duy trì diện tích rừng trồng gỗ lớn hiện có là 500 nghìn ha và phát triển mới giai đoạn 2024-2030 khoảng 450 nghìn đến 550 nghìn ha.

Thu Oanh