Phát triển kinh tế biển: Phải xây dựng và vận hành hiệu quả các cơ chế điều phối

TMO - Chiến lược và quy hoạch là hai công cụ quan trọng trong điều phối liên ngành. Tuy nhiên, để giải bài toán phát triển đa ngành, đa lĩnh vực tại một vùng biển, nơi tiềm ẩn xung đột giữa hàng hải, điện gió, thủy sản, du lịch, dầu khí… cần bổ sung thêm những công cụ điều phối hữu hiệu khác. Nội dung này được Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh tại cuộc họp về cơ chế điều phối liên ngành trong phát triển bền vững kinh tế biển vừa diễn ra mới đây.

Sau 7 năm triển khai Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, các ngành kinh tế biển chủ đạo như du lịch – dịch vụ biển, kinh tế hàng hải, khai thác dầu khí, thủy sản, năng lượng tái tạo và một số ngành kinh tế biển mới đã có những bước phát triển tích cực. Tuy nhiên, quá trình triển khai các nhiệm vụ cụ thể theo Chiến lược vẫn còn chậm so với kế hoạch đề ra. Trong tổng số 169 đề án, dự án, nhiệm vụ được Chính phủ giao cho các bộ, ngành và 28 tỉnh, thành phố có biển, đến nay mới chỉ có 35 nội dung đang được triển khai, tương đương 20,7%. Điều này ảnh hưởng đáng kể đến tiến độ và mục tiêu chung của Chiến lược biển quốc gia.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu được chỉ ra là việc thiếu cơ chế điều phối liên ngành đủ mạnh để giám sát, cập nhật tiến độ, tháo gỡ vướng mắc và tạo sự kết nối giữa các dự án, đề án đang triển khai.

Các địa phương ven biển cần đẩy mạnh phát triển bền vững kinh tế biển. Ảnh minh họa.

Trong bối cảnh nhiều quy hoạch liên quan đến không gian và tài nguyên biển đã được phê duyệt như Quy hoạch không gian biển quốc gia, Quy hoạch tổng thể khai thác vùng bờ… thì yêu cầu về một cơ chế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan ngày càng trở nên cấp thiết. Tính đặc thù của không gian biển – nơi diễn ra nhiều hoạt động kinh tế chồng lấn – càng đòi hỏi cần có một cơ chế điều phối đa ngành đủ mạnh để giải quyết các vấn đề liên vùng, liên ngành phát sinh trong quá trình triển khai Chiến lược.

Vì vậy, cơ chế điều phối liên ngành về phát triển bền vững kinh tế biển nhằm cụ thể hóa quy chế hoạt động của Ủy ban chỉ đạo quốc gia về thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển, tăng cường chia sẻ thông tin, hỗ trợ phối hợp giải quyết các vấn đề phát sinh trong triển khai thực tiễn, đồng thời bảo đảm không chồng chéo với pháp luật hiện hành và phù hợp chức năng, nhiệm vụ của từng bộ, ngành, địa phương; tạo nền tảng cho phát triển kinh tế biển một cách bền vững, hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Phát biểu kết luận cuộc họp với các Bộ, ngành về cơ chế điều phối liên ngành trong phát triển bền vững kinh tế biển, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nêu rõ, muốn phát triển bền vững kinh tế biển, điều kiện tiên quyết là phải xây dựng và vận hành hiệu quả cơ chế điều phối liên ngành, liên vùng và liên quốc gia. Đây là nền tảng để quản lý, khai thác tổng hợp tài nguyên, giải quyết các xung đột và lựa chọn phương án tối ưu giữa các lĩnh vực phát triển trên biển.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì họp về phát triển bền vững kinh tế biển. 

Theo Phó Thủ tướng Chính phủ, chiến lược và quy hoạch là hai công cụ quan trọng trong điều phối liên ngành. Tuy nhiên, để giải bài toán phát triển đa ngành, đa lĩnh vực tại một vùng biển, nơi tiềm ẩn xung đột giữa hàng hải, điện gió, thủy sản, du lịch, dầu khí… thậm chí liên quan đến yếu tố quốc tế, thì cần bổ sung thêm những công cụ điều phối hữu hiệu khác.

Phó Thủ tướng Chính phủ đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất cơ chế giải quyết xung đột phát triển, lựa chọn phương án dựa trên các tiêu chí trụ cột là hiệu quả môi trường, kinh tế và khả năng tạo việc làm…; nghiên cứu, xây dựng bộ công cụ hỗ trợ phân tích – đánh giá nhằm hỗ trợ quá trình lựa chọn phương án phát triển phù hợp ở những khu vực có nhiều tiềm năng, giải quyết tình huống xung đột liên ngành; cơ chế điều phối công tác điều tra, khảo sát tài nguyên môi trường biển phục vụ hoạt động triển khai chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế biển.

Chỉ rõ hai nội dung trọng tâm là xây dựng cơ chế điều phối liên ngành, liên vùng, liên quốc gia; và bảo đảm các điều kiện tài chính, tổ chức bộ máy, dữ liệu phục vụ cho cơ chế đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương rà soát, hoàn thiện quy chế, xác định phạm vi hoạt động của Ủy ban quốc gia. Trong đó, tập trung giải quyết các xung đột mang tính chất liên tỉnh, liên vùng hoặc liên quan tới dự án trọng điểm quốc gia, hoặc các vấn đề ở tầm quốc tế như thực hiện các thỏa thuận quốc tế, nghiên cứu khoa học biển, xử lý các sự cố môi trường mang yếu tố xuyên biên giới hoặc vượt quá năng lực của địa phương…; đề xuất cơ chế tài chính dành cho hoạt động điều tra cơ bản và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia và địa phương về tài nguyên môi trường biển.

Phó Thủ tướng Chính phủ cũng lưu ý mối quan hệ chặt chẽ giữa tài nguyên môi trường biển và chiến lược phát triển kinh tế vùng, tỉnh. Nếu một chiến lược phát triển có nguy cơ ảnh hưởng đến không gian hoặc tài nguyên, môi trường biển, Ủy ban quốc gia phải có ý kiến.

THANH BÌNH