TMO - Trung Quốc vẫn là thị trường có tiềm năng rất lớn nhờ lợi thế địa lý và hệ thống logistics thuận lợi, kết nối trực tiếp với Việt Nam bằng đường bộ, đường sắt và đường biển. Nếu tận dụng tốt các cơ hội mở cửa thị trường và kiểm soát chặt chất lượng, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc hoàn toàn có thể hướng tới mốc 8–10 tỷ USD.

Dù đối diện không ít thách thức, xuất khẩu rau quả Việt Nam năm 2025 vẫn ghi nhận nhiều tích cực khi lần đầu tiên vượt mốc 8,5 tỷ USD, tăng gần 20% so với năm 2024. Riêng thị trường Trung Quốc mang về gần 5 tỷ USD, tiếp tục giữ vai trò là đầu tàu của toàn ngành nông nghiệp.

Trung Quốc hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của rau quả Việt Nam, chiếm khoảng 64% tổng kim ngạch. Trong 11 tháng năm 2025, xuất khẩu rau quả sang thị trường này đạt gần 5 tỷ USD, tăng khoảng 15% so với cùng kỳ năm trước và đã vượt mức kỷ lục 4,63 tỷ USD của cả năm 2024. Đầu năm 2025, xuất khẩu rau quả, đặc biệt là sầu riêng, gặp nhiều khó khăn khi Trung Quốc siết chặt kiểm soát dư lượng chất vàng O và Cadimi. Các biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt đã khiến kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này sụt giảm mạnh trong những tháng đầu năm.

Thanh long - một trong những sản phẩm xuất khẩu chủ lực sang thị trường Trung Quốc. Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, từ tháng 6/2025, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc bắt đầu phục hồi khi nhiều vướng mắc kỹ thuật được cơ quan chức năng hai bên tháo gỡ. Bên cạnh đó, việc ký kết các nghị định thư đối với chuối, dừa, chanh leo… đã mở thêm dư địa cho nhiều mặt hàng trái cây Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường này. Đến tháng 9, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc thực sự bùng nổ, đạt gần 1,07 tỷ USD chỉ trong một tháng, tạo cú hích quan trọng cho toàn ngành. Dự báo, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc cả năm 2025 có thể đạt khoảng 5,5 tỷ USD.

Theo các chuyên gia, Trung Quốc vẫn là thị trường có tiềm năng rất lớn nhờ lợi thế địa lý và hệ thống logistics thuận lợi, kết nối trực tiếp với Việt Nam bằng đường bộ, đường sắt và đường biển. Nếu tận dụng tốt các cơ hội mở cửa thị trường và kiểm soát chặt chất lượng, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc hoàn toàn có thể hướng tới mốc 8–10 tỷ USD trong những năm tới. Không chỉ Trung Quốc, xuất khẩu rau quả sang thị trường Mỹ cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Dù chịu tác động từ các chính sách thuế quan, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Mỹ trong 11 tháng năm 2025 vẫn đạt khoảng 500 triệu USD, tăng tới 56% so với cùng kỳ năm trước.

Ngoài ra, nhiều thị trường khác tiếp tục duy trì kim ngạch trên 100 triệu USD như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hà Lan… cho thấy sự mở rộng đáng kể về thị trường và giảm dần sự phụ thuộc vào một thị trường đơn lẻ. Ngoài sầu riêng, nhiều loại trái cây khác như bưởi, dừa, thanh long, nhãn, xoài đang có tốc độ tăng trưởng rất tốt. Việc mở cửa thêm các mặt hàng như bưởi, chanh dây, dừa, xoài chế biến, dứa và chuối đã góp phần đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm, tạo nền tảng phát triển bền vững hơn cho ngành rau quả.

Tuy nhiên, những tháng cuối năm, việc gia tăng các quy định về kiểm dịch, kiểm soát an toàn thực phẩm, nguồn gốc xuất xứ của các thị trường nhập khẩu tác động trực tiếp đến kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản cả nước. Trong khi đó, việc thực hiện truy xuất nguồn gốc nông sản tại các địa phương vẫn còn gặp nhiều rào cản và thách thức.

Trước đó, ngày 28/9/2025, tại Công điện về việc tăng cường truy xuất nguồn gốc, bảo đảm chất lượng và uy tín sản phẩm nông, lâm, thủy sản Việt Nam xuất khẩu, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các địa phương triển khai ngay các biện pháp ngăn chặn, xử lý vi phạm dư lượng hóa chất. Đối với chuỗi thủy sản, xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất, nhập khẩu, mua bán thuốc thú y thủy sản kinh doanh các sản phẩm cấm, sản phẩm ngoài danh mục được phép lưu hành và các cơ sở nuôi trồng thủy sản được xác định vi phạm quy định về sử dụng thuốc thú y, hóa chất, kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản.

Đối với chuỗi trồng trọt, thực vật, xử lý nghiêm các vùng trồng và cơ sở đóng gói sử dụng hóa chất không có trong danh mục được phép sử dụng, hóa chất cấm sử dụng và các trường hợp không tuân thủ yêu cầu của nước nhập khẩu, không đáp ứng quy định truy xuất nguồn gốc… Trong năm 2025, yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành, triển khai quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi sản xuất sản phẩm trồng trọt và chăn nuôi, tập trung vào giám sát việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, kháng sinh, phụ gia thực phẩm.

Đánh giá đây là những yêu cầu cấp bách, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc cho biết, thời gian qua, cơ quan chức năng Trung Quốc gia tăng kiểm tra thực tế các cơ sở/doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nước ngoài xuất khẩu vào Trung Quốc; áp dụng chế tài mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp vi phạm quy định an toàn thực phẩm như tạm dừng nhập khẩu... Việt Nam là một trong các đối tác cung ứng nông, thủy sản lớn cho thị trường Trung Quốc, song cũng có tỷ lệ hàng nông sản thực phẩm nằm trong số các quốc gia/vùng lãnh thổ bị cảnh báo nhiều. Do đó, doanh nghiệp Việt Nam phải kiểm soát xuyên suốt từ nuôi trồng, chế biến, bảo quản đến xuất khẩu, bảo đảm có thể truy xuất ở bất kỳ công đoạn nào trong trong chuỗi sản xuất.

Đại diện Thương vụ Việt Nam tại Mỹ cũng cho biết, Mỹ gia tăng yêu cầu kỹ thuật đối với nông, thủy sản Việt Nam về chất lượng, nuôi trồng và khai thác bền vững. Để duy trì kim ngạch xuất khẩu vào Mỹ, doanh nghiệp Việt Nam cần xây dựng thương hiệu dựa trên chất lượng, minh bạch truy xuất nguồn gốc; kiểm soát dư lượng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật; nâng cao hình ảnh về trách nhiệm đối với sức khỏe con người, động thực vật và môi trường. Đồng thời tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp trong nước để hình thành hệ sinh thái bền vững phục vụ xuất khẩu.

THIÊN LÝ