Ninh Thuận: Ngành thuỷ sản số hóa kiểm dịch tôm giống quy mô lớn

TMO - Ứng dụng công nghệ số trong hoạt động kiểm dịch tôm giống góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và truy xuất nguồn gốc tại tỉnh Ninh Thuận. Với sản lượng kiểm dịch từ 40–50 tỷ con mỗi năm, việc số hóa quy trình giúp rút ngắn thời gian, giảm thủ tục hành chính và minh bạch hóa thông tin trong toàn chuỗi sản xuất.

Lãnh đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y Ninh Thuận cho biết, những năm qua công tác kiểm soát chất lượng, kiểm dịch tôm giống được Chi cục thực hiện chặt chẽ. Theo đó, 100% các lô tôm giống xuất tỉnh được kiểm soát các bệnh nguy hiểm như: Bệnh đốm trắng (WSSV), bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) và bệnh hoại tử cơ quan tạo máu và cơ quan biểu mô (IHHNV).

Ninh Thuận là trung tâm sản xuất tôm giống lớn nhất cả nước, địa chỉ cung ứng nguồn tôm giống chất lượng cao, an toàn dịch bệnh được người nuôi tôm cả nước tin yêu. Hằng năm, Ninh Thuận cung cấp 40 - 50 tỷ con tôm giống, chiếm 1/3 nhu cầu tôm giống của cả nước, trong đó 80% tôm giống được cung cấp cho thị trường các tỉnh ĐBCSL. Với nguồn tôm giống lớn như vậy nên lượng hồ sơ kiểm dịch hàng ngày phát sinh dồn dập tại Chi cục Chăn nuôi và Thú y Ninh Thuận, chỉ tính riêng đối tượng tôm giống đã lên đến 250 - 300 hồ sơ/ngày.

Kèm theo đó là khối lượng công việc rất lớn, từ việc tiếp nhận hồ sơ khai báo kiểm dịch, thu mẫu xét nghiệm, nắm bắt nhật ký sản xuất, giám sát dấu hiệu lâm sàng, kiểm tra điều kiện vệ sinh thú y, công tác phòng chống dịch bệnh của cơ sở, tình trạng tiêu độc khử trùng đối với phương tiện vận chuyển,… Lô hàng nào cũng được giám sát kỹ lưỡng trước khi cấp giấy chứng nhận kiểm dịch xuất tỉnh.

Trước đây công tác kiểm soát chất lượng, kiểm dịch tôm giống được thực hiện theo từng hồ sơ. Tức là doanh nghiệp đến khai báo trực tiếp tại Chi cục Chăn nuôi và Thú y Ninh Thuận bằng văn bản mẫu. Cán bộ kiểm dịch tiếp nhận hồ sơ, bố trí thời gian thu mẫu, giám sát thực tế tại cơ sở và kiểm tra biểu hiện lâm sàng. Nếu lô hàng đáp ứng yêu cầu, doanh nghiệp lại đến Chi cục để nhận giấy chứng nhận kiểm dịch xuất tỉnh.

Những công đoạn này rất mất thời gian, công sức đi lại cho cả người dân, doanh nghiệp và cán bộ kiểm dịch. Để giải quyết khó khăn đó, Chi cục Chăn nuôi và Thú y Ninh Thuận đã triển khai phần mềm kiểm dịch trực tuyến gắn mã QR. Theo đó, các bước khai báo kiểm dịch, thực hiện thủ tục, thanh toán phí và nhận kết quả hoàn toàn trực tuyến.

Mỗi doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh đăng ký được cấp 1 tài khoản trên hệ thống, bản khai báo điện tử được hệ thống chấp nhận để kiểm dịch viên nắm bắt và giám sát lô hàng tại cơ sở. Việc thanh toán cũng được Chi cục thực hiện bằng hình thức chuyển khoản, giấy chứng nhận kiểm dịch thủy sản vận chuyển ra khỏi địa bàn tỉnh theo hình thức văn bản điện tử được cấp mã QR (dùng Zalo quét vào để truy cập hồ sơ gốc) để doanh nghiệp tự in ra, mang theo khi vận chuyển hàng hóa, rất thuận tiện cho việc kiểm soát tại địa phương nơi tiếp nhận con giống. Hệ thống nâng cấp này đã được triển khai thực hiện từ ngày 15/3/2025.

Kiểm định tôm giống góp phần đảm bảo an toàn, hạn chế dịch bệnh cho người nuôi tôm. (Ảnh minh hoạ: Internet). 

Từ ngày 1/3/2025, Chi cục Chăn nuôi và Thú y Ninh Thuận chỉ còn 12 công chức, trong đó chỉ có 4 công chức có chuyên môn thực hiện công tác kiểm dịch giống thủy sản mà công việc vẫn chạy suôn sẻ. Ứng dụng công nghệ vào công tác kiểm soát chất lượng, kiểm dịch tôm giống đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi như phần mềm kiểm dịch thủy sản trực tuyến gắn với mã QR. Theo đó, mỗi doanh nghiệp, hộ kinh doanh sản xuất tôm giống được cấp 1 tài khoản trên hệ thống kiểm dịch.

Hệ thống tạo ra bộ hồ sơ kiểm dịch với các thông tin số do người dân, doanh nghiệp khai báo trên môi trường điện tử. Cán bộ kiểm dịch được bố trí sẵn tại các địa bàn để thực hiện các thao tác thu mẫu, kiểm tra lâm sàng, kiểm tra vệ sinh thú y… Thông tin giám sát được chuyển trực tuyến trên môi trường điện tử về bộ phận hành chính một cửa.

Nếu lô hàng đạt yêu cầu; đồng thời người dân, doanh nghiệp thanh toán mức phí bằng chuyển khoản trực tuyến, hồ sơ kết quả kiểm dịch được trả qua môi trường điện tử gồm có giấy chứng nhận kiểm dịch xuất tỉnh, các kết quả xét nghiệm, kiểm tra lâm sàng… gắn với mã QR kèm theo.

Đáng chú ý, tỉnh Ninh Thuận vừa ghi dấu ấn quan trọng khi lần đầu tiên sản xuất và xuất khẩu thành công 2 triệu con tôm thẻ chân trắng sang thị trường Hàn Quốc vào ngày 31/3/2025. Để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xuất khẩu, tôm giống đã trải qua quy trình sản xuất, kiểm định nghiêm ngặt, được kiểm soát chặt chẽ ở từng giai đoạn.

Hiện nay, tỉnh Ninh Thuận có chủ trương ưu tiên xây dựng cơ sở hạ tầng đạt chuẩn, đầu tư vào công nghệ xử lý nước, và kiểm dịch an toàn. Bên cạnh đó đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành sản xuất tôm giống. Việc xuất khẩu tôm giống sang Hàn Quốc cho thấy tiềm năng, thế mạnh về ngành tôm giống trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận.

Đặc biệt, quá trình số hóa trong công tác kiểm dịch tôm giống quy mô lớn tại Ninh Thuận không chỉ là bước tiến quan trọng trong hiện đại hóa ngành thủy sản, mà còn góp phần xây dựng nền sản xuất minh bạch, hiệu quả và bền vững. Nhờ ứng dụng công nghệ, quy trình kiểm dịch trở nên nhanh chóng, chính xác và dễ dàng truy xuất, từ đó giảm thiểu rủi ro dịch bệnh, đảm bảo chất lượng con giống trước khi đưa vào nuôi thương phẩm.

Đây cũng là tiền đề để tăng cường liên kết giữa các khâu trong chuỗi giá trị thủy sản, đồng thời tạo lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm tôm giống Ninh Thuận trên thị trường trong nước và xuất khẩu. Với định hướng đúng đắn và quyết tâm cao, Ninh Thuận đang khẳng định vai trò tiên phong trong việc áp dụng chuyển đổi số vào lĩnh vực thủy sản, đặc biệt là ngành sản xuất và kiểm dịch tôm giống.

Thu Thảo