Nhà cũ

Mấy mẹ con tôi lâu lâu lại nhắc về căn nhà cũ. Nó vẫn bền bỉ neo lại trong thẳm sâu tâm tưởng những người đã gắn một phần đời ở nơi ấy. Một căn nhà nhỏ bé mà hàm chứa cả vùng trời ký ức vô tận. Và đôi khi, những kỷ niệm và cảm giác cũ lại làm tôi nhoi nhói trái tim mỗi khi nhớ về.

Nhà cũ ở cuối con đường ngoằn ngoèo nhỏ hẹp, sau lưng là cánh rừng xanh ngút ngàn. Giữa mảnh đất mà ông ngoại để lại cho mẹ, um tùm cây lá, tre trảy, mùa hè nắng hừng hực cháy đầu, mùa đông lạnh thấu xương. Trước nhà cũ là cây trâm thân to hơn vòng ôm con nít. Đàn kiến vàng cần mẫn bò trên cành nhánh, khéo léo kết lá cây thành nhiều cái tổ. Một năm hai mùa trái chín, chị em tôi chuyền tay nhau những chùm trâm mọng căng, ngọt lịm. Ăn xong thè lưỡi ra thấy một màu trâm chín tím tím, xanh xanh, mấy chị em ngồi cười ngặt nghẽo. Cây trâm ấy đã đổ xuống vào một đêm bão ngang qua xóm làng. Sáng tỉnh dậy, thấy mọi thứ ngổn ngang, xơ xác, tôi đã òa khóc vì thương cây.

Trước cây trâm là mảnh đất bốn mùa rau trái. Trên nền đất ủ rơm khô, mùa đông trỉa đậu phộng, mùa xuân gieo đậu xanh. Sau này, mẹ còn trồng thêm hoa lay ơn để bán vào những ngày giáp Tết. Vườn của mẹ có giàn khổ qua ra trái xanh lúc lỉu, hàng mía lóng dài ngọt thanh. Có đám cây dại bên rào, thấp thoáng những bụi cỏ mực mà ngày nhỏ tôi hay vò nát để cầm máu. Ở góc vườn, bụi chuối sứ ra búp hoa đỏ thẫm, đối diện hàng khoai sọ vừa dẻo vừa bùi, nhưng đào củ lên lại rất ngứa tay. Mảnh đất mà mẹ nâng niu, chăm chút từng ngày, cũng là nơi mẹ gửi gắm bao nỗi thương con khó nói hết. Bắt đầu từ ngày anh Hai tôi rời xa mẹ mãi mãi, rồi sau này là nỗi chênh chao, nhớ ba đứa con tháng ngày đèn sách nơi phố xá.

Mùa mưa, mái nhà bị dột trên, dột dưới, nước mưa rơi long tong vào mấy cái thau cũ kỹ. Ngày bão, cha mẹ thức trắng đêm lo cho ngôi nhà liêu xiêu, cố trụ lại giữa cơn giông gió tơi bời. Giấc ngủ của tôi cũng ẩm ướt, chập chờn trong tiếng gió thét gào ngoài cánh cửa, ngọn đèn dầu le lói thỉnh thoảng lại tắt phụt. Có những ngày, bữa sáng mẹ chỉ có thể nấu cháo đậu, cháo khoai để cả nhà lót dạ. Nhiều lần, mẹ lén mấy anh em tôi vào sau buồng ngồi khóc. Mẹ thường bảo, mấy chị em tôi lớn lên từ những ngày như thế, sau này mới biết quý giọt mồ hôi, quý từng đồng tiền, bát gạo.

Trần Văn Thiên