TMO – Nếu doanh nghiệp Việt Nam đặc biệt là các doanh nghiệp trong khu công nghiệp không chuyển đổi sang mô hình xanh, nguy cơ sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngược lại, khi đạt chuẩn xanh, doanh nghiệp không chỉ duy trì xuất khẩu ổn định, mà còn tiếp cận được vốn tín dụng xanh, nhà đầu tư chiến lược và các ưu đãi thuế quan.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, khan hiếm tài nguyên và ô nhiễm môi trường đang trở thành thách thức toàn cầu, các quốc gia đều coi phát triển kinh tế xanh là con đường duy nhất để bảo đảm tăng trưởng bền vững. Liên Hợp Quốc, thông qua Chương trình Nghị sự 2030 về phát triển bền vững (SDGs), đã xác định rõ mục tiêu giảm phát thải, sử dụng năng lượng tái tạo và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên như trụ cột của nền kinh tế tương lai. Trong đó, mô hình khu công nghiệp xanh (eco-industrial park) được coi là công cụ trọng yếu giúp các quốc gia cân bằng giữa phát triển công nghiệp và bảo vệ môi trường.

Hiện nay, các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản đều đã áp dụng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường như: Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU; Quy định về phát thải trong các hiệp định thương mại tự do (EVFTA, CPTPP…); Chính sách ưu tiên nhập khẩu hàng hóa có dấu chân carbon thấp.

Các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp xuất khẩu cần mạnh mẽ chuyển đổi xanh trong sản xuất kinh doanh để tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Ảnh minh họa.

Điều đó có nghĩa, nếu doanh nghiệp Việt Nam đặc biệt là các doanh nghiệp trong khu công nghiệp không chuyển đổi sang mô hình xanh, họ sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngược lại, khi đạt chuẩn xanh, doanh nghiệp không chỉ duy trì xuất khẩu ổn định, mà còn tiếp cận được vốn tín dụng xanh, nhà đầu tư chiến lược và các ưu đãi thuế quan.

Phát triển khu công nghiệp xanh không chỉ là yêu cầu từ bên ngoài mà còn là đòi hỏi tự thân của doanh nghiệp và nhà đầu tư hạ tầng. Khi áp dụng mô hình xanh sẽ đem lại lợi ích kép cho cả doanh nghiệp và môi trường như: Tiết kiệm năng lượng (qua sử dụng năng lượng mặt trời, đèn LED, công nghệ tái chế nước thải); giảm chi phí xử lý chất thải và phí môi trường; tăng hiệu suất sản xuất và tuổi thọ thiết bị; nâng cao uy tín, hình ảnh thương hiệu đây là yếu tố ngày càng được các đối tác quốc tế coi trọng. Từ đó, khu công nghiệp không chỉ là nơi tập trung sản xuất, mà còn là một hệ sinh thái kinh tế – môi trường – con người hài hòa, tạo giá trị lâu dài.

Theo Bộ Công Thương, xác định được vai trò quan trọng của công tác đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh, thời gian qua cơ quan này đã thường xuyên tổ chức hội thảo, tọa đàm với mong muốn giới thiệu các chính sách, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về phát triển bền vững và chuyển đổi xanh trong các ngành công nghiệp; giới thiệu các mô hình, giải pháp công nghệ, sản xuất sạch hơn và kinh tế tuần hoàn. Từ đó đưa ra các giải pháp thúc đẩy chuyển đổi xanh trong sản xuất công nghiệp.

Theo số liệu thống kê (2024), cả nước hiện có trên 430 khu công nghiệp đã thành lập, bao gồm hơn 370 khu công nghiệp nằm ngoài các khu kinh tế, gần 40 khu công nghiệp nằm trong các khu kinh tế ven biển, 8 khu công nghiệp nằm trong các khu kinh tế cửa khẩu. Nếu tính riêng các khu công nghiệp đã đi vào hoạt động, có tỷ lệ lấp đầy đạt khoảng trên 72%.

Trong số gần 300 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động, đã có hơn 270 khu công nghiệp đã vận hành nhà máy xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường (đạt tỷ lệ khoảng 91,3%), đáp ứng chỉ tiêu kế hoạch Quốc hội giao. Các doanh nghiệp trong khu công nghiệp đóng góp khoảng 50% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước, góp phần chuyển cán cân thương mại của Việt Nam từ nhập siêu, đến cân bằng và sang xuất siêu, đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách.

VĂN NHI