Ngôi trường mùa đông

Tháng 11, lật trang sách cũ khiến tôi nao lòng nhớ hình bóng thầy cô. Từ những con chữ nắn nót đầu tiên, vết chì tẩy xóa lem nhòe trang vở, đến những bài học của tuổi mới lớn đôi khi bồng bột, để rồi nhận ra bao điều thấm thía. 

Trường làng tôi những mùa đông gió thốc, lá bàng như đốm lửa đỏ thấp thoáng trong sương. Mặc hai lớp áo vẫn không ngăn được cái rét len lỏi vào da thịt, trong lớp học chỉ vỏn vẹn hai mươi học trò cùng cô giáo tôi dáng người mảnh khảnh. Trường làng tôi khiêm nhường chỉ hai dãy lớp học, nép mình sau rặng phi lao cứ miên man vi vút hoài trong gió. Trước mặt là cánh đồng thênh thang xám bạc, sau lưng xanh thẫm một đồi cây ngút ngàn. Màu tường vôi, cửa lớp đã bợt bạt vì nắng mưa.

Thầy cô tôi phải vượt một quãng đường xa hun hút để đến trường. Ngày nắng cũng như ngày mưa, cần mẫn uốn nắn từng đứa học trò quê nghèo chân chất. Trải qua thăm thẳm bụi đường để miệt mài với bụi phấn, bảng đen, chắt chiu tấm lòng trong từng nét chữ. Cũng bởi thương từng đứa học trò quê mà thầy cô gắn cả tuổi trẻ ở ngôi trường làng, rồi bền bỉ suốt ngần ấy năm ròng rã. Chúng tôi một buổi đến trường, một buổi đỡ đần cha mẹ, đôi khi non nớt, vô tư như cọng rơm, nhánh cỏ. Đi qua bao đổi dời, có vui, có buồn, thầy cô vẫn vẹn nguyên những ánh mắt bao dung, cùng bàn tay ấm dắt dìu chúng tôi từng ngày khôn lớn.   

Ngôi trường mùa đông, có năm lũ về bất ngờ, thầy trò hối hả chạy lũ. Nước tràn đồng, phủ kín con đường nhỏ hẹp. Các thầy tất bật xắn cao ống quần, bì bõm lội nước đưa từng tốp học trò về nhà. Các cô vội vã gọi nhau kê cao vật dụng, sách vở như chạy đua với con nước lớn đang từ thượng nguồn đổ về. Mưa dần nặng hạt, gió lạnh cắt da. Tiếng bước chân gấp gáp, xôn xao, lẫn trong tiếng nước chảy, tiếng chim trời cứ kêu chao chát. Chúng tôi nhỏ bé che chung áo mưa, nối theo nhau về nhà. Đứa đi sau lỡ giẫm chân đứa trước, chiếc dép tuột khỏi bàn chân, không kịp ngoái đầu nhìn lại.

Ngày lũ rút, bùn đất ngai ngái đóng dày mặt sân, mối mọt bám đầy kệ gỗ, nước mưa dột làm trang sách loang lổ ố vàng. Thầy cô tôi lại xăn tay áo, người hì hụi quét lớp bùn non, người đem phơi những trang sách ướt. Vài chiếc bàn cũ ngấm nước ọp ẹp phải đóng lại, bóng đèn hành lang phải thay mới. Cây bàng còi cọc trước cửa lớp tôi đã trút hết vòm lá đỏ, bầy chim nhỏ làm tổ ở mái hiên không biết đã về đâu. Những cánh cửa được mở ra, đón nắng ấm tràn vào phòng học. Lại một mùa lũ đi qua.

Sau này, lên THPT, tôi khăn gói vào phố học ở ngôi trường tầng rộng lớn, khang trang. Chiều mùa đông ở ký túc xá, mưa bay bay, trời trở lạnh, lòng man mác nhớ dáng ngôi trường làng trong sương mờ. Từ tâm tưởng như vọng lên tiếng lá phi lao cứ rì rào du dương trong gió bấc. Và tiếng cô giảng bài pha lẫn nhiều nỗi niềm xa xôi. Tôi lên đại học, lại xa nhà, xa trường làng, ở một nơi mà không phải khi nào muốn cũng có thể gói ghém quay về. Giữa bao bận bịu sớm tối, cứ ngỡ ký ức sẽ vơi đi. Nhưng ánh đèn lấp lóa thị thành nào có làm nhòa phai hình bóng trường làng, càng va vấp cuộc đời lại càng đầy lên trong tâm trí.

Trường làng tôi theo dòng chảy thời gian đã thay màu áo mới. Thầy cô tôi, có người đã bạc mái đầu, có người chuyển về nơi xa, có người bền bỉ ở lại. Bạn bè tôi, đứa vẫn miệt mài con đường chữ nghĩa, đứa ly hương bươn bả mưu sinh. Trường đời, dẫu đôi lúc phũ phàng, đã dạy tôi phải biết trân quý từ những điều bình dị nhất. Bàn chân tôi có cách chia vạn dặm nhưng tâm hồn làm sao xa rời những gốc gác nguyên sơ.

Trần Văn Thiên