Nâng cao hiệu quả từ mô hình phát triển kinh tế dưới tán rừng

TMO - Với tiềm năng về tài nguyên thiên nhiên, con người, văn hóa và nguồn lực, các tỉnh trung du, miền núi phía bắc có các điều kiện và cơ hội để khai thác, phát triển kinh tế dưới tán rừng, đẩy mạnh các giá trị dịch vụ hệ sinh thái rừng đóng góp cho phát triển kinh tế, xã hội.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện nay Việt Nam có khoảng 7.000 loài cây thuộc nhóm lâm sản ngoài gỗ, trong đó có 216 loài tre nứa, 56 loài song mây, 5.000 loài cây dược liệu,... và hàng trăm loài làm thực phẩm, trong đó miền núi phía bắc chiếm tới trên 70% tổng số loài thực vật lâm sản ngoài gỗ và hơn 90% các loài lâm sản ngoài gỗ quý hiếm của cả nước. 

Theo thống kê, tổng diện tích một số nhóm, loài lâm sản ngoài gỗ chủ yếu ở Việt Nam khoảng hơn 2.600.000  ha trong đó diện tích lâm sản ngoài gỗ phân bố tự nhiên trong rừng là khoảng gần 2.000.000 ha, diện tích lâm sản ngoài gỗ trồng khoảng hơn 700.000 ha, tập trung chủ yếu ở các tỉnh trung du, miền núi phía bắc.

Tại tỉnh Sơn La, đã có hơn 25 mô hình phát triển kinh tế dưới tán rừng cho thu nhập từ 100 đến 200 triệu đồng/năm. Địa phương này thực hiện chủ trương phát triển sản xuất nông-lâm nghiệp bền vững, gắn với chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư các mô hình trồng cây dược liệu dưới tán rừng, dự án trồng rừng kết hợp trồng cây dược liệu dưới tán rừng.

Cây dược liệu quý lá khôi được bà con đẩy mạnh trồng dưới tán rừng

Dựa vào điều kiện thổ nhưỡng và sinh thái rừng, tỉnh Bắc Kạn trong thời gian gần đây cũng phát triển mạnh kinh tế dưới tán rừng, tạo thu nhập ổn định cho người dân sống bằng nghề rừng. Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ðỗ Thị Minh Hoa, tỉnh Bắc Kạn hiện có khoảng 1.180 loài cây thuốc, thuộc 190 họ thực vật khác nhau được canh tác dưới tán rừng. Trong đó có nhiều loại quý hiếm, có giá trị cao như ba kích, hà thủ ô, đẳng sâm, thổ phục linh, kê huyết đằng, bình vôi... Tỉnh cũng đã ban hành quy chế quản lý khai thác, kinh doanh và sử dụng nguồn tài nguyên cây thuốc trên địa bàn tỉnh

Tỉnh Ðiện Biên hiện đang tổ chức xây dựng Ðề án phát triển kinh tế lâm nghiệp giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh với mục tiêu mở rộng diện tích trồng cây lâm sản ngoài gỗ, cây dược liệu có giá trị, tập trung phát triển các loài cây có tiềm năng đầu ra của sản phẩm (sa nhân, thảo quả, đẳng sâm,...), phấn đấu đến năm 2025 trên địa bàn tỉnh có hơn 1.000 ha cây lâm sản ngoài gỗ, cây dược liệu dưới tán rừng với trên 500 ha cho thu hoạch ổn định hằng năm để nâng cao thu nhập và đời sống của người dân vùng rừng, giảm áp lực khai thác vào tài nguyên rừng, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên này trong tự nhiên.

Mô hình trồng cây dược liệu sa nhân được bà con tỉnh Điện Biên đẩy mạnh canh tác cho hiệu quả kinh tế cao

Tại tỉnh Lào Cai, các mô hình cây con phát triển dưới tán rừng trên địa bàn góp phần tích cực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao giá trị trên một đơn vị diện tích đất canh tác, nâng cao thu nhập, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động và khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai trên địa bàn. Hiện tại, tỉnh có gần 60 trang trại nông lâm kết hợp, gắn với phát triển các loại cây trồng sản phẩm chủ lực của tỉnh.

Thời gian tới, trên cơ sở tiềm năng, lợi thế về rừng của các tỉnh trung du, miền núi phía bắc; để phát triển và sử dụng bền vững đa giá trị của rừng, cần phát triển ngành lâm nghiệp bền vững trên cơ sở quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên rừng; hài hòa các mục tiêu kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường; phát huy tiềm năng về khí hậu, đất đai và lợi thế của toàn vùng.

Đổi mới mô hình tăng trưởng, từ dựa vào mở rộng diện tích và khối lượng sang tập trung nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm lâm nghiệp. Nâng cao giá trị các sản phẩm của rừng theo chuỗi: từ trồng, khai thác, chế biến, tiêu thụ theo các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế; xây dựng thương hiệu cho lâm sản; đẩy mạnh liên kết vùng.

Ðiều quan trọng là xã hội hóa, khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư, khai thác tiềm năng, thế mạnh về các giá trị của hệ sinh thái rừng ở từng địa phương, trên cơ sở phù hợp quy định của pháp luật; bảo đảm lợi ích của nhà đầu tư, chủ rừng và toàn xã hội.

Ngọc Linh