Nâng cao hiệu quả quản lý, chống thất thu thuế trong khai thác khoáng sản

TMO - Những năm gần đây, hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn ngày càng gia tăng. Cùng với việc triển khai đồng bộ các giải pháp khác, UBND tỉnh chỉ đạo ngành thuế nâng cao hiệu quả công tác quản lý, giám sát chống thất thu thuế trong khai thác tài nguyên khoáng sản.

Hiện nay, trên trên địa bàn tỉnh có 51 giấy phép khai thác khoáng sản được cấp phép còn hiệu lực, trong đó Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp 10 giấy phép khai thác, UBND tỉnh cấp 41 giấy phép khai thác chủ yếu là vật liệu xây dựng thông thường. Với trữ lượng lớn, khoáng sản trên địa bàn tỉnh được chia thành 5 nhóm: Khoáng sản nhiên liệu; khoáng sản kim loại có khoáng chất công nghiệp (đá vôi xi măng, sét xi măng, đá vôi trắng, dolomit, pyrit, barit, graphit và thạch anh tinh thể, đá ốp lát); vật liệu xây dựng thông thường khá phổ biến như đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường; đất sét làm gạch, ngói; cát, sỏi.

Trên thực tế, hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh thời gian qua còn bộc lộ những hạn chế như: Công tác chỉ đạo triển khai thực hiện một số văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động khoáng sản chưa được kịp thời; các cơ quan chuyên môn chưa chủ động tham mưu, đề xuất được các giải pháp quản lý hiệu quả; công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành trong quản lý khai thác, vận chuyển khoáng sản chưa chặt chẽ, đồng bộ, chưa quản lý được sản lượng khoáng sản khai thác thực tế. 

Bên cạnh đó, việc chấp hành các quy định của pháp luật về hoạt động khoáng sản, thực hiện nghĩa vụ tài chính, bảo vệ môi trường của một số doanh nghiệp chưa nghiêm túc, còn xảy ra tình trạng khai báo sản lượng khai thác không đúng với thực tế, gây thất thoát tài nguyên và thất thu ngân sách nhà nước.

Việc gia tăng hoạt động khai thác khoáng sản đòi hỏi ngành chức năng siết chặt quản lý, chống thất thu thuế. 

Trước tình trạng trên, UBND tỉnh ban hành Quyết định phê duyệt Đề án ấn định thuế đối với hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. Theo Đề án, việc quản lý thuế dựa trên sản lượng tính thuế theo công suất khai thác và thời gian khai thác, trên cơ sở trình của Cục Thuế, UBND tỉnh sẽ ban hành mức ấn định thuế tối thiểu trong năm. Cuối năm, đối chiếu quyết toán thuế để xác định lại sản lượng thực tế khai thác và xác định các yếu tố tính thuế khác (giá, chính sách thuế) theo từng thời gian cụ thể trong năm. Cùng với đó, tỉnh đã chỉ đạo việc lắp đặt trạm cân, camera  để quản lý chặt chẽ khoáng sản. Các sở, ngành chuyên môn như: Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Tài chính, Xây dựng, ... cũng thường xuyên tham mưu các giải pháp và tổ chức thực hiện giám sát, kiểm tra, xử lý nghiêm các sai phạm. 

Đề án áp dụng đối với việc phối hợp quản lý các khoản thuế, phí gồm: Thuế giá trị gia tăng; thuế thu nhập doanh nghiệp; thuế tài nguyên; phí bảo vệ môi trường; các khoản thuế khác đối với hoạt động của các tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản (doanh nghiệp khoáng sản) và hoạt động của tổ chức, cá nhân khác liên quan đến cung cấp hàng hóa, dịch vụ, chế biến cho doanh nghiệp khoáng sản trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn mà phát sinh nghĩa vụ thuế.  

UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương cử lãnh đạo các đơn vị tham gia làm đầu mối để phối hợp với các đơn vị khai thác khoáng sản tổ chức triển khai thực hiện những nhiệm vụ thuộc trách nhiệm của đơn vị mình. Trên cơ sở đó, Cục Thuế đã phối hợp với các ngành, địa phương cùng các đơn vị khai thác khoáng sản xây dựng kế hoạch thu thuế, phí năm 2021 để UBND tỉnh phê duyệt. Định kỳ hằng tháng, Cục Thuế đã tiến hành thông báo, đôn đốc các đơn vị thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước theo quy định. UBND huyện các huyện, thành phố căn cứ kế hoạch thu, thường xuyên chỉ đạo các đơn vị phối hợp với cơ quan thuế đôn đốc các đơn vị khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước kịp thời. 

Khi thực hiện ấn định thuế theo Đề án, số thu thuế tăng đã góp phần quan trọng vào hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước. Thu ngân sách từ hoạt động sản xuất kinh doanh giai đoạn 2017 - 2020 đạt 1.604 tỷ đồng, tăng bình quân 7,5%. Trong đó, thu từ khoáng sản là 490 tỷ đồng (số ấn định là 455 tỷ đồng), chiếm tỷ trọng cao, bằng 30,6% tổng thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh. Thu thuế khoáng sản bình quân giai đoạn 2017 - 2020 là 122 tỷ đồng, trong đó thu từ ấn định thuế bình quân năm là 113 tỷ đồng, tăng 39% so với giai đoạn 2011 - 2016. 

Hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn tỉnh. Ảnh: Minh Ngọc 

Nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quản lý trong lĩnh vực khoáng sản, đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Bắc Kạn tiếp tục ban hành Đề án nâng cao hiệu quản quản lý quy hoạch, thăm dò, khai thác, chế biến, vận chuyển, tiêu thụ, chống thất thu ngân sách từ hoạt động khoáng sản và bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2021 - 2025.

Mục tiêu của Đề án là nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về khoáng sản nhằm đảm bảo sản lượng khoáng sản khai thác, vận chuyển, chế biến tiêu thụ trên địa bàn được quản lý chặt chẽ theo đúng quy định của pháp luật, không để thất thoát tài nguyên, thất thu ngân sách. Đánh giá tiềm năng khoáng sản trên địa bàn tỉnh phục vụ cho công tác quản lý, quy hoạch, cấp phép, nhất là quặng chì kẽm phải được thăm dò, đánh giá đầy đủ trữ lượng để huy động tối đa, phục vụ cho các nhà máy chế biến sâu tại tỉnh.

Trong đó, khuyến khích các nhà đầu tư có năng lực đầu tư vào đánh giá tiềm năng khoáng sản, thăm dò, khai thác, chế biến sâu trên địa bàn tỉnh nhằm gia tăng giá trị khoáng sản. Thực hiện tốt công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác theo đúng quy định pháp luật, bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn. Phấn đấu ít nhất có 6 nhà máy chế biến sâu sản xuất ra sản phẩm và hoạt động ổn định. Phấn đấu đến năm 2025, thu ngân sách từ hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản đạt trên 200 tỷ đồng/năm; thu hút khoảng 2.500 lao động. 

Lan Hương