Mùng 1 Tết: Mừng tuổi đầu năm – đừng làm ‘méo mó’ nét đẹp văn hóa

TMO - Đã từ lâu, phong tục chúc Tết và mừng tuổi trở thành một nét văn hóa mỗi dịp đầu năm mới của người Việt Nam. Người ta mừng tuổi nhau cũng là trao nhau những lời chúc tốt đẹp với hy vọng có một năm mới bình an, may mắn.

Mừng tuổi đầu năm từ lâu đã trở thành một phong tục không thể thiếu mỗi dịp Tết đến Xuân về. Hàng năm, chuẩn bị đón Xuân là người người, nhà nhà lại chuẩn bị tiền lẻ để mừng tuổi. Bắt đầu từ thời điểm Giao thừa đến mồng một, mồng hai… Tết, gia đình, người thân lại quây quần, đoàn tụ, chúc tụng và mừng tuổi nhau. Đầu tiên là cháu con mừng tuổi ông bà, cha mẹ mong được sống lâu trăm tuổi. Sau đến ông bà, cha mẹ mừng tuổi lại con cháu, mong con cháu lớn nhanh, chăm ngoan, học giỏi…

Theo đúng phong tục, tiền mừng tuổi ngày Tết không tính theo giá trị nhưng phải mới, phẳng phiu không một nếp gấp nhỏ. Ngày xưa, mừng tuổi cũng chỉ là tiền hào, tiền xu mang tính chất tượng trưng, tiền càng lẻ càng tốt. Bởi người xưa quan niệm tiền lẻ thể hiện sự sinh sôi nảy nở, làm ăn phát đạt trong năm mới. Trẻ con mà có phong bao mừng tuổi là thích lắm, suốt mấy ngày Tết giữ gìn những phong bao mừng tuổi ấy rất cẩn thận, đi đâu cũng mang theo và khoe với nhau xem ai có phong bao đẹp hơn. Sau mấy ngày Tết, bao nhiêu tiền mừng tuổi thường cất giữ rất cẩn thận.

Mừng tuổi đầu năm - nét đẹp văn hóa đặc trưng ngày Tết cần hiểu theo đúng nghĩa. Ảnh minh họa.

Sáng hôm 26/1 (tức 27 tháng Chạp), Phương Linh (quận Ba Đình) đã chuẩn bị đủ số tiền cần thiết để mừng tuổi cho người thân vào sáng mùng 1 Tết. Phương Linh cho biết, cô thấy khá thoải mái, không hề có áp lực với khoản tiền mừng tuổi, bởi cô luôn giữ quan điểm tiền mừng tuổi chỉ là bày tỏ tấm lòng thành, khích lệ tinh thần chứ không nghiêng về vật chất. “Gia đình mình cả bên nội và bên ngoại ai cũng có kinh tế khá giả, ‘đủ sức’ để mừng tuổi cho người thân với số tiền có mệnh giá lớn (500.000 đồng), nhưng ông bà, bố mẹ, các anh, các chị chỉ mừng tuổi cho các con, các cháu số tiền rất nhỏ chỉ 50.000 đồng kèm lời chúc chăm ngoan học giỏi, vâng lời ông bà, cha mẹ, giúp đỡ bạn bè khi cần thiết” Phương Linh nói. Theo Phương Linh ‘thông điệp’ mà cô muốn gửi đến các con, cháu là phải biết giữ phong tục, tập quán ngày Tết cổ truyền của tổ tiên, cha ông để lại và trong cuộc sống, vật chất đóng vai trò quan trọng nhưng không phải là tất cả.

Tuy nhiên, hiện nay trong nền kinh tế thị trường, nhiều người ít sử dụng tiền lẻ để mừng tuổi, mà thay vào đó là những đồng bạc xanh, đồng bạc đỏ trị giá hàng triệu đồng… Tiền mừng tuổi trong nhiều trường hợp cũng không đơn thuần thay cho những lời chúc tốt đẹp đầu năm, mà mừng tuổi đầu Xuân còn ngầm chứa nhiều mục đích, toan tính cá nhân rất sâu xa. Lợi dụng tục mừng tuổi, nhiều người đã biến nó thành món hàng trao đổi, buôn danh và lợi.

Việc mừng tuổi đầu năm không phải “chuyện nhỏ”, nó đã bị biến tướng, trở thành thứ lấy lòng nhau khiến không ít người gặp phải những tình huống “dở khóc dở cười”. Không ít trẻ bóc bao lì xì ngay trước mặt khách, rồi so sánh người này, người kia cho ít cho nhiều. Không hiếm người bị trẻ con làm cho ngại ngùng trong ngày Tết và vô tình tạo ra một lối sống thực dụng cho trẻ từ nhỏ. 

Để giữ được phong tục truyền thống, các gia đình nên giáo dục cho trẻ biết tiền mừng tuổi đó là lộc, dù ít hay nhiều cũng phải biết nói lời cảm ơn và thể hiện sự vui mừng, vì người khác đã mang cái lộc may mắn đến cho mình. 

Các bậc cha mẹ cũng cần giải thích rõ cho con hiểu về ý nghĩa tốt đẹp của tục lì xì đầu năm, dạy con cách nhận mừng tuổi có văn hóa: Không xé bao lì xì trước mặt khách, biết thưa gửi, cảm ơn khi nhận tiền lì xì, không quan tâm và bình luận về mệnh giá của tờ tiền, biết tích tiểu thành đại, dùng số tiền này một cách có ý nghĩa như để mua sách vở, đồ dùng học tập hay để giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn... Hãy biết trân trọng những phong bao mừng tuổi vì đó là tấm lòng, là những lời chúc tốt đẹp nhất cho một năm mới nhiều may mắn.

HOÀI AN