TMO - Thời gian qua, phát triển thủy sản của tỉnh Lào Cai đối mặt với một số vấn đề về môi trường, dịch bệnh, như nguồn nước ngày càng suy giảm về lưu lượng, chất lượng; ảnh hưởng của nước thải sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, dẫn đến thủy sản thường xuyên bị nhiễm bệnh.

Tỉnh Lào Cai có điều kiện thuận lợi để phát triển nuôi thủy sản, với hơn 18.000 ha mặt nước, trong đó hơn 2.300 ha ao, hồ nhỏ; 100.000 m3 thể tích nuôi cá nước lạnh; 1.100 ha hồ chứa và hàng trăm ha ruộng canh tác hiệu quả thấp có thể chuyển đổi sang nuôi thủy sản. Giá trị sản xuất ngành thủy sản năm 2023 đạt hơn 800 tỷ đồng, góp phần quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm cho khoảng 10.000 lao động và phát triển thủy sản gắn với du lịch.

Những năm gần đây, do ảnh hưởng của môi trường nước, trên địa bàn tỉnh xảy ra một số bệnh ở thủy sản, như hoại tử cơ quan tạo máu, tỷ lệ chết có thể lên đến 90% đàn cá, đặc biệt ở các trại cá giống, tỷ lệ nhiễm và chết có thể lên đến 100%; hoại tử tuyến tụy, tỷ lệ chết 70% ở cá hồi con (giai đoạn cá giống), với tỷ lệ tử vong tích lũy từ 10% đến 90% đàn cá; nấm, nhiễm khuẩn, ký sinh trùng, gây chết rải rác, chết nhiều ở mức độ nặng ở tất cả giai đoạn cá giống và cá thương phẩm trong suốt quá trình nuôi.

UBND tỉnh xây dựng phương án quan trắc, cảnh báo môi trường nước giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh phối hợp với phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn, phòng kinh tế các huyện, thị xã, thành phố và các cơ sở nuôi thủy sản định kỳ lấy mẫu để đánh giá.

Căn cứ kết quả xét nghiệm định kỳ hằng tháng, ngành nông nghiệp đã thông báo, khuyến cáo, cảnh báo cho người nuôi thủy sản về tình hình dịch bệnh, môi trường nước trong ao nuôi; hướng dẫn kỹ thuật từng thời điểm nuôi và điều trị thủy sản mắc bệnh, góp phần nâng cao chất lượng, sản lượng thủy sản.

Cùng với việc nâng cao chất lượng trong nuôi trồng, các địa phương chú trọng quan trắc, kiểm soát môi trường thủy sản.

Nhằm kịp thời cảnh báo sớm diễn biến chất lượng môi trường nước nuôi thủy sản và ngăn chặn hiệu quả các bệnh nguy hiểm trên thủy sản nuôi, Chủ tịch UBND tỉnh đã có chỉ đạo về việc tăng cường triển khai, thực hiện công tác quan trắc, cảnh báo môi trường và phòng, chống dịch bệnh, định hướng trong nuôi thủy sản năm 2025 trên địa bàn tỉnh.

UBND các huyện, thị xã, thành phố cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin khí tượng thủy văn, diễn biến mực nước, mức độ hạn hán và kết quả quan trắc chất lượng môi trường, dịch bệnh theo phương châm “phòng bệnh chủ động từ sớm, từ xa” để hạn chế thiệt hại cho người nuôi. Phân công đầu mối tiếp nhận và xử lý thông tin khi xuất hiện bệnh, thủy sản nuôi chết hoặc có dấu hiệu bất thường; kịp thời báo cáo cơ quan chức năng để phối hợp xử lý, đặc biệt trong các trường hợp bệnh mới, chưa rõ nguyên nhân.

Đồng thời, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường triển khai nhiệm vụ quan trắc, cảnh báo môi trường và phòng, chống dịch bệnh trong nuôi thủy sản năm 2025. Tiếp tục triển khai thực hiện Văn bản số 550/SNNMT-TYBVTV ngày 4/4/2025 của Sở Nông nghiệp và Môi trường về tăng cường các biện pháp phòng bệnh tổng hợp cho động vật thủy sản vào thời điểm giao mùa; tổ chức kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống và nuôi thủy sản thương phẩm trên địa bàn quản lý.

Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai Kế hoạch số 464/KH-UBND ngày 24/12/2024 của UBND tỉnh Lào Cai về quan trắc, cảnh báo môi trường nuôi thủy sản năm 2025 theo tình hình thực tế. Tuân thủ đầy đủ các khuyến cáo trong bản tin quan trắc môi trường của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I và hướng dẫn kỹ thuật liên quan.

Chi cục Thú y và Bảo vệ thực vật tổ chức giám sát bệnh, chủ động điều tra dịch tễ, chẩn đoán xét nghiệm nhằm xác định nguyên nhân dịch bệnh. Hướng dẫn xây dựng cơ sở, vùng nuôi an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học, đảm bảo an toàn cho sản xuất. Tăng cường kiểm tra, kiểm dịch giống, cấp giấy chứng nhận kiểm dịch và giám sát hoạt động sử dụng thuốc thú y thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi thủy sản đúng quy định của pháp luật.

Hướng dẫn người nuôi thủy sản (nhất là các cơ sở, trang trại nuôi cá nước lạnh) quy trình quản lý, chăm sóc, nuôi dưỡng, định hướng thị trường… để có giải pháp thích ứng khi mặt hàng cá tầm của Trung Quốc được nhập khẩu chính ngạch vào Việt Nam trong thời gian tới. Thực hiện nghiêm việc thống kê, báo cáo số liệu quan trắc môi trường, dịch bệnh thủy sản. Định kỳ cập nhật cơ sở dữ liệu môi trường và dữ liệu dịch bệnh theo hướng dẫn của Cục Thủy sản và Kiểm ngư./.

Trần Hằng