Lâm Đồng: Xây dựng nền nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường

TMO - Phát huy lợi thế về khí hậu và thổ nhưỡng, Lâm Đồng đẩy mạnh chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, giảm phát thải, gắn với bảo tồn tài nguyên và môi trường sinh thái.

Lâm Đồng là một trong những địa phương đi đầu trên cả nước trong phát triển nông nghiệp sinh thái. Trên nền tảng khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ, tỉnh đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng thích ứng biến đổi khí hậu, giảm sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, tăng cường canh tác hữu cơ và áp dụng công nghệ cao.

Các mô hình nông nghiệp thông minh, tuần hoàn, tiết kiệm nước đang được triển khai mạnh mẽ tại các địa phương góp phần nâng cao năng suất và giảm phát thải. Bên cạnh đó, Lâm Đồng chú trọng công tác quy hoạch vùng sản xuất tập trung, quản lý nguồn nước, xử lý rác thải nông nghiệp, bảo vệ rừng và phát triển “vành đai xanh” quanh các khu sản xuất.

Nhiều hợp tác xã, doanh nghiệp và nông hộ đã chủ động ứng dụng quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn an toàn tạo ra sản phẩm nông nghiệp sạch, thân thiện môi trường và có sức cạnh tranh cao. Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, tỉnh Lâm Đồng tập trung xây dựng nền nông nghiệp xanh, gắn với quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường hiệu quả giai đoạn 2025 - 2030. Những năm qua, công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực và toàn diện.

Người dân Lâm Đồng canh tác rau màu theo hướng hữu cơ. (Ảnh: Internet). 

Các kế hoạch và quy định thực thi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã được ban hành chặt chẽ, đồng bộ. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, giai đoạn 2021 - 2025, Lâm Đồng đã chi hơn 2.191 tỷ đồng cho sự nghiệp môi trường, chiếm 2,78% tổng chi thường xuyên.

Toàn tỉnh có 44 đơn vị thu gom, xử lý chất thải và 13 nhà máy xử lý rác quy mô lớn đã hoặc sắp đi vào hoạt động. Tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt đạt 95%; 100% khu công nghiệp trọng điểm có hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn. Các phong trào cộng đồng như “Ngày chủ nhật xanh”, “Thôn không rác”, “Gia đình 5 không, 3 sạch” được triển khai rộng rãi, góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.

Cùng với đó, tỉnh đẩy mạnh mô hình kinh tế tuần hoàn, tái chế phụ phẩm nông nghiệp, phát triển năng lượng tái tạo và chuyển đổi số trong quản lý, vận hành, hướng tới mục tiêu giảm phát thải và sử dụng tài nguyên hiệu quả. Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, bên cạnh những kết quả đạt được, Lâm Đồng bước vào giai đoạn mới cũng đối diện nhiều khó khăn, thách thức rất lớn.

Biến đổi khí hậu ngày càng tác động mạnh mẽ với hạn hán kéo dài, mưa cực đoan, lũ quét và dịch hại cây trồng gia tăng về tần suất và cường độ. Cùng với đó, áp lực môi trường ngày càng gia tăng. Mỗi năm, Lâm Đồng phát sinh khoảng 4,8 triệu tấn phụ phẩm nông nghiệp nhưng chỉ 68,7% được tái sử dụng; phần còn lại gây lãng phí tài nguyên và nguy cơ ô nhiễm đất, nước, không khí.

Trong khi đó, các cơ chế, chính sách hỗ trợ nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải vẫn còn phân tán, chưa đủ mạnh để khuyến khích doanh nghiệp và nông dân đầu tư dài hạn vào công nghệ xanh. Trước thực tế đó, ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu “Phát triển nông nghiệp xanh, quản lý hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường giai đoạn 2025 - 2030”.

Theo định hướng này, Lâm Đồng tiếp tục tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng xanh, ứng dụng công nghệ cao và phát triển kinh tế tuần hoàn. Tỉnh đặt mục tiêu nâng diện tích nông nghiệp công nghệ cao từ 107.000 ha hiện nay lên hơn 150.000 ha vào năm 2030; đồng thời, tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, phấn đấu đến năm 2030 có 70% sản lượng nông sản chủ lực được chế biến sâu. Tỉnh đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ số, tự động hóa, tưới tiết kiệm và cảm biến thông minh, giúp giảm 20 - 30% lượng nước tưới, 25% vật tư nông nghiệp và phát thải khí nhà kính.

Đồng thời, phát triển các sản phẩm OCOP xanh, nông nghiệp carbon thấp phục vụ thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường yêu cầu tiêu chuẩn cao về môi trường và truy xuất nguồn gốc. Huy động nguồn lực xã hội, mở rộng hợp tác quốc tế về môi trường; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư tái chế, xử lý rác, chuyển rác thành năng lượng, phát triển nông nghiệp hữu cơ và tín chỉ carbon. Song song đó, tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục và huy động cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường.

Giai đoạn 2021-2025, 100% khu công nghiệp trọng điểm tại Lâm Đồng có hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn. (Ảnh: Internet). 

Đồng thời, tăng cường phổ biến pháp luật, hướng dẫn phân loại rác, tiết kiệm nước và năng lượng, góp phần hình thành lối sống xanh và ý thức trách nhiệm môi trường trong toàn xã hội. Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, với quyết tâm cao và sự đồng thuận của các cấp, ngành, mỗi nhóm giải pháp được triển khai chính là một “lá chắn xanh” trong công tác bảo vệ môi trường.

Qua đó, góp phần hiện thực hóa mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đến năm 2030, Lâm Đồng sẽ đầu tư, nâng cấp hệ thống xử lý nước thải tập trung tại các khu công nghiệp và đô thị lớn, bảo đảm 100% nước thải đạt quy chuẩn, 65 - 70% được xử lý, tái sử dụng. Tỉnh tổ chức phân loại rác tại nguồn, nâng cao năng lực xử lý, phấn đấu xử lý trên 95% rác thải đô thị và 90% rác thải nông thôn.

Đồng thời, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, tái chế 100% phụ phẩm nông nghiệp, phát triển năng lượng tái tạo, vật liệu thân thiện môi trường và giảm phát thải khí nhà kính. Tỉnh cũng ứng dụng giấy phép môi trường số và quan trắc tự động nhằm nâng cao tính minh bạch, hiệu quả giám sát và dự báo ô nhiễm. Quá trình xây dựng nền nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường không chỉ góp phần phát triển kinh tế địa phương mà còn mang ý nghĩa chiến lược đối với phát triển bền vững quốc gia.

Việc chú trọng bảo tồn tài nguyên đất, nước, rừng và hệ sinh thái giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, đồng thời tạo điều kiện để người dân nâng cao thu nhập từ sản xuất sạch, an toàn. Bên cạnh đó, với những chính sách hỗ trợ của tỉnh Lâm Đồng về tín dụng xanh, chuyển giao khoa học kỹ thuật, liên kết chuỗi giá trị hay xúc tiến thương mại đã và đang mở ra cơ hội lớn để Lâm Đồng phát huy tiềm năng nông nghiệp chất lượng cao.

Trong tương lai, việc tiếp tục mở rộng mô hình nông nghiệp sinh thái, tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo và đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý sản xuất là bước tiến quan trọng giúp địa phương vừa phát triển kinh tế, vừa gìn giữ môi trường sống. Với những nỗ lực này, Lâm Đồng định hướng tập trung đảm báo sự hài hòa giữa lợi ích kinh tế gắn với vệ sinh môi trường.

Trần Long