Lai Châu: Nâng cao nhận thức người dân trong bảo vệ, phát triển rừng

TMO - Thời gian qua, tỉnh Lai Châu đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, tập huấn nhằm nâng cao nhận thức của người dân trong phát triển kinh tế và bảo vệ rừng. Thông qua việc lồng ghép chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR), địa phương từng bước tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của cộng đồng, góp phần giữ gìn và phát triển rừng bền vững.

Tỉnh Lai Châu đang tập trung nâng cao nhận thức của người dân trong việc giữ gìn và phát triển rừng, coi đây nhiệm vụ trọng tâm để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và thúc đẩy phát triển bền vững. Thông qua các chương trình truyền thông, tập huấn kỹ thuật và hỗ trợ sinh kế, người dân dần hiểu rõ vai trò quan trọng của rừng không chỉ đối với môi trường mà còn với đời sống kinh tế.

 Nhiều hộ gia đình đã tích cực tham gia các mô hình trồng rừng, khoanh nuôi tái sinh rừng tự nhiên, gắn với phát triển nông – lâm kết hợp. Việc giao đất, giao rừng cho cộng đồng quản lý cũng góp phần nâng cao trách nhiệm, tạo động lực để người dân tham gia bảo vệ rừng hiệu quả.

Bên cạnh đó, tỉnh chú trọng chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, tạo nguồn thu ổn định cho người dân tham gia quản lý và bảo vệ rừng. Nhờ đó, tỷ lệ che phủ rừng của Lai Châu được duy trì ổn định, nhiều cánh rừng được phục hồi và phát triển xanh tốt, góp phần cải thiện sinh kế và nâng cao chất lượng sống cho cộng đồng địa phương.

Chi trả DVMTR đã và đang từng bước khẳng định vai trò, tầm quan trọng khi góp phần quan trọng nâng cao tỷ lệ che phủ rừng và cải thiện sinh thái rừng tại huyện Phong Thổ. Đồng thời tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân trên địa bàn huyện.

Người dân Lai Châu phát dọn thực bì phòng chống cháy rừng. (Ảnh: QN). 

Theo chia sẻ của người dân trong bản Mấn 1, 2, Dền Thàng, xã Nậm Xe, là thành viên Tổ chuyên trách quản lý bảo vệ rừng bản, người dân thường xuyên cùng cán bộ kiểm lâm, địa chính xã phát dọn thực bì những nơi hanh khô có nguy cơ cháy cao, kiểm tra biển báo cấp độ cháy rừng. Nhờ đó, mỗi năm người dân được hưởng từ 1-2 triệu đồng tiền chi trả DVMTR. Từ số tiền này không họ mà những hộ nhận chăm sóc, bảo vệ rừng cũng có thêm thu nhập để đầu tư chăn nuôi, trồng trọt. Kể từ khi có tiền chi trả DVMTR, bà con có thêm thu nhập, ý thức bảo vệ rừng tốt hơn.

Xã Nậm Xe có tổng diện tích rừng 5.329,83ha, trong đó rừng tự nhiên là 4.913,23ha, rừng trồng 260,84ha. Toàn bộ diện tích rừng trên địa bàn có chức năng phòng hộ, sản xuất, bảo vệ nguồn nước. Lãnh đạo UBND xã Nậm Xe cho biết: Để chi trả DVMTR đạt hiệu quả, thời gian qua xã đẩy mạnh tuyên truyền người dân làm nương, đi vào rừng không đốt lửa bừa bãi; không phá rừng lấy củi, lấy gỗ làm nhà. Xã kiện toàn Tổ chuyên trách quản lý bảo vệ rừng ở các bản, tổ có nhiệm vụ thường xuyên tuyên truyền đến nhân dân, chủ rừng nâng cao kiến thức trong phòng cháy chữa cháy rừng; tuần tra bảo vệ và trồng, phát triển rừng.

Xã giao cho cộng đồng dân cư 17 bản và 3 nhóm hộ gia đình trong xã quản lý và bảo vệ. Năm 2024, toàn xã có 1.421 hộ, nhóm hộ đang nhận trồng, chăm sóc và bảo vệ gần 3.000ha rừng phòng hộ. Nhờ đó, 1.421 hộ, nhóm hộ được Ban Quản lý Rừng phòng hộ huyện chi trả số tiền gần 4,5 tỷ đồng DVMTR.

Từ tiền chi trả DVMTR nhiều nhóm hộ đã góp để mua các thiết bị phục vụ nhu cầu sử dụng cộng đồng như: loa đài, bàn ghế hoặc thêm vào xây nhà văn hóa, dùng làm quỹ thăm hỏi ốm đau. Còn nhiều cá nhân sử dụng để đầu tư phát triển kinh tế, cho con ăn học. Cùng với đó, tiền chi trả DVMTR đã góp phần nâng cao nhận thức trong bảo vệ, phát triển rừng.

Hiện nay 17 bản trên địa bàn xã có Tổ chuyên trách quản lý bảo vệ rừng, không chỉ phối hợp với các cơ quan chuyên môn mà họ còn chủ động tuần tra, bảo vệ và trồng, chăm sóc rừng; thường xuyên phối hợp với các trưởng bản, người uy tín trên địa bàn lồng ghép với các cuộc họp chi bộ, họp bản tuyên truyền giữ gìn, bảo vệ rừng, không chặt phá rừng và phòng cháy chữa cháy rừng.

Đặc biệt, các bản đã đưa nội quy nghiêm cấm đốt lửa để lấy ong, lấy lâm sản ngoài gỗ, đốt đồng cỏ... vào quy ước, hương ước của bản. Nhờ đó, hiện tỷ lệ che phủ rừng của xã đạt 50,37%.

Công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức giữ rừng được Lai Châu đẩy mạnh triển khai. (Ảnh: QN). 

Đại diện Ban Quản lý Rừng phòng hộ huyện Phong Thổ cho biết: Năm 2024, toàn huyện có 23,195.05ha rừng thuộc diện tích chi trả DVMTR. Ban đã chi trả số tiền gần 31,6 tỷ đồng với 13.674 hộ, nhóm hộ nhận trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng phòng hộ.

Để đảm bảo tiền chi trả DVMTR đúng người, đúng đối tượng và kịp thời, thời gian qua Ban phối hợp với các xã, thị trấn chỉ đạo các bản họp với các hộ dân để công khai số tiền nhận được, hướng dẫn các bản xây dựng quy chế quản lý và sử dụng tiền DVMTR bảo đảm công khai, minh bạch.

Lai Châu có diện tích rừng tự nhiên 450.392,33ha; diện tích rừng trồng đã thành rừng 8.306,57ha; diện tích đất đã quy hoạch cho mục đích lâm nghiệp 254.138,98ha. Những năm qua, các cấp ủy, chính quyền địa phương đã ban hành, triển khai nhiều chủ trương, chính sách, giải pháp phát triển lâm nghiệp.

Việc triển khai Nghị quyết số 03-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển rừng bền vững giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của doanh nghiệp và nhân dân, trong đó phấn đấu giai đoạn 2021-2025 trồng mới 15.000ha rừng, tỷ lệ che phủ rừng đạt 54%.

Có thể thấy, việc nâng cao nhận thức cho người dân trong phát triển và bảo vệ rừng tại Lai Châu không chỉ là giải pháp căn cơ mà còn là hướng đi bền vững, phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương. Khi người dân hiểu được giá trị thiết thực mà rừng mang lại, việc tham gia vào các hoạt động trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng sẽ trở thành hành động tự giác và lâu dài.

Những chính sách hỗ trợ kịp thời như giao đất, giao rừng, chi trả DVMTR và phát triển mô hình sinh kế dưới tán rừng đang phát huy hiệu quả rõ rệt. Cộng đồng được trao quyền, đồng hành cùng chính quyền trong công tác quản lý rừng đã góp phần làm tăng độ che phủ rừng, phục hồi hệ sinh thái và cải thiện thu nhập cho người dân. Từ đó, từng bước hình thành nhận thức và bảo tồn rừng hiệu quả.

Thanh Ngân