Kiên Giang: Tập trung triển khai các giải pháp chống khai thác IUU

TMO - Xác định tầm quan trọng của việc chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), tỉnh Kiên Giang đã quyết liệt triển khai thực hiện các nhiệm vụ chống khai thác IUU để gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC). 

Theo nhận định của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang, thời gian qua, công tác chống khai thác IUU mặc dù được các cấp ủy đảng, chính quyền, các ngành, các cấp trong tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, nhưng tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài vẫn còn xảy ra, ảnh hưởng bất lợi đến nỗ lực của tỉnh nhằm tháo gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC.

Từ đầu năm đến nay, tỉnh xảy ra 10 vụ/14 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác thủy sản trái pháp luật; phát hiện hơn 1.330 lượt tàu cá (761 tàu) bị mất tín hiệu kết nối thiết bị VMS trên biển. Bên cạnh đó, tỉnh thành lập Tổ điều tra, xác minh về nguyên nhân mất tín hiệu kết nối thiết bị giám sát hành trình tàu cá Kiên Giang để xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm vấn đề này.

Các sở, ngành và lực lượng chức năng có liên quan đã xử phạt về thiết bị giám sát hành trình tàu cá 277 vụ, 323 thiết bị, với tổng số tiền hơn 25 tỷ đồng. Đồng thời đã cập nhật vào số liệu xử phạt vi phạm hành chính qua hệ thống dữ liệu quốc gia về xử phạt vi phạm hành chính của Cục Thủy sản 788 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền hơn 34 tỷ đồng.

Là một trong 28 tỉnh thành phố ven biển của cả nước, Kiên Giang có diện tích vùng biển 63.290km2, với đường bờ biển dài hơn 200km; hơn 143 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó 43 đảo có dân cư sinh sống. Đây là một trong 4 ngư trường trọng điểm đánh bắt hải sản của cả nước. Tỉnh Kiên Giang hiện có gần 10.000 tàu cá từ 6m trở lên; trong đó có gần 4.000 tàu 15m trở lên đánh bắt xa bờ. 

Lực lượng Biên phòng tỉnh Kiên Giang tuyên truyền cho ngư dân về việc chống khai thác IUU. Ảnh: CA. 

Thời gian qua, các ngành chức năng trên địa bàn tỉnh đã triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân trong công tác chống khai thác IUU trên địa bàn. Là một trong những ngư dân gắn bó lâu năm với nghề khai thác đánh bắt, ông Nguyễn Tấn Dũng (65 tuổi), chủ tàu cá ở xã Bình An, huyện Kiên Lương cho biết, ông cũng như nhiều chủ tàu đánh bắt xa bờ ở địa phương đều nóng lòng mong muốn ngành khai thác thủy sản nước ta được gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU để tình hình xuất khẩu thủy sản được sôi động và đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với những năm gần đây.

Ông Dũng chia sẻ: Với sự vào cuộc tích cực của cán bộ, chiến sĩ Biên phòng trong việc tuyên truyền, nhắc nhở, các quy định về khai thác, đánh bắt hợp pháp trong thời gian qua đã giúp tác động trực tiếp đến nhận thức, trách nhiệm tới mỗi chủ tàu, tài công, ngư dân. Không còn tình trạng chủ tàu hay ngư phủ vi phạm do thiếu hiểu biết như trước đây. 

Còn theo ngư dân Lê Hùng (huyện Giồng Riềng) chủ tàu cá có công suất 400 CV khẳng định, ngư dân sẵn sàng chấp hành nghiêm các quy định về đánh bắt trên biển, mong Việt Nam sớm gỡ được thẻ vàng. Việc gỡ được thẻ vàng giúp nâng cao uy tín của thủy sản Việt Nam, mở rộng thị trường xuất khẩu để sản phẩm đánh bắt bớt phụ thuộc vào số ít thị trường truyền thống. Một số tàu thuyền đánh bắt vi phạm chủ quyền của nước khác đã gây tổn hại chung cho cả ngành thủy sản, làm ảnh hưởng trực tiếp đến ngư dân tuân thủ quy định. Một phần sản phẩm đánh bắt ra đáng lý phải được xuất khẩu thì vẫn cứ loay hoay trong thị trường nhỏ lẻ, giá cả không như kỳ vọng...

Xác định tầm quan trọng của việc chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định. Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các ngành, các cấp và cả hệ thống chính trị của tỉnh Kiên Giang đã quyết liệt triển khai thực hiện các nhiệm vụ chống khai thác IUU để gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) và đã đạt được một số kết quả quan trọng. Tuy nhiên, tỉnh vẫn còn tàu cá vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài, tàu cá vi phạm thiết bị giám sát hành trình (VMS), tàu cá viết số đăng ký giả, viết thiếu số đăng ký,…

Do đó, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Giám đốc (Thủ trưởng) các sở, ngành: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Công an tỉnh; Thủ trưởng các đơn vị, lực lượng Trung ương: Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân, Hải đoàn Biên phòng 28, Chi cục Kiểm ngư vùng 5; Chủ tịch UBND các huyện, thành phố ven biển, đảo và các cơ quan, đơn vị có liên quan tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai quyết liệt các nhiệm vụ trọng tâm chống khai thác IUU và làm việc với Đoàn thanh tra EC lần thứ 5.

Cụ thể, về quản lý tàu cá, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang yêu cầu khẩn trương thực hiện đăng ký, cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá, cấp giấy phép khai thác, lắp đặt thiết bị VMS theo quy định và cập nhật đầy đủ thông tin tàu cá trên Cơ sở dự liệu Nghề cá Quốc gia (VNfishbase) và Hệ thống giám sát tàu cá (VMS) bảo đảm kịp thời, đồng bộ và thống nhất. Thường xuyên nắm rõ tình hình biến động tàu cá tại địa phương, đặc biệt tàu cá đăng ký mới, xóa đăng ký trên VNFishbase từ thời điểm tháng 10/2023 đến tháng 9/2024.

Việc đảm bảo hoạt động khai thác không vi phạm quy định IUU góp phần quan trọng trong công tác gỡ Thẻ vàng EC đối với thủy sản Việt Nam. 

Kiểm soát chặt chẽ các tàu cá xuất bến phải bảo đảm tất cả tàu cá tham gia hoạt động phải kẻ số đăng ký và đánh dấu tàu cá theo đúng quy định. Đối với tàu cá không đủ điều kiện hoạt động theo quy định, đề nghị ngư dân không lưu giữ ngư cụ, trang thiết bị khai thác thủy sản trên tàu cá. Kiểm kê, lập danh sách tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, như: Chưa đăng ký, chưa được cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá, chưa được cấp giấy phép khai thác và lắp thiết bị VMS... và giao cá nhân cụ thể thuộc cấp ủy, chính quyền cơ sở giám sát, quản lý vị trí tàu cá neo đậu.

Về giám sát tàu cá, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh và UBND các huyện, thành phố ven biển, đảo cần hàng tuần lập và đăng tải danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU lên cơ sở dữ liệu trên Hệ thống giám sát tàu cá (VMS) để các cơ quan thực thi pháp luật biết, kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Bảo đảm 100% tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên hoạt động trên biển phải được kết nối với hệ thống VMS; thông tin của tàu cá (chủ tàu, vị trí, tình trạng hoạt động...) trên hệ thống VMS phải được theo dõi, xác minh, kiểm soát. Lập danh sách tàu cá cập cảng, so sánh với danh sách tàu cá đăng ký tại địa phương để xác định và xử lý các tàu cá không vào cảng bốc dỡ sản phấm theo quy định. Thực hiện kiểm tra, giám sát tàu cá ra, vào cảng và lưu trữ hồ sơ đúng quy định, đặc biệt đối với trường hợp tàu cá vi phạm quy định phải xử lý triệt để theo quy định.

Rà soát, sắp xếp hồ sơ tàu cá ra, vào cảng; giám sát sản lượng bốc dỡ qua cảng; giấy biên nhận, giấy xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (SC) và giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (CC) theo hệ thống, dễ truy xuất và đúng quy định của pháp luật. Tiếp tục triển khai Hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử eCDT đối với 100% tàu cá ra, vào cảng, giám sát sản lượng, cấp giấy SC tại các cảng cá theo quy định.

Về truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các sở, ngành có liên quan và các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản thực hiện rà soát, đối khớp hồ sơ chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác từ khâu tàu cá khai báo ra, vào cảng bốc dỡ sản phẩm, giám sát sản lượng bốc dỡ tại cảng, giấy biên nhận bốc dỡ qua cảng, giấy SC, giấy CC và hồ sơ sản xuất tại doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu sản phẩm sang thị trường EU bảo đảm thống nhất, đúng quy định; đặc biệt là đối với lô hàng (giấy CC) cá kiếm, cá ngừ đại dương (cá ngừ mắt to, cá ngừ vây vàng, cá ngừ vây ngực dài), bạch tuộc, mực nang và mực ống.

Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang yêu cầu lực lượng chức năng xử phạt nghiêm, dứt điểm tàu cá vi phạm quy định về kết nối hệ thống VMS và tàu cá vượt ranh giới được phép khai thác thủy sản trên biển từ tháng 10/2023 đến nay, đặc biệt đối với tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên. Đồng thời, chỉ đạo lực lượng Công an khẩn trương đưa ra xét xử các vụ việc liên quan đến hành vi đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; môi giới, móc nối, gửi, vận chuyển thiết bị VMS trái quy định pháp luật; đặc biệt là các vụ việc đã được phát hiện, khởi tố…/.

Hà Trang