KHCN: ‘Cứ tìm cái nào rẻ nhất thì nguy cơ trở thành nơi tiếp nhận công nghệ lạc hậu’

TMO – Phát biểu tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: Bây giờ đi vào thực tế, đáp ứng yêu cầu phát triển như thế, cái gì là rào cản thì phải tháo gỡ ra. Phải có một trật tự để tất cả mọi người đều phải huy động và thực hiện, đi theo cùng một hướng, chứ ông này đi sang, ông kia kéo lùi thì làm sao mà phát triển được.

Sáng 15/2, phát biểu tại tổ góp ý xây dựng dự thảo Nghị quyết một số chính sách đặc thù, gỡ vướng để phát triển khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo (ĐMST), Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định đây là nghị quyết "rất quan trọng", góp phần thể chế hóa Nghị quyết 57 của Trung ương. Theo Tổng Bí thư, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị được ban hành từ cuối năm 2024 nhưng để đi vào được cuộc sống thì phải chờ sửa luật, nhanh nhất phải giữa hoặc cuối 2025, nếu vậy không triển khai được, hoặc triển khai không có ý nghĩa gì. Do đó, cần có văn bản của Quốc hội để thể chế hóa, đưa nghị quyết của Đảng vào thực tiễn.

“Phạm vị vấn đề này quá lớn, đụng vào cái gì cũng thấy khó khăn, khó do quy định của chúng ta. Bài học để thấy thể chế là điểm nghẽn. Quốc hội họp bất thường để giải quyết vấn đề không bình thường. Nghe các đại biểu phát biểu tôi thấy thấm và thể hiện sự khẩn trương đưa đưa vào cuộc sống”, Tổng Bí thư nói.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại phiên thảo luận sáng 15/2. Ảnh: TT

Theo Tổng Bí thư, đây cũng chỉ là bước đầu, mới một số vấn đề chứ chưa hết được, nhưng không ra được nghị quyết thì thất bại. Hàng lối rất ngăn nắp nhưng vẫn phải chạy, để chờ xếp hàng xong, chỉnh tề mới hô cùng chạy thì muộn rồi, người ta đã đi xa rồi. Ai cũng thấy giá trị, sự cần thiết của KHCN, nhưng tại sao không phát triển được? Sửa Luật KHCN thôi cũng chưa đủ thúc đẩy KHCN phát triển. Ví dụ Luật Đấu thầu có vấn đề, đấu thầu với lĩnh vực KHCN như hiện nay thì chỉ có mua đồ rẻ vì không khuyến khích mua đồ đắt tiền, thế thì mình sẽ trở thành bãi rác của KHCN. Thậm chí người ta cho mình những KHCN lạc hậu.

Lựa chọn công nghệ gì? Mình đi sau phải biết đi tắt đón đầu. Thế giới người ta phát triển rồi mà mình còn không biết người ta đi đến đâu, mình đi theo người ta thì lúc nào cũng lũn cũn đi sau. Mình cho là người ta đưa công nghệ tiên tiến cho mình, nhưng so với thế giới thì lạc hậu rồi. Cứ căn cứ theo Luật Đấu thầu thì sẽ vấp phải điều này, thậm chí người ta còn cho không, và mình mắc vào bẫy của người ta. Rõ ràng đấu thầu của mình chỉ quan tâm giá rẻ.

Thực tế một số nền kinh tế vừa qua đi vào KHCN không phát triển được là vì mắc ở vốn đầu tư cũ, không có hàm lượng KHCN tiên tiến, lúng túng thu hồi vốn ở công nghệ lạc hậu. Mình lại đi vào vết xe này nữa là mình chết. Mình phải thoát ra như thế nào, đó là vấn đề cần phải gỡ.

Hoặc vấn đề đầu tư công, đầu tư tư, hợp tác công công, công tư. Mối quan hệ phải đi đến tính hiệu quả, mình đang máy móc không tính đến Luật Thuế, vừa rồi Chính phủ đề xuất miễn giảm thuế thì lại thu thuế được nhiều hơn. Năm nay miễn thì lại thu nhiều hơn năm ngoái. Hạ lãi suất tiết kiệm, hạ lãi cho vay… Giải pháp rất hay.

Nông nghiệp tạo nhiều đột phá nhờ ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và thu hoạch. Ảnh minh họa.

Nhấn mạnh lại mục tiêu là phải khuyến khích phát triển chứ không phải là chỉ tháo gỡ, Tổng Bí thư nêu rõ, còn rất nhiều việc chúng ta phải đầu tư và phải có thời gian. KHCN là miền đất hoang vu cần khai thác, có sự mạo hiểm, rủi ro, chứ không phải đường rộng thênh thang ai cũng có thể đến được; nếu để chờ đầy đủ điều kiện thì rất khó.

Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động KHCN và ĐMST là bước đầu để thể chế hoá Nghị quyết 57. Về lâu dài, Tổng Bí thư chỉ rõ, cần tiếp tục sửa đổi các luật, trước mắt là Luật Khoa học và Công nghệ và các luật có liên quan để tiến bộ, đồng bộ và phải rất sát với thực tiễn. Phải đổi mới tư duy, cách làm, nhìn thẳng vào vấn đề của thực tiễn để có cách tháo gỡ…/.

TÚ QUYÊN