TMO - Tỉnh Quảng Ngãi đang triển khai các giải pháp quản lý và khai thác rong mơ hài hoà, nhằm bảo tồn hệ sinh thái ven biển và đảm bảo sinh kế lâu dài cho ngư dân. Việc kết hợp giữa bảo tồn nguồn lợi tự nhiên với phát triển kinh tế biển đang mở ra hướng đi bền vững cho địa phương.

Rong mơ là loài sinh vật biển quan trọng, đóng vai trò giữ cân bằng sinh thái, tạo nơi cư trú và sinh sản cho nhiều loài thủy sản. Trước đây, tình trạng khai thác tự phát, không theo mùa vụ đã khiến nguồn rong mơ tại Quảng Ngãi suy giảm nghiêm trọng. Để khắc phục, địa phương đang áp dụng biện pháp phân vùng bảo vệ, cấm khai thác trong thời gian sinh trưởng, đồng thời hướng dẫn ngư dân thu hái có kiểm soát. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng và gắn bảo tồn với sinh kế đang giúp bảo vệ nguồn lợi rong mơ một cách hiệu quả, bền vững.

Đáng chú ý, từ khi dự án “Bảo vệ, khai thác và phát triển rong mơ khu vực các xã ven biển huyện Bình Sơn gắn với sinh kế bền vững của cộng đồng” được triển khai, người dân trong vùng dự án đã nâng cao nhận thức, khai thác rong mơ hạn chế và theo đúng mùa.

Năm 2025, người dân ở các xã ven biển của huyện Bình Sơn được phép khai thác rong mơ từ ngày 1/6. Mỗi chuyến hái rong mơ thường diễn ra từ sáng sớm đến đầu giờ chiều. Rong mơ sau khi được hái dưới biển, người dân đưa lên chất trên thuyền nhỏ hoặc thúng, rồi vận chuyển về bờ phơi khô và chờ thương lái đến thu mua.Với giá bán 5.500- 6.000 đồng/kg, người dân thu về khoảng 1,2 triệu đồng cho một ngày đi hái rong.

Theo chia sẻ của người dân xã Bình Hải, trước đây, mỗi khi thấy rong nổi lên là người dân thi nhau đi cắt, vớt rong chứ không biết thời điểm đó rong già hay non. Còn bây giờ mọi người đã hiểu phải đúng mùa khai thác thì rong mới đủ độ già, chất lượng rong sẽ cao.

Người dân thu hoạch rong mơ. (Ảnh: PA).

Rong mơ thường sống bám vào các rạn san hô, tảng đá ngầm dưới biển ở độ sâu 3 - 6m nên phải mất chừng 5 - 7 phút, thợ lặn mới thực hiện xong một lần cắt hái. Nghề hái rong vất vả bởi thời điểm khai thác rong mơ thường diễn ra vào mùa hè nắng nóng. Dù vậy, ai cũng tranh thủ thời gian để có được sản lượng rong mơ kha khá, nâng cao thu nhập. Theo lãnh đạo UBND xã Bình Hải cho biết, từ khi Dự án “Bảo vệ, khai thác và phát triển rong mơ khu vực các xã ven biển huyện Bình Sơn gắn với sinh kế bền vững của cộng đồng” được triển khai, xã đã giao cho cán bộ thôn cử người thường xuyên theo dõi, nếu có người đi khai thác rong mơ trong thời gian cấm là báo ngay cho xã để cử lực lượng xuống kiểm tra và xử lý theo quy định.

Dự án Bảo vệ, khai thác và phát triển rong mơ khu vực các xã ven biển huyện Bình Sơn gắn với sinh kế bền vững của cộng đồng (dự án), do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc và Quỹ môi trường toàn cầu (UNDP/GEF SGP) tài trợ. Dự án được triển khai từ tháng 9/2024 - 10/2025, với tổng kinh phí hơn 2 tỷ đồng. Đơn vị tổ chức thực hiện là Hội Nông dân huyện Bình Sơn. Thời gian qua, Ban Điều hành dự án đã phối hợp với nhóm chuyên gia trung ương và các sở, ngành, địa phương tổ chức nhiều khóa tập huấn, bao gồm kỹ thuật khai thác rong mơ đúng mùa vụ, giúp người dân nhận thức được tác động tiêu cực của việc khai thác quá mức.

Đồng thời, tổ chức các đợt khảo sát để đánh giá chu kỳ sinh trưởng của rong và các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. Từ đó, ra quyết định thời điểm được khai thác và xác định tọa độ, lên bản đồ phân vùng bảo vệ vùng rong mơ. Được biết, tại các xã ven biển gồm: Bình Thuận, Bình Trị, Bình Hải và Bình Châu (huyện Bình Sơn) có diện tích rong mơ tự nhiên lên đến hơn 250ha.

Những năm trước đây, mùa khai thác rộ thường diễn ra từ tháng 5 đến tháng 7. Hiện nay, nhận thức của người dân đã được nâng lên đáng kể, không còn tình trạng khai thác bừa bãi. Đại diện Hội Nông dân huyện Bình Sơn cũng là người thuộc Ban điều hành dự án cho biết, rong mơ không chỉ là nguồn thu nhập quan trọng cho người dân ở các xã ven biển mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ môi trường biển và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Việc triển khai dự án này nhằm ngăn chặn tình trạng khai thác rong mơ theo kiểu tận diệt, phục hồi và tái tạo nguồn lợi thủy sản giúp bảo vệ hệ sinh thái biển, góp phần đa dạng sinh học và nâng cao sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương.

Được biết, dự án không chỉ tập trung vào việc bảo vệ và phát triển nguồn lợi rong mơ mà còn hướng đến việc tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương, bảo vệ hệ sinh thái biển và góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu.

Rong mơ sau khi thu hoạch được đưa lên bờ để phơi khô. (Ảnh: HP).

Dự án được thực hiện tại các xã ven biển của huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, bao gồm các xã Bình Thuận, Bình Trị, Bình Hải và Bình Châu. Hoạt động của dự án bao gồm nhiều giai đoạn quan trọng, bắt đầu từ việc khảo sát các vùng rong mơ dọc theo bờ biển. Mục đích của khảo sát là đánh giá chu kỳ sinh trưởng của rong và các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. Các chuyên gia của dự án đã tiến hành khảo sát để xác định thời điểm khai thác phù hợp và vạch ra bản đồ phân vùng bảo vệ rong mơ.

Rong mơ không chỉ là nguồn thu nhập quan trọng cho người dân mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ môi trường biển và ứng phó với biến đổi khí hậu. Việc triển khai dự án này nhằm ngăn chặn tình trạng khai thác rong mơ theo kiểu tận diệt, giúp bảo vệ hệ sinh thái biển và nâng cao sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương.

Việc bảo tồn và khai thác hợp lý rong mơ tại Quảng Ngãi đã góp phần bảo vệ hệ sinh thái, đảm bảo sinh kế bền vững cho cộng đồng ngư dân ven biển. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực khai thác ngày càng gia tăng, việc chủ động xây dựng phương án quản lý tài nguyên rong mơ theo hướng khoa học, bền vững là bước đi cần thiết. Những giải pháp như quy hoạch vùng khai thác, cấm thu hái vào mùa sinh trưởng, tuyên truyền nâng cao ý thức người dân, và ứng dụng khoa học kỹ thuật vào bảo tồn đang mang lại những tín hiệu tích cực.

Rong mơ không chỉ là nguồn lợi sinh học có giá trị mà còn là thành phần quan trọng trong chuỗi liên kết bảo vệ môi trường biển. Do đó, chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn và cộng đồng ngư dân cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong quản lý, giám sát và khôi phục nguồn lợi này. Quá trình bảo tồn hiệu quả sẽ tạo nền tảng cho phát triển kinh tế biển xanh, đảm bảo hài hòa giữa bảo vệ tài nguyên và nâng cao đời sống người dân, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững vùng ven biển Quảng Ngãi.

Đức Hà

Tin nổi bật