Khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề

TMO - Theo đánh giá của UBND tỉnh Nam Định, hiện nay hoạt động sản xuất tại các làng nghề đang gây ra những ảnh hưởng tới chất lượng môi trường. Vì vậy, việc triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm kiểm soát ô nhiễm môi trường tại các làng nghề sẽ góp phần tạo điều kiện để hoạt động này phát triển bền vững.

Theo thống kê từ Sở NN&PTNT, hiện nay Nam Định có 142 làng nghề, làng nghề truyền thống. Tổng hợp báo cáo kết quả hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới của UBND các huyện thì các xã có làng nghề đều đã thành lập tổ tự quản về môi trường làng nghề kết hợp với việc thành lập tổ, đội thu gom xử lý rác thải sinh hoạt; hầu hết các cơ sở hoạt động trong làng nghề đã có hồ sơ, thủ tục về bảo vệ môi trường (BVMT) theo quy định.

Tuy nhiên, hầu hết các hộ sản xuất tại làng nghề thường nằm lẫn trong khu dân cư, quy mô sản xuất nhỏ, diện tích chật hẹp, hoạt động không thường xuyên, có tính chất thời vụ nên chưa thực sự chủ động đầu tư kinh phí cho xử lý môi trường, ý thức trách nhiệm về BVMT còn hạn chế. Ngoài ra, việc đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật đáp ứng yêu cầu về BVMT vẫn chưa được chú trọng. Đến nay, có 91 làng nghề trên địa bàn các huyện đã được phê duyệt phương án BVMT làng nghề theo quy định. 

Chất lượng môi trường tại các làng nghề sẽ ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng nếu không được kiểm soát 

Theo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh năm 2021, nước thải của các làng nghề có dấu hiệu ô nhiễm. Đặc biệt, nước thải sản xuất tại các làng nghề hoạt động trong lĩnh vực tái chế kim loại như: Bình Yên xã Nam Thanh, Vân Chàng, Đồng Côi, thị trấn Nam Giang (Nam Trực)... một phần chưa qua xử lý thải thẳng ra kênh, mương thoát nước của địa phương, gây ô nhiễm cục bộ lưu vực sông nội đồng chảy qua làng nghề.

Tại các làng nghề thủ công mỹ nghệ, mây tre đan như Cát Đằng, xã Yên Tiến (Ý Yên), dệt nhuộm Cổ Chất, xã Phương Định (Trực Ninh)... phát sinh nước thải sản xuất gây ô nhiễm cục bộ lưu vực sông nội đồng chảy qua làng nghề. 

Hầu hết các làng nghề chưa được quy hoạch hạ tầng về bảo vệ môi trường. Nước thải của các hộ sản xuất được thải chung với nước thải sinh hoạt của các hộ dân. Đối với chất lượng không khí, theo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh Nam Định đợt 5 năm 2021, môi trường không khí tại các làng nghề chưa có dấu hiệu ô nhiễm bởi các thông số bụi lơ lửng, thông số tiếng ồn vượt quy chuẩn cho phép. 

Trước tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng diễn biến phức tạp, các ngành chức năng của tỉnh đã chủ động rà soát, nhận diện các nguyên nhân, từ đó xác định các phương hướng, giải pháp bảo vệ môi trường (BVMT) đảm bảo thiết thực thời gian tới.

Theo đó, UBND tỉnh Nam Định chỉ đạo các địa phương, đơn vị  tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch số 50/KH-UBND của UBND tỉnh về tổ chức triển khai thi hành Luật BVMT 2020. Đồng thời, gia tăng đồng bộ các giải pháp để xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường ngày một diễn biến phức tạp.

Tỉnh sẽ quan tâm bố trí kinh phí sự nghiệp môi trường hàng năm để thực hiện các nhiệm vụ về BVMT theo đề xuất của ngành TN&MT và UBND các huyện. Tranh thủ sự hỗ trợ, đầu tư của các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực BVMT. Tích cực huy động nguồn lực tài chính, đẩy mạnh xã hội hóa công tác BVMT, chú trọng xã hội hóa nhằm phát huy tối đa mọi nguồn vốn đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung tại các làng nghề .

Hoạt động sản xuất tái chế nhôm không được kiểm soát nghiêm ngặt tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ô nhiễm môi trường 

Đối với những làng nghề hoạt động sản xuất có công đoạn gây ô nhiễm môi trường không được mở rộng sản xuất, không để mở thêm cơ sở sản xuất mới, phải có biện pháp di dời các cơ sở sản xuất có công đoạn gây ô nhiễm môi trường ra khỏi khu dân cư và cam kết lộ trình thực hiện cụ thể việc di dời các cơ sở sản xuất ra các cụm công nghiệp. 

Về lâu dài, để các làng nghề phát triển bền vững, UBND tỉnh đã yêu cầu Sở TN&MT hướng dẫn thực hiện quy định trách nhiệm về BVMT làng nghề, trong đó tập trung vào làng nghề có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Chủ trì, phối hợp với UBND cấp huyện, các sở, ngành liên quan điều tra, đánh giá mức độ ô nhiễm làng nghề; tham mưu giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề. 

Sở Công Thương hướng dẫn các cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp triển khai áp dụng các công nghệ sản xuất sạch hơn; hướng dẫn kiểm tra an toàn sử dụng hóa chất của các cơ sở sản xuất hoạt động trong làng nghề, nhất là các làng nghề gây ô nhiễm môi trường. 

Sở Khoa học và Công nghệ tăng cường rà soát, xem xét, đánh giá các công đoạn, quy trình sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trong làng nghề. Lựa chọn các cơ sở sản xuất, công nghệ sản xuất tiên tiến hiện đại, giảm thiểu chất thải, không gây ô nhiễm môi trường để áp dụng, trình diễn, công bố, nhân rộng. 

Công an tỉnh tăng cường công tác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm và vi phạm pháp luật về BVMT của các cơ sở sản xuất trong làng nghề; phát hiện nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm, vi phạm pháp luật và kiến nghị biện pháp khắc phục; phối hợp với UBND cấp huyện, UBND cấp xã và các sở, ngành có liên quan kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về BVMT của các cơ sở sản xuất trong làng nghề. 

Thanh Thùy