Khắc phục hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về khoáng sản

TMO - UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế yêu cầu các Sở, ngành, địa phương phải cương quyết chấm dứt hoạt động và rút giấy phép khai thác đối với các đơn vị khai thác khoáng sản gây ảnh hưởng, tác động đến môi trường và đời sống người dân.

Sở Tài nguyên và Môi trường Thừa Thiên - Huế cho biết: Kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản năm 2023 thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh, gồm có 5 khu vực, tổng diện tích 64,12ha. Trong đó, đất làm vật liệu san lấp, có 3 khu vực mỏ, với tổng diện tích 34,12ha. Đất sét làm gạch, ngói có 2 khu vực mỏ, với tổng diện tích 30ha.

Nhằm tạo cơ chế minh bạch, công khai, bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp hoạt động khoáng sản, đảm bảo nguồn nguyên liệu phục vụ các dự án trọng điểm đang và sẽ triển khai trên địa bàn tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu, trình UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch đấu quyền khai thác khoáng sản năm 2023, làm cơ sở để triển khai công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo quy định của pháp luật trong thời gian tới.

UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị kiên quyết xử lý nghiêm hoạt động khai thác ảnh hưởng đến môi trường, đời sống của người dân. 

UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan và chính quyền địa phương rà soát và đánh giá lại các khu vực mỏ khoáng sản nằm trong quy hoạch. Qua đó, việc cấp phép khai thác các khu vực khoáng sản phải đảm bảo các điều kiện về cảnh quan hệ sinh thái, môi trường, không ảnh hưởng đến người dân. các ngành chuyên môn cần bổ sung quy hoạch các mỏ khoáng sản, đặc biệt là đất làm vật liệu san lấp để phục vụ các dự án trọng điểm trên địa bàn.

Các cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý khoáng sản phải chủ động nắm chắc tình hình, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về khoáng sản, bảo đảm an ninh, trật tự; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động khoáng sản. Những đơn vị thực hiện hoạt động khai thác khoáng sản làm ảnh hưởng, tác động đến môi trường và đời sống người dân thì phải cương quyết chấm dứt hoạt động và rút giấy phép khai thác.

Thời gian qua, quá trình quản lý, khai thác, sử dụng khoáng sản trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên – Huế  vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế cần được khắc phục. Kết quả giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật trong quản lý, khai thác, sử dụng khoáng sản trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016- 2021, qua đó chỉ ra nhiều bất cập, hạn chế. 

Trong giai đoạn 2016- 2021, địa phương đã khoanh định 86 khu vực mỏ khoáng sản, với tổng diện tích hơn 1.319 ha. Hiện, toàn tỉnh có 65 mỏ khoáng sản đang hoạt động khai thác. Trong giai đoạn này, UBND tỉnh đã cấp 29 giấy phép thăm dò khoáng sản, 40 giấy phép khai thác khoáng sản với tổng diện tích 294,7 ha, trữ lượng địa chất khoảng hơn 14 triệu m3. UBND tỉnh đã ban hành quyết định cho thuê đất đối với 40 tổ chức với diện tích là 379,5 ha để thực hiện các dự án khai thác khoáng sản. Thu ngân sách nhà nước trong hoạt động tài nguyên khoáng sản tăng đều qua các năm. Cục Thuế tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng tiến hành thanh tra kiểm tra và xử phạt 60 đơn vị hoạt động khoáng sản trái phép, truy thu 16,5 tỷ đồng.

Những năm qua, thông qua hoạt động thanh, kiểm tra, các cơ quan chức năng đã phát hiện 1.353 vụ vi phạm pháp luật về khai thác khoáng sản, với tổng số tiền xử phạt là 14,5 tỷ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu như khai thác vượt độ sâu, không thực hiện đúng nội dung phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, không có công trình bảo vệ môi trường, khai thác cát, sỏi lòng sông.

Thời gian tới, UBND tỉnh cần khắc phục những bất cập, tăng cường công tác quản lý nhằm khai thác hiệu quả nguồn lợi khoáng sản trong phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương. 

Theo HĐND tỉnh Thừa Thiên- Huế, hầu hết các địa phương chưa thực hiện báo cáo đúng định kỳ về hoạt động khoáng sản theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010; phần lớn các tổ chức, doanh nghiệp khai thác khoáng sản sử dụng máy móc cũ, công nghệ lạc hậu; một số doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định; việc cắm mốc ranh giới khai thác không đúng với giấy phép khai thác được cấp và khai thác ngoài phạm vi cho phép. Tỉnh hiện có 15 khu vực mỏ hết thời gian khai thác nhưng doanh nghiệp chưa lập đề án đóng cửa mỏ trình UBND tỉnh phê duyệt. Một số trường hợp chưa hoàn thành các thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, thuê đất nhưng đã tiến hành khai thác khoáng sản.

Việc quản lý, kiểm tra vật liệu nổ công nghiệp để khai thác khoáng sản còn bị buông lỏng, ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự tại địa phương. Một số tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản chưa tích cực hỗ trợ nâng cấp, duy tu hạ tầng giao thông nông thôn trong quá trình vận chuyển khoáng sản. Phương án khai thác khoáng sản ở một số khu vực chưa hợp lý, tạo thành nhiều hố sâu không hoàn thổ, lãnh phí diện tích rừng, ảnh hưởng đến môi trường và tính mạng của người dân. Hạ tầng giao thông xuống cấp và ô nhiễm môi trường nghiêm trọng do hoạt động vận chuyển khoáng sản gây bức xúc trong nhân dân...

Trước thực trạng trên, UBND tỉnh cần chỉ đạo các ngành, địa phương rà soát, bổ sung các khu vực có trữ lượng khoáng sản vào quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản; chỉ đạo các ngành cần tăng cường quản lý nhà nước về lĩnh vực này; ưu tiên, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đầu tư máy móc thiết bị hiện đại để khai thác khoáng sản hiệu quả gắn với bảo vệ môi trường...

Sở TN&MT tỉnh trong quá trình lập quy hoạch thăm dò khai thác khoáng sản cần kết hợp quy hoạch các công trình phụ trợ phục vụ hoạt động khai thác; thường xuyên phối hợp với các ngành địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác tại các mỏ đã cấp phép; phối hợp Sở Tài chính tham mưu điều chỉnh tăng mức phí ký quỹ bảo vệ môi trường; rà soát trữ lượng của các mỏ khoáng sản hết thời gian khai thác để sớm tham mưu cho tỉnh cấp quyền khai thác phục vụ các công trình, dự án. Đồng thời, Sở TN&MT cần điều chỉnh việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo hướng không quy định cụ thể công trình sử dụng ngân sách nhà nước cần cung cấp khoáng sản mà chỉ cần quy định theo lĩnh vực.

Sở Xây dựng phối hợp với các địa phương rà soát, bổ sung hệ thống các bến bãi kinh doanh tập kết vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh, nhằm đảo bảo phù hợp với thực tiễn; tham mưu, hỗ trợ phát triển sản xuất vật liệu xây dựng thay thế cát tự nhiên. Công an tỉnh tăng cường kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm về khai thác, vận chuyển khoáng sản trên địa bàn...

Lê Thư