Hưng Yên bảo tồn, phát triển các giống nhãn đặc sản 

TMO - Những năm qua, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Hưng Yên chú trọng việc bảo tồn và phát triển vùng trồng nhãn đặc sản để nâng cao chất lượng, thương hiệu và mang lại hiệu quả kinh tế cao. 

Theo Chi cục Phát triển nông thôn Hưng Yên, toàn tỉnh hiện có khoảng 5.800ha trồng nhãn. Cơ cấu giống nhãn của tỉnh hiện nay khá ổn định, diện tích chủ yếu là các giống đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận như: nhãn Miền Thiết và nhãn Hương Chi... chiếm 80 – 85% diện tích. Những năm gần đây, nông dân tại các vùng trồng tập trung đã tích cực cải tạo vườn tạp, thay thế những giống cho hiệu quả kinh tế thấp bằng các giống nhãn đặc sản, có giá trị kinh tế cao như: nhãn cùi cổ, đường phèn, siêu ngọt, HTM2, HTM6…

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên đã phối hợp với Trung tâm Tài nguyên thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) lựa chọn được 45 giống nhãn để thực hiện bảo tồn nguyên trạng và bảo tồn chuyển vị đối với các giống nhãn này. các giống nhãn đặc sản là cùi dày, hạt nhỏ, mùi thơm đậm, vị ngọt sâu nên thường được khách hàng ưa chuộng, giá bán cao hơn từ 2 - 5 lần so với các giống nhãn khác.

Tại vườn nhãn cùi cổ của gia đình, ông Bùi Xuân Tám (xã Phương Nam) cho biết: Năm 1990, gia đình đấu thầu hàng nhãn cổ ở chân đê thôn Nễ Châu, đến vụ thu hoạch ông Tám phát hiện có một cây nhãn cho quả rất ngon, cùi giòn và róc hạt, đậm vị thơm mật ong không thua kém gì giống nhãn đường phèn. Sau đó, ông đã lấy hạt về ươm giống tại vườn nhà, hai năm sau nhãn cho ra quả, đến năm 1997, khi cây cho năng suất ổn định, ông Tám đã ghép mắt để nhân rộng giống nhãn quý này. Năm 2022, giống nhãn cùi cổ của gia đình ông Tám đã được Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cấp giấy chứng nhận và cho phép khai thác tối đa từ 1.000 đến 1.500 mắt ghép mỗi năm.  

Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh chú trọng việc bảo tồn và phát triển vùng trồng nhãn đặc sản (Ảnh minh họa). 

Cũng tại thôn Nễ Châu, xã Phương Nam, gia đình anh Trịnh Việt Vương trồng toàn bộ giống nhãn đường phèn. Từ năm 2008, anh Vương bắt đầu nhân rộng diện tích trồng loại cây này bằng biện pháp chiết cành, và ghép mắt. Quả nhãn đường phèn khi chín vỏ mỏng, múi căng mọng có màu hơi ánh vàng, cùi dày, róc hạt, ăn mềm nhưng giòn, ngọt thanh, hương thơm. Cũng chính bởi hương vị đặc biệt của giống nhãn đường phèn, nên mỗi năm đến vụ thu hoạch, nhiều khách quen tìm đến tận nơi đặt hàng và không có đủ hàng để đáp ứng nhu cầu của khách.  

Những năm qua, để bảo tồn, phát triển nguồn gen nhãn đặc sản của Hưng Yên, giúp cho việc khai thác, sử dụng hiệu quả và bền vững nguồn tài nguyên cây trồng đặc sản của tỉnh, năm 2019, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2918/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án Bảo tồn và phát triển vùng trồng nhãn, vải đặc sản tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030.

Đề án được triển khai với mục tiêu là bảo đảm nguồn gen nhãn, vải hiện có của tỉnh được kiểm kê, đánh giá, xây dựng được bộ cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gen nhãn, vải; đồng thời, tỉnh xây dựng mới khu bảo tồn và duy trì bảo tồn hiện trạng cây nhãn tổ; bảo tồn nguyên trạng đối với các cây nhãn, vải có chất lượng ngon, quý hiếm tại vườn của các chủ hộ sở hữu; thành lập vườn bảo tồn chuyển vị các nguồn gen nhãn, vải của tỉnh...

Cùng với đó, các địa phương trong tỉnh tập trung cải tạo, thay thế các vườn nhãn tạp, cây già cỗi cho năng suất, chất lượng thấp bằng các giống đặc sản, có giá trị kinh tế cao; trong đó, mở rộng diện tích trồng các giống nhãn đường phèn, nhãn cùi cổ chiếm từ 15-20% diện tích nhãn của tỉnh. 

Bên cạnh việc bảo tồn, việc xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ là giải pháp quan trọng để phát triển bền vững ngành nhãn Hưng Yên. Thời gian tới, ngành chức năng tỉnh tiếp tục nâng cao kỹ thuật canh tác, áp dụng các kỹ thuật canh tác tiên tiến, sử dụng phân bón hữu cơ, phương pháp trồng cây an toàn, giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của thị trường cao cấp.

Tăng cường kết nối với các doanh nghiệp phân phối, các hệ thống siêu thị, các cửa hàng chuyên bán sản phẩm nông sản sạch, đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Khai thác tiềm năng du lịch nông nghiệp, cho phép khách du lịch tham quan vườn nhãn, trải nghiệm thu hoạch, và thưởng thức các sản phẩm chế biến từ nhãn.

Để tiếp cận thị trường quốc tế, nhãn lồng Hưng Yên cần xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, chú trọng khai thác thị trường online và mạng xã hội. Việc xây dựng website và fanpage chuyên nghiệp, tổ chức các chương trình khuyến mãi trực tuyến, kết nối với các sàn thương mại điện tử, tận dụng mạng xã hội góp phần quảng bá, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản này.../. 

Lê Kiên