Hoàn thiện kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường không khí cho từng địa phương

TMO - Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương liên quan khẩn trương xây dựng, hoàn thiện Kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường không khí cụ thể của các địa phương.

Văn phòng Chính phủ ban hành thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về việc xử lý ô nhiễm môi trường không khí, ô nhiễm các dòng sông trên địa bàn Hà Nội và TP. HCM; Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trong đó, để tiếp tục tăng cường công tác bảo vệ môi trường, xử lý ô nhiễm môi trường nhất là môi trường không khí, nước, Phó Thủ tướng yêu cầu trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương liên quan (Bộ Nội vụ, Bộ Công an…), khẩn trương hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ Kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường toàn diện với cách tiếp cận tổng thể đầy đủ các thành tố ô nhiễm (không khí, nước, chất thải rắn,…), trước mắt tập trung cho xử lý ô nhiễm môi trường không khí, trong Kế hoạch cần bao gồm 34 bản Kế hoạch cụ thể của các địa phương.

Chọn TP. Hà Nội và TP. HCM hai đô thị chịu áp lực ô nhiễm lớn nhất làm trọng điểm để xây dựng Kế hoạch với các giải pháp đột phá, từ đó nhân rộng ra cả nước theo định hướng "Địa phương làm được thì cả nước mới thành công". Kế hoạch phải dựa trên ý kiến chuyên môn của các bộ, ngành, nhà khoa học, tổ chức y tế, lấy ý kiến doanh nghiệp và đặc biệt là ý kiến của người dân. 

Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn về chất lượng môi trường, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, sửa đổi, bổ sung theo hướng nâng cao, tiệm cận với tiêu chuẩn của các nước tiên tiến trên thế giới (Hàn Quốc, Nhật Bản, các nước Bắc Âu…) và khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đảm bảo bảo vệ sức khỏe con người, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả rà soát trong Quý IV năm 2025.

TP. Hà Nội  và TP. HCM công bố sớm lộ trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, kèm theo các chính sách hỗ trợ cụ thể - một trong những giải pháp quan trọng để kiểm soát ô nhiễm không khí (Ảnh minh họa). 

Phó Thủ tướng lưu ý cần đánh giá chính xác thực trạng ô nhiễm môi trường không khí với các chỉ số AQI về PM2.5, SO2, CO, NO2… trung bình theo hàng ngày, tuần, tháng, quý, năm để đặt ra chỉ số mục tiêu cần đạt được cho 05 năm và lộ trình phải giảm và đạt được cho hàng năm.

Đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường quốc gia theo hướng đồng bộ, tự động, hiện đại, theo Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia, hoàn thành trong Quý III năm 2026. Lưu ý kết hợp trí tuệ nhân tạo AI để theo dõi và cung cấp dữ liệu liên tục về chất lượng không khí cho người dân, các nhà nghiên cứu và Bộ Y tế.

Chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan xây dựng cơ chế trao đổi, chia sẻ, phân tích thông tin, dữ liệu về môi trường đảm bảo kịp thời, đầy đủ và thông suốt. Rà soát các quy định pháp luật liên quan đến trách nhiệm cung cấp thông tin, báo cáo Chính phủ trong tháng 10 năm 2025.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế chủ trì các chương trình nghiên cứu cấp quốc gia về mối quan hệ và tác động của ô nhiễm môi trường không khí đến sức khỏe cộng đồng. Định kỳ thu thập, phân tích và công bố các số liệu về bệnh lý liên quan đến ô nhiễm môi trường; phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tiếp nhận, sử dụng dữ liệu quan trắc môi trường, tích hợp với dữ liệu khám chữa bệnh để xây dựng hệ thống cảnh báo sớm các tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe. Siết chặt quản lý đối với các phương tiện cũ, không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường. 

Đồng thời, Bộ Xây dựng tăng cường thanh tra, kiểm tra và chỉ đạo các địa phương xử lý nghiêm các chủ đầu tư, nhà thầu vi phạm quy định về bảo vệ môi trường tại các công trường xây dựng; chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi quy định về kiểm định khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ theo hướng siết chặt quản lý đối với các phương tiện cũ, không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, hoàn thành trong Quý IV năm 2025. Các cơ sở kiểm định nghiên cứu, cung cấp bộ nhận diện đối với các phương tiện đáp ứng yêu cầu. 

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành các chính sách về thuế, phí, chính sách hỗ trợ để khuyến khích phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hỗ trợ tài chính để người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh và sử dụng giao thông công cộng, hoàn thành trong Quý IV năm 2025.

Để triển khai hiệu quả mục tiêu chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, một trong những giải pháp quan trọng để kiểm soát ô nhiễm không khí, TP. Hà Nội  và TP. HCM cần tập trung xây dựng và ban hành Kế hoạch hành động chi tiết, toàn diện, có lộ trình cụ thể, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước khi phê duyệt; công bố sớm, công khai lộ trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, kèm theo các chính sách hỗ trợ cụ thể, khả thi để người dân và doanh nghiệp đồng thuận, thực hiện. 

Đồng thời, hai địa phương trên phải rà soát, quy hoạch lại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề; xây dựng lộ trình và cơ chế, chính sách để di dời các cơ sở gây ô nhiễm ra khỏi khu vực nội thành, khu dân cư; nghiên cứu, ban hành các quy định, tiêu chuẩn môi trường địa phương ở mức nghiêm ngặt hơn quy chuẩn quốc gia để bảo vệ sức khỏe người dân, đặc biệt tại các khu vực ô nhiễm nặng hoặc có mật độ dân cư cao. 

Đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường (cấp địa phương) theo hướng thống nhất, tự động, hiện đại, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đồng bộ, kết nối được với hệ thống quan trắc môi trường quốc gia do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, hoàn thành trong Quý III/2026.

Nghiên cứu, áp dụng công cụ kinh tế thay cho mệnh lệnh hành chính trong quản lý, kiểm soát, chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng hóa thạch, không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường và có giải pháp kiểm soát chặt chẽ khí thải, bụi và tiếng ồn từ các công trình, hoạt động xây dựng, quy định chặt chẽ về phương tiện, tuyến đường cho các hoạt động vận chuyển nguyên, vật liệu rời, quy định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư, cá nhân, tổ chức thực hiện các hoạt động này.../.

Lê Hưng