Hồ nước ngọt lớn nhất Nam Mỹ khô cạn

TMO - Đợt nắng nóng kỷ lục vào mùa Đông vừa qua ở Nam Mỹ đã khiến nước hồ Titicaca liên tục bốc hơi, làm trầm trọng thêm tình trạng giảm mực nước do hạn hán.

Hồ Titicaca tọa lạc trên dãy núi Andes ở khu vực biên giới Peru và Bolivia, có diện tích khoảng 8.300 km2 và nằm ở độ cao 3.800 m so với mực nước biển. Độ cao này khiến hồ có nguy cơ cao tiếp xúc với bức xạ Mặt Trời, qua đó làm tăng lượng nước bốc hơi, nguyên nhân chính gây thất thoát lượng nước hồ. Hồ được gọi là "biển trong đất liền" và là quê hương của các cộng đồng người dân tộc bản địa Aymara, Quechua và Uros.

Mực nước hồ Titicaca, hồ nước cao nhất trên thế giới và lớn nhất Nam Mỹ đủ sâu để tàu thuyền có thể di chuyển, đang giảm nhanh sau đợt nắng nóng bất thường từ tháng 6-8 vốn là mùa Đông ở Nam Mỹ. Lưu lượng nước hồ giảm sâu đang ảnh hưởng đến du lịch, đánh bắt cá và nông nghiệp. 

Nước hồ Titicaca liên tục bốc hơi, làm trầm trọng thêm tình trạng giảm mực nước do hạn hán. 

Cơ quan Khí tượng và Thủy văn Quốc gia Peru cho biết, lượng mưa ở khu vực hồ Titicaca từ tháng 8/2022 đến tháng 3/2023 bao gồm cả những tháng mùa mưa, thấp hơn 49% so với mức trung bình cùng giai đoạn các năm trước. Nếu nước hồ Titicaca tiếp tục bốc hơi với tốc độ như hiện nay, đến tháng 12 tới, mực nước hồ này sẽ giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 1996. Dữ liệu vệ tinh thu thập trong giai đoạn 1992-2020 cho thấy hồ Titicaca thất thoát khoảng 120 triệu m3 nước mỗi năm, nguyên nhân chủ yếu do sự thay đổi lượng mưa và dòng chảy.

Thời tiết Nam Mỹ dự báo sẽ tiếp tục xu hướng nóng lên cho đến ít nhất là tháng 2/2024, khiến lượng mưa ở vùng núi Andes giảm mạnh. Hồ Titicaca là nơi sinh sống của các cộng đồng bản địa Aymara, Quechua và Uros. Ước tính hơn 3 triệu người sinh sống quanh hồ, khai thác hồ để đánh cá, trồng trọt và làm du lịch. Các cộng đồng ngư dân đang gặp khó khăn do trữ lượng cá hồ giảm do mực nước hồ xuống thấp, cùng với tình trạng ô nhiễm và đánh bắt quá mức.

Nông nghiệp cũng bị ảnh hưởng do hạn hán, với sản lượng hạt diêm mạch (quinoa) và khoai tây, 2 nông sản chủ lực của các địa phương, đều giảm mạnh. Trong khi đó, ngành du lịch gặp khó do tàu thuyền chở khách du lịch không hoạt động được khi mực nước hồ thấp. Hạn hán lịch sử ở Nam Mỹ cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến nông nghiệp của nước láng giềng Argentina, khiến cho Quỹ Tiền tệ quốc tế IMF dự báo nền kinh tế sẽ suy giảm 2,5% trong năm nay. Tại Uruguay, hồ chứa Canelon Grande, nguồn cung cấp nước uống cho thủ đô Montevideo, đã cạn kiệt vào tháng 6. Mực nước trong hồ xuống thấp đến mức cỏ đã bao phủ phần lớn lòng hồ. 

Thu Thảo