TMO - Những năm gần đây, Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh (Gia Lai) triển khai giao khoán quản lý, bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư sinh sống ở vùng đệm. Qua đó, tạo sinh kế, giúp người dân cải thiện thu nhập, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn.

Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh có diện tích gần 42.000 ha, nằm trên địa bàn các huyện: Đak Đoa, Mang Yang và Kbang. Diện tích rừng rộng, phân bố trên địa hình đồi dốc và bị chia cắt bởi nhiều sông, suối gây khó khăn trong công tác quản lý, bảo vệ. Từ năm 2013, Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh triển khai ký hợp đồng giao khoán quản lý, bảo vệ rừng với các cộng đồng Bahnar khu vực vùng đệm khoảng 8.000 ha (đơn giá 200 nghìn đồng/ha/năm).

Đến thời điểm hiện tại, Vườn đã mở rộng diện tích giao khoán lên gần 19.000 ha với đơn giá chi trả tăng lên gần 600 nghìn đồng/ha/năm. Việc nhận khoán đã từng bước nâng cao đời sống, làm thay đổi nhận thức và hành động của người dân trong công tác bảo vệ rừng.

Ông A Mưm (làng Đê Kjiêng) cho biết: Nhóm cộng đồng trong làng nhận khoán quản lý, bảo vệ gần 1.000 ha rừng tự nhiên của Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh. Để bảo vệ diện tích rừng này không bị xâm hại, các tổ cộng đồng bảo vệ rừng được thành lập, luân phiên phối hợp với lực lượng của Vườn tuần tra, kiểm soát theo kế hoạch đã xây dựng, nhất là các khu vực rừng tự nhiên có nguy cơ dễ bị xâm hại.

Nhóm cộng đồng bảo vệ rừng tại làng Đê Kjiêng được Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh chi trả khoảng 140 triệu đồng/quý từ nguồn dịch vụ môi trường rừng để chia đều cho các gia đình tham gia quản lý bảo vệ rừng và dùng vào các hoạt động chung của làng. Người dân trong làng có nguồn thu nhập thêm từ các lâm sản phụ dưới tán rừng như: đót, mật ong, măng rừng. Từ đó, bà con ý thức hơn trong việc quản lý, bảo vệ rừng; diện tích rừng và đất rừng nhận khoán của cộng đồng làng Đê Kjiêng chưa ghi nhận vụ việc bị xâm hại.

Các tổ cộng đồng ở địa phương góp phần quan trọng trong công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn (Ảnh: TT).

Theo Ban quản lý Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh, những năm qua, từ nguồn kinh phí chi trả dịch vụ môi trường rừng, đơn vị đẩy mạnh giao khoán quản lý bảo vệ rừng cho các nhóm hộ và cộng đồng dân cư ở các vùng đệm của Vườn. Hầu hết nhóm hộ nhận khoán thường xuyên cử người tuần tra, kiểm soát khu vực được giao; kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi gây thiệt hại tài nguyên rừng như: phá rừng làm nương rẫy, lấn chiếm đất rừng, cháy rừng, đặt bẫy động vật hoang dã...

Bên cạnh đó, các nhóm hộ và cộng động dân cư còn phối hợp với lực lượng có liên quan đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân trong bảo vệ rừng, không xâm hại, lấn chiếm rừng làm nương rẫy, săn bắt thú rừng… Nhờ vậy, số vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp giảm dần qua các năm. Đặc biệt, chính sách này đã tạo sinh kế, giúp người dân sống ở vùng đệm có nguồn thu nhập ổn định, cải thiện cuộc sống. Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh cũng thường xuyên hỗ trợ người dân ở các vùng đệm trong các hoạt động phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.

Thời gian qua, nhiều địa phương, đơn vị chủ rừng tại Gia Lai đẩy mạnh triển khai khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình sinh sống gần rừng. Huyện Kông Chro có 57.590 ha rừng tự nhiên và 6.651 ha rừng trồng. Thực hiện chủ trương giao đất, giao rừng cho cộng đồng dân cư, từ năm 2021 đến nay, UBND huyện đã chỉ đạo Hạt Kiểm lâm chủ trì, phối hợp với các cơ quan chuyên môn và UBND các xã, thị trấn triển khai thực hiện việc giao cho 12 nhóm cộng đồng và 1 hộ dân bảo vệ 9.586,26 ha rừng tự nhiên.

Các địa phương đẩy mạnh triển khai hiệu quả chính sách khoán bảo vệ rừng (Ảnh: ND).

Từ năm 2022, xã Yang Nam giao cho 4 nhóm cộng đồng thuộc các làng: Glung, Rơng Tnia, Vơn, Ya Ma-Hòa Bình quản lý, bảo vệ 1.637,18 ha rừng tự nhiên. Bên cạnh tổ liên ngành quản lý, bảo vệ rừng, mỗi làng thành lập tổ bảo vệ rừng. Theo đại diện Tổ bảo vệ rừng làng Vơn: Nhóm cộng đồng làng có 11 hộ nhận khoán bảo vệ 173,63 ha rừng tự nhiên. Ngay khi nhận bàn giao diện tích rừng, tổ chia thành 3 nhóm, mỗi nhóm 3-4 người thực hiện tuần tra trên diện tích rừng bảo vệ theo kế hoạch phân công.

Tại làng Broch, xã Ia Khươl, huyện Chư Păh có 9 hộ tham gia nhận khoán bảo vệ hơn 200 ha rừng tự nhiên. Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng, các thành viên trong nhóm lên lịch tuần tra, kiểm soát một cách chặt chẽ, khoa học. Đặc biệt, trong những tháng cao điểm của mùa khô, hầu như ngày nào nhóm cũng tổ chức tuần tra, kiểm soát tại khu vực nhận khoán.

Bên cạnh đó, nhóm chủ động phối hợp với lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách của Ban Quản lý rừng phòng hộ Đông Bắc Chư Păh tuyên truyền, vận động những hộ có đất sản xuất liền kề không cơi nới, xâm lấn đất lâm nghiệp. Từ năm 2023 đến nay, toàn bộ diện tích nhận khoán bảo vệ không xảy ra các vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp.

Việc triển khai chính sách giao khoán bảo vệ rừng không chỉ giúp người dân sinh sống gần rừng có thêm nguồn thu nhập, đặc biệt là nuôi trồng dưới tán rừng mà còn giúp các địa phương, đơn vị chủ rừng kịp thời ngăn chặn các vụ xâm lấn đất rừng, khai thác lâm sản trái pháp luật, phá rừng làm nương rẫy, phòng, chống cháy rừng.../.

Lê Hiệp