Hiệu quả thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật tại Gia Lai

TMO - Thuốc bảo vệ thực vật là vật tư quan trọng trong sản xuất, canh tác nông nghiệp. Tuy nhiên sau khi sử dụng, các loại vỏ, bao bì đựng cần phải xử lý đúng quy định. Những năm qua, bà con nông dân tại tỉnh Gia Lai đã tăng cường thu gom, bỏ vỏ thuốc bảo vệ thực vật đúng bể chứa nhằm bảo vệ môi trường nông nghiệp an toàn, hướng đến phát triển nông nghiệp xanh.

Theo báo cáo "Hiện trạng môi trường quốc gia 2023" do Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố, lượng nilon, bao bì thuốc bảo vệ thực vật phát sinh trong trồng trọt là gần 624.000 tấn năm 2023. Theo thống kê của Viện Môi trường Nông nghiệp, mỗi héc ta (ha) lúa/vụ, nông dân xả thải ra môi trường khoảng 1,0 - 1,5 kg bao bì, chai lọ đựng hóa chất; còn trồng hoa màu, cây công nghiệp thì việc sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật gấp 2 - 3 lần trồng lúa. Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất nông lâm nghiệp còn thải ra một lượng nilon rất lớn là vật liệu che phủ đồng ruộng, vỏ bầu cây giống…

Đây cũng là nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đặc biệt ở các vùng nông thôn. Trước thực trên, để giảm thiểu tác động môi trường của bao bì thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), nhiều địa phương ở tỉnh Gia Lai đang nỗ lực triển khai các biện pháp như xây bể chứa, tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện, bước đầu đạt hiệu quả. Đơn cử tại thị xã An Khê (tỉnh Gia Lai), sau khi sử dụng, thay vì vứt bỏ bừa bãi tại đồng ruộng, bà con nông dân đã thu gom bao bì BVTV vào bể chứa.

Việc làm này góp phần chung tay bảo vệ môi trường xanh-sạch-đẹp. Thôn An Xuân 3 (xã Xuân An) có 35 ha đất trồng lúa và hơn 70 ha mía, mì, hoa màu. Từ năm 2015 đến nay, xã đã xây 6 bể chứa bao bì thuốc BVTV tại cánh đồng bầu Cây Da, bầu Miễu, Dộc Mè, Rộc Đá và Dấp Dảo. Theo đại diện Chi hội Nông dân thôn An Xuân 3, từ ngày có các bể chứa không còn tình trạng bao bì thuốc BVTV vứt bừa bãi dọc các tuyến đường nội đồng, bờ ruộng, mương nước.

Tính đến nay thôn An Xuân 3 đã xây 6 bể chứa bao bì thuốc BVTV. (Ảnh: Internet). 

 Ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của bà con nông dân được nâng lên, cảnh quan môi trường nông thôn cũng trở nên sạch đẹp. Bên cạnh đó, hàng quý, Chi hội thu gom bao bì thuốc BVTV tại các bể chứa đưa về điểm tập trung của xã để các đơn vị, ngành chức năng xử lý theo quy định. Để cải thiện tiêu chí môi trường, đầu năm 2025, xã Xuân An xây dựng kho chứa bao bì thuốc BVTV đã qua sử dụng chung của xã tại khu vực cánh đồng bầu Cây Da (thôn An Xuân 3). Lãnh đạo Hội Nông dân xã Xuân An cho hay, Xuân An là xã thuần nông nên nhu cầu sử dụng thuốc BVTV trong sản xuất nông nghiệp của người dân tương đối lớn.

Trong khi đó, bao bì thuốc BVTV làm từ nhựa, ni lông khó phân hủy sau khi sử dụng, một số chai, lọ thuốc BVTV còn tồn dư một lượng thuốc nhất định, nếu vứt bỏ không đúng nơi sẽ gây ảnh hưởng tới môi trường và sức khỏe con người. Do đó, toàn xã đã xây dựng 18 bể chứa vỏ thuốc BVTV trên các cánh đồng của 4 thôn.

Song song với công tác tuyên truyền, vận động người dân chung tay bảo vệ môi trường, vào ngày 20 tháng cuối của mỗi quý, Hội đôn đốc các chi hội thu gom, vận chuyển bao bì thuốc BVTV từ các bể chứa đưa về kho của xã. Hoạt động này duy trì hiệu quả nhiều năm nay, góp phần hoàn thành tiêu chí môi trường, xây dựng xã nông thôn mới nâng cao. Nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân trong việc sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả và thu gom, vận chuyển bao bì thuốc BVTV sau sử dụng đảm bảo quy định, đầu tháng 3 vừa qua, Hội Nông dân phường Ngô Mây ra mắt mô hình “Nông dân tham gia bảo vệ môi trường, thu gom rác thải BVTV đúng nơi quy định” với 10 hội viên nông dân tham gia.

Lãnh đạo Hội Nông dân phường cho biết, đây là mô hình thứ 2 trên địa bàn phường. Tham gia mô hình, các hội viên được tuyên truyền, hướng dẫn cách thu gom bao bì thuốc BVTV qua sử dụng bỏ vào nơi quy định. Hành động này lan tỏa nhận thức tới cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả các loại phân bón, thuốc BVTV trong sản xuất. Thời gian đến, Hội sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình ra toàn phường và đề xuất UBND phường xây dựng thêm bể chứa tại các khu sản xuất.

Theo thống kê, trên địa bàn thị xã An Khê hiện có 72 bể chứa phế phẩm thuốc BVTV đặt tại các ngã ba, ngã tư ở khu vực sản xuất. Năm 2024, Phòng Nông nghiệp và Môi trường thị xã hợp đồng với đơn vị doanh nghiệp thực hiện thu gom, vận chuyển, xử lý 272 kg bao bì thuốc BVTV theo quy định. Lãnh đạo Hội Nông dân thị xã An Khênhận định, những năm qua, Hội Nông dân các xã, phường đã tích cực xây dựng và triển khai hiệu quả mô hình thu gom bao bì thuốc BVTV.

Bỏ bao bì, chai lọ thuốc BVTV sau sử dụng đúng nơi quy định góp phần bảo vệ môi trường tự nhiên. 

Đây là việc làm cần thiết, góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong việc bảo vệ sức khỏe và môi trường, đồng thời góp phần chung tay nâng cao tiêu chí môi trường để xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, phường đạt chuẩn đô thị văn minh. Để mô hình tiếp tục được nhân rộng và phát huy hiệu quả, các cấp Hội tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, xây dựng và tổ chức thu gom bao bì thuốc BVTV từ các bể chứa theo quy định.

Cùng với đó, vận động hội viên nông dân ưu tiên phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, hạn chế sử dụng phân bón hóa học và các loại thuốc BVTV; tăng cường phối hợp với ngành chức năng kiểm tra, giám sát việc thu gom, xử lý bao bì thuốc BVTV nhằm hạn chế những tác động tiêu cực tới môi trường, xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững.

Bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm là một trong những tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới, vì vậy nhiều năm nay, không chỉ các địa phương trên mà các xã khác của tỉnh Gia Lai đều đẩy mạnh triển khai các biện pháp trong đó có việc thu gom, xử lý bao bì BVTV và xây bể chứa bao bì thuốc BVTV.

Ngoài thị xã An Khê tại tại huyện Mang Yang, UBND xã Kon Thụp đã lắp đặt và đưa vào sử dụng 30 bể chứa bao bì đựng thuốc BVTV sau sử dụng tại các cánh đồng, các khu vực sản xuất. Theo đó, mỗi bể chứa có thể tích 1 m3, có nắp đậy và trên bể có ghi chú “Bể chứa rác thải bao bì đựng thuốc BVTV”. Tổng kinh phí lắp đặt 75,3 triệu đồng từ nguồn vốn Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn năm 2024 (thuộc nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia về xây xây dựng nông thôn mới).

Tại huyện Đăk Đoa, Lãnh đạo phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Đăk Đoa thông tin, huyện đã xây dựng các khu lưu chứa với thể tích 18-20 m3 rác, tương ứng với mỗi xã xây dựng khoảng 20 bể chứa với tổng kinh phí gần 2,3 tỷ đồng. Mỗi năm, các địa phương trong huyện hợp đồng thu gom khoảng 10 tấn bao bì thuốc BVTV với tổng kinh phí trên 300 triệu đồng…

Theo quy định tại Thông tư liên tịch số 05/2016/TTLT-BNNPTNT-BTNMT ngày 16-5-2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay hợp nhất thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường)  thì bao bì thuốc BVTV sau sử dụng lưu chứa ở bể chứa hoặc khu vực lưu chứa phải được chuyển đi xử lý trong vòng 12 tháng.

Do đó, trong thời gian tới, các cơ quan ban ngành tỉnh Gia Lai, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục tăng cường hướng dẫn các tổ chức, cá nhân triển khai công tác thu gom bao bì thuốc BVTV theo đúng quy định tại khoản 1 Điều 8 Thông tư liên tịch số 05/2016/TTLT-BNNPTNT-BTNMT nhằm hoàn thành tốt tiêu chí 17 về môi trường và an toàn thực phẩm trong xây dựng nông thôn mới, đồng thời nâng cao đời sống sản xuất, hướng tới phát triển nông nghiệp xanh trên toàn tỉnh Gia Lai.

Hương Chi