Hệ thống quan trắc tự động hỗ trợ đắc lực trong giám sát môi trường

TMO - Hệ thống quan trắc môi trường tự động được triển khai tại Bình Định đang phát huy hiệu quả trong việc giám sát chất lượng nước, không khí và các yếu tố môi trường khác. Nhờ dữ liệu cập nhật liên tục, chính xác, địa phương có thêm cơ sở để đưa ra cảnh báo sớm, kịp thời xử lý các nguy cơ ô nhiễm.

Việc đưa vào vận hành hệ thống quan trắc môi trường tự động tại Bình Định đánh dấu bước tiến quan trọng trong công tác quản lý và bảo vệ môi trường của địa phương. Hệ thống này có khả năng theo dõi liên tục các thông số như chất lượng không khí, nước mặt, nước thải và khí thải tại các khu vực trọng điểm, đặc biệt là trong khu công nghiệp, đô thị và khu vực ven biển. Dữ liệu thu thập được truyền trực tiếp về trung tâm điều hành, giúp cơ quan chức năng kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường và chủ động ứng phó các sự cố môi trường.

So với phương pháp quan trắc thủ công trước đây, hệ thống tự động giúp tiết kiệm nhân lực, tăng độ chính xác và đảm bảo tính liên tục trong theo dõi. Ngoài ra, thông tin từ hệ thống còn phục vụ hiệu quả cho công tác dự báo, cảnh báo sớm các nguy cơ ô nhiễm, giúp chính quyền địa phương ra quyết định điều hành nhanh chóng, chính xác.

Đây được xem là một trong những giải pháp công nghệ hiện đại hỗ trợ Bình Định tăng cường năng lực kiểm soát môi trường, hướng tới phát triển kinh tế gắn với bảo vệ tài nguyên và chất lượng sống của người dân.

Tại huyện Tuy Phước và TX Hoài Nhơn trạm quan trắc chất lượng không khí xung quanh tự động, liên tục ghi nhận các thông số về khí tượng, môi trường như: Bụi PM10, PM2.5 (nồng độ bụi mịn trong không khí); nồng độ khí NO, NOx, NO2, SO2, CO, O3; độ ẩm, bức xạ, áp suất, tốc độ gió, lượng mưa, nhiệt độ, hướng gió.

Những dữ liệu, thông số này được truyền về Trung tâm điều hành của tỉnh (đặt tại Sở Nông nghiệp và Môi trường) và Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân tích, đánh giá chất lượng thành phần không khí để làm cơ sở đưa ra các dự báo, cảnh báo sớm phục vụ công tác quản lý, kiểm soát môi trường.

Còn tại trạm quan trắc chất lượng nước mặt tự động, liên tục tại lưu vực sông Côn (TX An Nhơn) và sông Hà Thanh (huyện Tuy Phước); chất lượng nước biển ven bờ (TP Quy Nhơn); chất lượng nước dưới đất (huyện Tây Sơn) có nhiệm vụ ghi nhận các thông số về chất lượng môi trường như: Chỉ số COD, TSS, DO; độ pH, Amoni trong nước; nhiệt độ; chỉ số EC (tổng nồng độ ion hòa tan)/TDS (tổng chất rắn hòa tan)/độ mặn.

Đây là những thông số quan trọng để Trung tâm điều hành phân tích, đánh giá các chỉ số chất lượng môi trường nước mặt, nước biển ven bờ và nước dưới đất trên địa bàn tỉnh.

Lãnh đạo Trung tâm Quan trắc thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Trước đây, các đơn vị tiến hành lấy mẫu, quan trắc môi trường từ 2 - 4 lần/năm. Do đó, việc đưa ra các cảnh báo và ứng phó với tình trạng ô nhiễm rất hạn chế. Nay, với việc hệ thống quan trắc tự động liên tục ghi nhận thông tin về môi trường mỗi 5 phút/lần, các số liệu được cập nhật liên tục, góp phần nâng cao năng lực cảnh báo, dự báo diễn biến chất lượng thành phần không khí, môi trường nước và kiểm soát các nguồn thải phát sinh.

Trạm quan trắc chất lượng không khí tự động liên tục góp phần kiểm soát không khí trên địa bàn tỉnh Bình Định. (Ảnh: Internet). 

Kết quả quan trắc cho thấy, chất lượng môi trường không khí trên địa bàn tỉnh ở mức tốt, các chỉ tiêu chất lượng môi trường không khí xung quanh hầu hết đạt quy chuẩn QCVN 05:2023. Riêng tại một số nút giao thông, nhất là khu vực cầu vượt QL 19 (xã Phước Lộc, huyện Tuy Phước), vào giờ cao điểm và mật độ giao thông lớn, chỉ tiêu PM10 và PM2.5 vượt so với quy chuẩn. Đối với chất lượng nước biển ven bờ và nước dưới đất, giá trị trung bình ngày các thông số phần lớn đều trong ngưỡng cho phép so với QCVN 10:2023 và QCVN 09:2023.

Còn chỉ số WQI về chất lượng nước mặt tại 4 sông lớn trên địa bàn tỉnh là sông Côn, Hà Thanh, La Tinh, Lại Giang đều ở mức tốt. Tuy nhiên, một số vị trí trên sông Hà Thanh, nhất là nơi tiếp nhận nguồn thải từ khu dân cư tập trung, chỉ số WQI có sự dao động tương đối lớn theo mùa và có một số thời điểm không đạt quy chuẩn.

Theo Lãnh đạo Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường), căn cứ kết quả quan trắc, để cải thiện chất lượng môi trường nước mặt, các cấp, ngành, đơn vị liên quan cần có biện pháp nâng cao hơn nữa hiệu quả vận hành các nhà máy xử lý nước thải sinh hoạt; hệ thống xử lý nước thải tập trung tại các khu, cụm công nghiệp, các cơ sở sản xuất có lưu lượng thải lớn và các bãi chôn lấp rác hợp vệ sinh.

Đồng thời, thực hiện đóng cửa các bãi rác tạm và tăng cường yêu cầu các cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất chưa có hệ thống xử lý nước thải khẩn trương xây dựng hệ thống xử lý. Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, nhận định, hệ thống trạm quan trắc tự động chất lượng không khí và nước trên địa bàn tỉnh mang lại nhiều hiệu quả thiết thực khi số liệu quan trắc môi trường được truyền liên tục về Trung tâm điều hành.

Qua đó, cung cấp thông tin để phục vụ công tác quản lý nhà nước về môi trường, nâng cao năng lực cảnh báo sớm và giám sát, kiểm soát chất lượng môi trường. Bên cạnh đó, cập nhật liên tục dữ liệu về hiện trạng môi trường, phục vụ lập cơ sở dữ liệu về môi trường; góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh và giảm thiểu những tác động tiêu cực do biến động của môi trường.

Hệ thống quan trắc tự động  đã và đang hỗ trợ tích cực cho các cơ quan chức năng tỉnh Bình Định trong công tác giám sát, cảnh báo sớm và xử lý các sự cố môi trường, nhất là tại những khu vực có nguy cơ cao về phát sinh chất thải công nghiệp và sinh hoạt. Nhờ dữ liệu được cập nhật theo thời gian thực, quá trình ra quyết định trở nên nhanh chóng, khoa học và chính xác hơn.

Đồng thời, việc công khai một phần thông tin quan trắc còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường. Đây là cơ sở quan trọng để Bình Định nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực môi trường, từng bước xây dựng môi trường sống an toàn cho người dân.

Thanh Mai