TMO - Tỉnh Hà Tĩnh sẽ áp dụng kỹ thuật tưới ngập - khô xen kẽ với quy mô khoảng 5.000 ha trong vụ Xuân 2026 và mở rộng diện tích áp dụng kỹ thuật này lên 40.000 ha trong giai đoạn 2028 - 2030.

Hà Tĩnh là địa phương có tiềm năng lớn về phát triển nông nghiệp, mỗi năm gieo cấy trên 103.000 ha lúa/2 vụ. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu khoa học, canh tác lúa hiện đang tiêu tốn phần lớn lượng nước tưới trong nông nghiệp (chiếm khoảng 34 - 43%) và là nguồn phát thải đáng kể khí nhà kính, đặc biệt là khí mê-tan. Trong bối cảnh đó, việc đẩy mạnh áp dụng kỹ thuật tưới ngập-khô xen kẽ (AWD) được xem là giải pháp hiệu quả giúp tiết kiệm nước mà vẫn duy trì năng suất ổn định.

Kỹ thuật tưới ngập - khô xen kẽ yêu cầu nông dân chỉ bơm nước khi mực nước trên ruộng xuống dưới mặt đất 15 cm hoặc mặt ruộng bắt đầu nứt chân chim. Trong các giai đoạn quan trọng của cây lúa như từ 12 - 22 ngày hay từ 28 - 40 ngày sau sạ, nông dân chủ động rút nước để duy trì chế độ khô xen kẽ, vừa có lợi cho cây lúa vừa tiết kiệm chi phí sản xuất.

Tại Hà Tĩnh, sản xuất lúa giảm phát thải, áp dụng kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ được triển khai thí điểm ở xã Thiên Cầm từ vụ Xuân năm 2025 với diện tích hơn 50 ha. Đến vụ Hè Thu 2025, mô hình được mở rộng lên diện tích lên 250 ha/750 hộ trên địa bàn 3 thôn Trung Đông, Hưng Lộc và Hà Phúc Đồng của xã Thiên Cầm. Đây là những cánh đồng đã được tích tụ, phá bờ thửa nhỏ, hình thành ô thửa lớn.

Kết quả sản xuất thực tế cho thấy, canh tác lúa áp dụng kỹ thuật trên giúp giảm 2 lần tưới nước mỗi vụ mà không ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây lúa. Năng suất trung bình vụ xuân đạt 72,5 tạ/ha, tăng 6,15% so với ruộng lúa ngập thường xuyên (CF); vụ hè thu đạt 37,6 tạ/ha, tăng 3,74% so với ruộng CF; canh tác lúa tưới ngập khô xen kẽ đã giảm phát thải đáng kể so với canh tác lúa ngập truyền thống, đặc biệt là giai đoạn từ đẻ nhánh rộ. Lượng giảm phát thải của canh tác tưới ngập khô xen kẽ so với canh tác tưới ngập liên tục là 70,48% ở vụ Xuân và 49,1% trong vụ Hè Thu.

Tỉnh Hà Tĩnh mở rộng diện tích canh tác lúa áp dụng kỹ thuật tưới ngập- khô xen kẽ (Ảnh: TN).

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cũng đã xây dựng Dự thảo Kế hoạch hành động triển khai Đề án sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt 2025-2035, tầm nhìn đến 2050 để trình UBND tỉnh xem xét, ban hành. Theo kế hoạch, vụ Xuân năm 2026 dự kiến sẽ triển khai công nghệ tưới ngập khô xen kẽ với quy mô khoảng 5.000 ha, làm tiền đề mở rộng 40.000 ha giai đoạn 2028 - 2030.

Tỉnh sẽ ưu tiên xây dựng các mô hình sản xuất lúa theo hướng hàng hóa giảm phát thải tại các địa phương có thế mạnh về sản xuất lúa như Cẩm Xuyên, Đức Thọ, Can Lộc,… Kết hợp áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ như cấy máy, máy sạ cụm kết hợp quản lý nước tưới thông minh giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất, đồng thời giảm lượng khí nhà kính phát thải ra môi trường

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh, canh tác giảm phát thải là yêu cầu tất yếu trong giai đoạn hiện nay, khi biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp và yêu cầu phát triển nông nghiệp xanh trở nên cấp bách. Thành công của mô hình tại Thiên Cầm là tiền đề quan trọng để tỉnh mở rộng áp dụng trên diện rộng. Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương có thế mạnh về sản xuất lúa chủ động đăng ký tham gia mô hình tưới ngập - khô xen kẽ trong vụ Xuân 2026, chuẩn bị đầy đủ hạ tầng thủy lợi, giống và kỹ thuật để sẵn sàng triển khai.../.

Bích Hà