Hà Nội: Cấm xe máy vào nội đô sau 2025 liệu đã khả thi?

TMO - Theo tờ trình gửi HĐND thành phố về “Chương trình mục tiêu giảm ùn tắc, đảm bảo an toàn giao thông giai đoạn 2021 – 2025”, nếu được thông qua, các cơ quan chức năng sẽ nghiên cứu, sau năm 2025 dừng hoạt động xe máy trên địa bàn các quận bên trong vành đai 3 và đường Trường Sa, Hoàng Sa, quốc lộ 5. Dự kiến sau năm 2030, Hà Nội dừng hoạt động xe máy trên địa bàn các quận bên trong vành đai 4 đối với khu vực nam sông Hồng, và bên trong vành đai 3 đối với khu vực bắc sông Hồng. Nhiều chuyên gia cho rằng việc hạn chế, tiến tới cấm xe máy ở thủ đô phụ thuộc vào năng lực đáp ứng của hệ thống giao thông công cộng.

Dự kiến cấm xe máy sau năm 2025

Đã đúng thời điểm?

TS. Phan Lê Bình (chuyên gia về giao thông) cho rằng, Hà Nội cần làm rõ tính khả thi của việc rút ngắn lộ trình cấm xe máy từ năm 2025, thay cho năm 2030, cũng như năng lực đáp ứng của hệ thống giao thông công cộng trong 5 năm tới. Ông phân tích thêm, tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông mới được đưa vào sử dụng, sắp tới Hà Nội có thêm tuyến Nhổn - ga Hà Nội, mỗi tuyến đáp ứng tối đa 5-7% nhu cầu đi lại của người dân thành phố. Tuy nhiên, khu vực phía đông, phía bắc của thành phố chưa có phương tiện giao thông cộng cộng năng lực vận tải lớn.

Theo số liệu thống kê, hiện nay thủ đô có gần 8 triệu người với 6,4 triệu phương tiện, trong đó xe máy là 5,6 triệu, ôtô 600.000, khoảng 2 triệu phương tiện từ các địa phương khác.

Do vậy, ông Bình khuyến cáo nếu hạn chế xe cá nhân, trước mắt thành phố nên xét cụ thể các trục đã có phương tiện công cộng năng lực vận tải lớn hoạt động, còn khu vực chưa được "phủ" thì chưa nên áp dụng. "Nghĩa là cần có sự phân vùng hạn chế hoặc cấm xe máy sẽ hợp lý hơn là cấm trên diện rộng các quận. Đến khi giao thông công cộng đạt khoảng 60-70% nhu cầu đi lại (hiện hơn 20%), lúc đó Hà Nội mới nên cấm xe cá nhân trên toàn thành phố".

Chuyên gia này cho rằng, Hà Nội cần đẩy nhanh tiến độ các dự án đường sắt đô thị để kết nối thành mạng lưới, thu hút người dân sử dụng loại phương tiện này. "Trong 7-8 năm tới, thành phố có thêm 2-3 tuyến đường sắt đô thị thì cấm xe máy hợp lý hơn. Nghĩa là nên tính lộ trình từ năm 2030", ông Bình nói.

Chuyên gia này lưu ý việc cấm xe máy khi phương tiện công cộng chưa đủ đáp ứng có thể khiến người dân chuyển sang sử dụng ôtô cá nhân nhiều hơn. Ông lấy dẫn chứng thành phố Yagon (Myanmar) trước đây cấm xe máy khi hệ thống xe buýt còn tương đối yếu, nhà nước có chính sách giảm thuế nhập khẩu ôtô về 0, dẫn đến số xe ôtô cá nhân tăng cao và ùn tắc giao thông nghiêm trọng hơn.

Về việc này, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, Nguyễn Văn Quyền cho biết, chủ trương cấm xe máy liên quan nhiều đến người dân hơn thu phí ôtô vào nội đô, vì đến hơn 70% người dân đi xe máy.

"Hà Nội cần có giải pháp để người dân lựa chọn chuyển đổi phương tiện. Đây mới vấn đề đáng bàn để thuyết phục được người dân, chứ không phải chỉ nêu chủ trương cấm xe máy", ông Quyền thẳng thắn quan điểm.

Về giải pháp, Ông Quyền chia sẻ, Hà Nội nên đa dạng phương tiện công cộng loại nhỏ như xe buýt 9, 12, 15 chỗ... giúp người dân đi lại trên các tuyến phố chật hẹp; khuyến khích việc sử dụng xe đạp, đi bộ ở cự ly ngắn như bố trí làn đường riêng cho người đi xe đạp, giữ vỉa hè cho người đi bộ, bởi theo ông, đây không chỉ là giải pháp chống ùn tắc giao thông mà còn nâng cao chất lượng không khí, môi trường và thành phố có thể thí điểm một số khu vực rồi mở rộng dần.

Hạ tầng giao thông chưa đáp ứng?

Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Hà Nội, Bùi Danh Liêm cũng cùng quan điểm, Ông Liêm nhìn nhận việc rút ngắn lộ trình cấm xe máy ở thủ đô "rất khó thực hiện", bởi cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được, nhu cầu đi lại mưu sinh hàng ngày bằng xe máy của người dân rất lớn, nhất là những người sử dụng xe máy chở hàng hóa, kinh doanh buôn bán.

"Đường sắt Cát Linh - Hà Đông, xe buýt nhanh BRT kết nối chưa tốt, xe buýt thường chạy chậm, không đúng giờ, di chuyển khó khăn vào giờ cao điểm. Đây là những lý do khiến người dân vẫn đi lại bằng xe máy", ông phân tích, kiến nghị thành phố lấy ý kiến người dân về việc hạn chế, tiến tới cấm xe máy để tạo sự đồng thuận.

Lê Hùng