Gìn giữ nghề dệt chiếu cói truyền thống Phú Tân

TMO - Làng dệt chiếu cói Phú Tân (tỉnh Đắk Lắk) là một trong những điểm đến đặc biệt, nơi vẫn giữ được nét nghề truyền thống hơn 100 năm tuổi. Không chỉ đơn thuần là nơi sản xuất ra những tấm chiếu bền đẹp, Phú Tân còn là không gian văn hóa sống động, nơi con người gắn bó với thiên nhiên và nghề cổ truyền.

Ngay từ sáng sớm người dân đã thu hoạch cây cói. 

Về với Phú Tân vào những ngày tháng 6, tháng 7 đây cũng là mùa thu hoạch cói rộ nhất trong năm, du khách dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người dân cần mẫn cắt từng bó cói trên đồng, rồi phơi dọc lối vào làng, tất cả đều nổi bật trong nắng.

Sau đó được phơi khô. 

Cói ở đây được trồng trên diện tích hàng chục héc-ta, sinh trưởng tốt nhờ khí hậu và nguồn nước từ các con suối nhỏ quanh vùng. Sau khi thu hoạch, cói được làm sạch, phơi khô, phân loại và nhuộm màu thủ công để chuẩn bị cho công đoạn dệt chiếu.

Cói được nhuộm màu thủ công. 

Trước đây, quy trình dệt chiếu ở Phú Tân từng hoàn toàn phụ thuộc vào sức người. Mỗi gia đình đều có khung dệt đặt ngay tại nhà, người phụ nữ vừa dệt chiếu vừa chăm sóc con nhỏ. Ngày nay, song song với khung dệt truyền thống, người dân đã đưa máy móc vào sản xuất, tăng năng suất và đa dạng mẫu mã. Những chiếc chiếu cói Phú Tân được ưa chuộng không chỉ vì độ bền, màu sắc hài hòa mà còn vì giữ được vẻ đẹp tự nhiên, mộc mạc của sản phẩm thủ công.

Hiện toàn làng có hàng trăm hộ làm nghề, tạo việc làm thường xuyên cho hàng trăm lao động. Các sản phẩm chiếu cói của làng không chỉ tiêu thụ mạnh ở thị trường Đắk Lắk mà còn được đưa đi các tỉnh miền Trung – Tây Nguyên, và trên cả nước góp phần thúc đẩy kinh tế hộ và giữ chân lao động trẻ tại địa phương.

Những tấm chiếu cói được dệt bằng đôi bàn tay cần mẫn. 

Điều đáng quý là người dân Phú Tân không chỉ sản xuất mà còn giữ gìn truyền thống qua việc truyền nghề cho thế hệ trẻ. Các nghệ nhân lớn tuổi vẫn tỉ mỉ, trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật dệt, xử lý cói, nhuộm màu cho lớp thanh niên trong làng. Chính sự gắn kết giữa các thế hệ đã giúp làng nghề không bị mai một giữa thời đại công nghiệp hóa.

Người dân dệt chiếu bằng khung dệt truyền thống. 

Không dừng lại ở sản xuất, làng dệt chiếu cói Phú Tân còn mở rộng hướng phát triển du lịch trải nghiệm. Du khách có thể tham quan đồng cói, tìm hiểu các công đoạn làm chiếu, tự tay thử dệt và mang về những sản phẩm nhỏ như một kỷ niệm đặc biệt. Đây không chỉ là cách quảng bá văn hóa địa phương mà còn mở ra hướng đi mới, giúp người dân nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập bền vững.

Những tấm chiếu cói ra đời là bao mồ hôi, công sức của người dân. 

Với sự hỗ trợ của chính quyền, Phú Tân đang tiếp tục mở rộng vùng trồng cói, đầu tư thiết bị sản xuất và xây dựng điểm trưng bày sản phẩm làng nghề. Trong tương lai, làng chiếu cói Phú Tân sẽ trở thành điểm nhấn trong bản đồ du lịch văn hóa của Đắk Lắk, nơi gìn giữ bản sắc truyền thống trong sự hòa quyện với nhịp sống hiện đại.

Trong bối cảnh công nghệ bùng nổ, với hàng trăm chủng loại chiếu hoặc thảm mới, thế nhưng những người thợ dệt Phú Tân vẫn miệt mài bên khung cửi, dệt nên không chỉ là những tấm chiếu mà còn là cả ký ức, niềm tự hào và tương lai của một làng nghề trăm năm tuổi.

Huyền Giang