Gia Lai: Hoàn thiện hệ thống thu gom, xử lý rác thải theo từng khu vực

TMO - Nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý chất thải, tỉnh Gia Lai chú trọng hoàn thiện hệ thống thu gom và xử lý rác thải theo hướng phân vùng cụ thể. Giải pháp này giúp quản lý chặt chẽ từ khâu phát sinh đến xử lý, góp phần giữ gìn môi trường bền vững và cảnh quan đô thị.

Thời gian qua, tỉnh Gia Lai đang tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống thu gom và xử lý rác thải theo từng khu vực, phù hợp với đặc điểm địa hình và mật độ dân cư. Theo định hướng của tỉnh, việc phân vùng thu gom được tổ chức linh hoạt, gắn với nâng cấp cơ sở hạ tầng.

Các địa phương được khuyến khích tăng cường xã hội hóa hoạt động thu gom, xử lý rác thải, thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư nhà máy xử lý hiện đại, thân thiện môi trường. Cùng với đó, tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức phân loại rác tại nguồn cho người dân.

Nhiều mô hình khu dân cư tự quản, tổ thu gom rác dân lập hoạt động hiệu quả, góp phần giảm tải cho các bãi chôn lấp. Việc hoàn thiện hệ thống thu gom, xử lý rác thải không chỉ giúp Gia Lai kiểm soát tốt hơn nguồn phát sinh chất thải mà còn là bước tiến quan trọng trong lộ trình xây dựng địa phương xanh, sạch, bền vững. Theo Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường), các địa phương phía Tây tỉnh có đặc thù địa bàn rộng, dân cư phân tán.

Công tác thu gom chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tại một số xã còn manh mún, ảnh hưởng đến vệ sinh môi trường và cảnh quan khu dân cư. Đối với các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, do dịch vụ thu gom rác chưa tiếp cận được và mật độ dân cư thấp, nên các hộ dân chủ yếu tự thu gom, chôn lấp hoặc đốt trong vườn nhà.

Ngoài ra, nhiều địa phương chưa bố trí được quỹ đất và thiếu kinh phí đầu tư, nâng cấp bãi chứa, khu xử lý CTRSH tập trung hợp vệ sinh, gây ảnh hưởng đến đời sống và môi trường xung quanh. Lãnh đạo Chi cục Bảo vệ môi trường Gia Lai cho hay, hiện khu vực phía Tây tỉnh có 39 bãi chôn lấp CTRSH đang hoạt động, nhưng phần lớn quy mô nhỏ, lộ thiên, chưa được đầu tư xử lý đúng quy trình.

Công tác thu gom rác thải tại phường An Khê. 

Chi phí xử lý CTRSH còn rất thấp, khiến nhiều bãi rác nằm trong danh mục cơ sở gây ô nhiễm môi trường”. Trước thực trạng này, giữa tháng 8/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức hội thảo tham vấn về giải pháp, công nghệ xử lý CTRSH khu vực phía Tây Gia Lai.

Đồng thời, đơn vị làm việc với các xã, phường để xây dựng phương án phân vùng thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt, tìm giải pháp hiệu quả cho công tác này. Qua khảo sát của Sở Nông nghiệp và Môi trường tại phường An Khê, An Bình và xã Cửu An, tổng lượng rác thải sinh hoạt hiện được thu gom khoảng 37 tấn/ngày.

Theo phương án phân vùng, nhà máy xử lý CTRSH sẽ đặt tại xã Cửu An, phục vụ xử lý rác thải cho 3 địa phương trên. Ngoài ra, nhà máy xử lý CTRSH tại xã Cửu An sẽ mở rộng thu gom ra các xã: Đak Pơ, Ya Hội, Kông Chro, Ya Ma, Kbang, Kông Bơ La, Tơ Tung.

Rác từ các xã này sẽ đưa về nhà máy tại xã Cửu An để xử lý. Dự kiến đến năm 2030, khối lượng rác thu gom tại 10 xã, phường thuộc phân vùng Cửu An đạt khoảng 80 tấn/ngày. Bên cạnh đó, các xã Chư Pưh, Ia Hrú, Ia Le cùng với xã Chư Sê, Ia Ko, Al Bá sẽ được phân chung vào vùng thu gom Chư Sê, với vị trí nhà máy xử lý CTRSH đặt tại xã Chư Sê.

Lãnh đạo Chi cục Bảo vệ môi trường Gia Lai cho biết thêm, cùng với việc phân vùng thu gom, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang tìm hình thức đầu tư phù hợp với từng địa bàn, nhằm nâng cao hiệu quả xử lý rác thải cho các địa phương phía Tây tỉnh. Trước mắt, mục tiêu là thu hút nhà đầu tư triển khai xây dựng nhà máy xử lý CTRSH tại xã Gào với công suất dự kiến 300 tấn/ngày.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, việc phân vùng sẽ giúp công tác thu gom, quản lý CTRSH khoa học hơn; bảo đảm rác thải sinh hoạt được thu gom, vận chuyển và xử lý đúng quy định. Đồng thời, góp phần nâng cao tỷ lệ rác được thu gom, hạn chế tình trạng tồn đọng, ảnh hưởng đến môi trường và đời sống người dân.

Việc phân vùng thu gom cũng giúp bố trí phương tiện, nhân lực hợp lý, rút ngắn thời gian, tiết kiệm chi phí vận hành; đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho phân loại rác tại nguồn, xây dựng nếp sống văn minh, bảo vệ môi trường nông thôn.

Phân vùng thu gom giúp Gia Lai bố trí phương tiện, nhân lực hợp lý. (Ảnh: MT). 

Để tăng cường công tác bảo vệ môi trường, UBND tỉnh Gia Lai ban hành Kế hoạch số 2270/KH-UBND về việc triển khai phân loại CTRSH tại nguồn trên địa bàn tỉnh. Theo đó, mục đích của Kế hoạch nhằm triển khai việc phân loại CTRSH tại nguồn đối với các chủ nguồn thải CTRSH, đảm bảo lộ trình thực hiện theo đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường;

Đồng thời nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc phân loại CTRSH tại nguồn, từng bước thay đổi hành vi, thói quen, ý thức tự giác trong việc phân loại CTRSH tại nguồn ở từng tổ chức, hộ gia đình, cá nhân. UBND tỉnh Gia Lai đặt mục tiêu đến năm 2025 đạt tỷ lệ 100% các chủ nguồn thải CTRSH trên địa bàn tỉnh được tuyên truyền kiến thức về phân loại CTRSH tại nguồn; tỷ lệ CTRSH được phân loại tại nguồn ở các phường, thị trấn đạt tỷ lệ 60% trở lên, ở xã đạt tỷ lệ 30%; tỷ lệ CTRSH đô thị được thu gom, xử lý từ 90% trở lên.

Đối với các huyện/xã nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, các chỉ tiêu về tỷ lệ CTRSH được thu gom xử lý, tỷ lệ CTRSH được phân loại tại nguồn được thực hiện theo các Bộ tiêu chí về xã đạt chuẩn nông thôn mới, huyện nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 do UBND tỉnh ban hành và các văn bản, quy định pháp luật khác liên quan…

Việc hoàn thiện hệ thống thu gom và xử lý rác thải theo từng khu vực là giải pháp chiến lược lâu dài của Gia Lai trong bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Khi hệ thống này được vận hành đồng bộ, rác thải sẽ được thu gom, phân loại và xử lý đúng quy trình, hạn chế tối đa tình trạng ô nhiễm đất, nước, không khí.

Đồng thời, việc phân vùng rõ ràng giúp tối ưu chi phí vận chuyển, nâng cao hiệu suất các nhà máy xử lý và khuyến khích tái chế, tái sử dụng chất thải. Đây cũng là nền tảng quan trọng để Gia Lai tiến tới nền kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục huy động nguồn lực, mở rộng hợp tác công – tư, phát huy vai trò cộng đồng để công tác thu gom, xử lý rác thải ngày càng hiệu quả, góp phần xây dựng Gia Lai trở thành địa phương phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường.

Xuân Thanh