Dự án điện hạt nhân là bước đi mang tính chiến lược

TMO – Chuyên gia cho rằng, việc tái khởi động hai dự án điện hạt nhân là bước đi mang tính chiến lược và là lựa chọn tất yếu để đảm bảo nguồn cung năng lượng dài hạn. Với kinh nghiệm từ các nghiên cứu khả thi trước đây, chúng ta có thể rút ngắn thời gian thực hiện hai nhà máy điện hạt nhân.

Tại cuộc họp tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) vừa diễn ra mới đây, nguyên Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển điện lực Nguyễn Thái Sơn cho biết, cần nhấn mạnh hơn vào việc đánh giá sự chênh lệch giữa các vùng trong dự báo nhu cầu điện. Trong khi có khu vực đạt mức 101% so với dự báo, một số vùng lại chỉ đạt dưới 80%, đòi hỏi phải phân tích kỹ nguyên nhân để có giải pháp phù hợp trong điều chỉnh quy hoạch sắp tới.

Bên cạnh đó, cần mở rộng thêm phần dự báo cho giai đoạn 2031-2035 nhằm xác định rõ các danh mục đầu tư trọng điểm, bảo đảm sự ổn định và tính liên tục trong quá trình phát triển nguồn điện. Điều này sẽ giúp các cơ quan chức năng và doanh nghiệp chuẩn bị tốt hơn, đặc biệt trong giai đoạn chuyển tiếp quan trọng của ngành năng lượng. Ông Sơn cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rà soát lại cơ chế, chính sách và thủ tục hành chính nhằm loại bỏ những quy định không còn phù hợp, đơn giản hóa quy trình để khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư vào các dự án năng lượng. Đồng thời, phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và giám sát, bảo đảm tính minh bạch trong quá trình thực hiện. Đồng thời khuyến nghị, xây dựng kịch bản điều hành cao hơn mức dự báo để ứng phó với các tình huống bất ngờ, bảo đảm cung ứng điện ổn định cho nền kinh tế quốc dân. Đồng thời, việc thúc đẩy liên kết lưới điện với các nước trong khu vực như Lào và Trung Quốc, cũng như phát triển hạ tầng lưới điện thông minh nhằm nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống điện quốc gia.

Xây dựng hạ tầng, đảm bảo nguồn điện phục vụ phát triển kinh tế-xã hội. Ảnh minh họa.

Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Năng lượng Ngô Tuấn Kiệt, cho rằng quyết định tái khởi động hai dự án điện hạt nhân là bước đi mang tính chiến lược và là lựa chọn tất yếu để đảm bảo nguồn cung năng lượng dài hạn. Với kinh nghiệm từ các nghiên cứu khả thi trước đây, Việt Nam có thể rút ngắn thời gian thực hiện, đặt mục tiêu hoàn thành hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trong vòng 5-6 năm nếu có sự quyết tâm và cơ chế phù hợp. Bên cạnh đó, một trong những vấn đề lớn được ông Kiệt đề cập là sự mất cân đối trong phát triển kinh tế vùng miền.

Hiện tại, miền Bắc và miền Nam vẫn là hai trung tâm kinh tế chủ yếu, trong khi miền Trung – dù sở hữu nhiều tiềm năng năng lượng tái tạo – lại chưa được khai thác đúng mức. Do đó, cần nghiên cứu một kịch bản phát triển kinh tế miền Trung để giảm bớt áp lực truyền tải điện ra miền Bắc và miền Nam. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro thiên tai đối với hệ thống truyền tải mà còn tận dụng tối đa các nguồn năng lượng sẵn có tại chỗ. Theo ông Kiệt, việc cần xem xét kỹ hơn về phát triển năng lượng mặt trời trên các hồ thủy điện để giảm chi phí truyền tải và diện tích đất sử dụng. Đây là giải pháp hiệu quả, vừa bảo vệ môi trường vừa nâng cao tính ổn định cho hệ thống.

Về nguồn than, ông Kiệt lưu ý, nhiều dự án lớn chưa tìm được nhà đầu tư và cần tạm dừng theo tinh thần Quy hoạch điện VIII. Tuy nhiên, chúng ta nên cân nhắc phát huy vai trò của các tập đoàn kinh tế nhà nước trong nước thay vì phụ thuộc quá nhiều vào nguồn vốn nước ngoài. Đặc biệt, việc đầu tư các công trình trọng điểm như nhà máy điện tại Quảng Trạch là cần thiết để giảm áp lực vốn. “Việc cần bỏ mô hình hợp đồng mua bán điện cố định, chuyển sang cơ chế thị trường linh hoạt hơn để phù hợp với tình hình mới. Đây là bước tiến quan trọng giúp xây dựng một hệ thống năng lượng bền vững và hiện đại trong tương lai”, ông Kiệt nhấn mạnh…/.

ĐOÀN VINH