Đồng Nai: Nâng cao năng lực thu gom, vận chuyển và xử lý rác

TMO - Tỉnh Đồng Nai đang tập trung rà soát toàn diện công tác quản lý rác thải giữa chính quyền cấp tỉnh và cấp xã nhằm đánh giá hiệu quả mô hình phân cấp hiện hành. Việc rà soát giúp nhận diện những bất cập trong tổ chức thực hiện, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao năng lực quản lý, thu gom và xử lý rác thải phù hợp với điều kiện thực tiễn từng địa phương.

Trong bối cảnh khối lượng chất thải rắn sinh hoạt ngày càng gia tăng, công tác phân cấp quản lý giữa cấp tỉnh và cấp xã đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý rác hoạt động đồng bộ, hiệu quả.

Thực tế cho thấy, một số địa phương còn lúng túng trong việc triển khai nhiệm vụ do thiếu nguồn lực, cơ chế phối hợp chưa rõ ràng giữa các cấp. Việc rà soát sẽ tập trung vào các nội dung như: phạm vi trách nhiệm của từng cấp, năng lực tổ chức thực hiện, tình hình ký kết và giám sát hợp đồng thu gom rác với đơn vị dịch vụ, cũng như công tác tuyên truyền phân loại rác tại nguồn.

Kết quả rà soát là cơ sở để Đồng Nai hoàn thiện mô hình quản lý rác thải phù hợp hơn với thực tiễn, đồng thời nâng cao chất lượng môi trường sống và thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển đô thị bền vững trên địa bàn tỉnh.

Hiện tại, khối lượng CTRSH phát sinh trên địa bàn tỉnh Đồng Nai khoảng 2.011 tấn/ngày, tại khu vực đô thị phát sinh khoảng 1.033 tấn/ngày, tại khu vực nông thôn phát sinh khoảng 978 tấn/ngày. Trong đó, khối lượng thu gom CTRSH khoảng 1.789 tấn/ngày được đưa về các khu xử lý (KXL) chất thải để xử lý chôn lấp, chất thải sau xử lý đạt dưới 15% và khoảng 140 tấn/ngày chất thải thực phẩm của các hộ dân tự xử lý làm phân hữu cơ hoặc thức ăn gia súc, 82 tấn/ngày chất thải có khả năng tái chế được người dân bán phế liệu hoặc thu gom qua các mô hình, đạt tỷ lệ 100%.

Theo đó, tính đến hết tháng 6/2025 các chỉ tiêu về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải các loại đều đã hoàn thành theo mục tiêu Nghị quyết của Tỉnh ủy, Nghị quyết HĐND tỉnh Đồng Nai đề ra; trong đó, chỉ tiêu về thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) đạt 100%, tỷ lệ chôn lấp sau xử lý dưới 15%. So với mục tiêu theo Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050, kết quả công tác quản lý chất thải trên địa bàn tỉnh đạt hiệu quả cao so với tình hình chung của cả nước, đáp ứng được với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Đồng Nai.

Khu xử lý chất thải sinh hoạt ở xã Quang Trung (huyện Thống Nhất). 

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Nai cho biết: Nhằm triển khai sâu rộng việc thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp triển khai, nhân rộng nhiều mô hình về phân loại, xử lý rác sau phân loại, từ đó, giảm khối lượng CTRSH đưa về các KXL để xử lý.

Cụ thể trong năm 2024, khối lượng CTRSH được phân loại, xử lý tại chỗ khoảng 221 tấn/ngày. Qua đó, giảm khoản chi ngân sách Nhà nước cho chi phí xử lý khoảng 66 tỷ đồng, giảm 11,4% chi phí vận chuyển và xử lý, ngân sách Nhà nước bù đắp khoảng 88,6%. Hiện nay, hạ tầng kỹ thuật thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH đã có nhiều chuyển biến tích cực, hỗ trợ cho công tác quản lý CTRSH tại địa phương. Trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có 167 đơn vị tham gia thu gom với 432 phương tiện và 7 trạm trung chuyển cơ bản đáp ứng QCVN 01:2021/BXD của Bộ Xây dựng.

Tổng nguồn vốn huy động đầu tư thực hiện 15 dự án tại 9 KXL CTRSH trên địa bàn tỉnh Đồng Nai khoảng 7.204 tỷ đồng; đến nay, 11 dự án tại 9 KXL chất thải theo quy hoạch đã đi vào hoạt động bằng nguồn vốn của các doanh nghiệp với tổng kinh phí thực hiện là hơn 1.000 tỷ đồng. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quản lý CTRSH, đáp ứng với tình hình thực tế của tỉnh Đồng Nai trong giai đoạn tới, Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Nai đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm.

Cụ thể, cơ quan chức năng cần sớm tham mưu UBND tỉnh Đồng Nai ban hành giá cụ thể đối với hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH phù hợp với chi phí thực tế và khuyến khích phân loại tại nguồn, từ đó, giảm áp lực hỗ trợ từ ngân sách và khuyến khích người dân tham gia phân loại rác. Đồng thời, mở rộng, cải tạo, đầu tư các trạm trung chuyển đáp ứng các quy định về xây dựng và bảo vệ môi trường; sau khi hoàn tất sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức rà soát hiện trạng quản lý CTRSH theo mô hình địa phương 2 cấp, UBND cấp xã khẩn trương thực hiện nhiệm vụ về cung ứng dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH theo thẩm quyền;

Đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý CTRSH theo công nghệ hiện đại như: đốt rác phát điện, tái chế chất thải… tại các KXL trọng điểm để đáp ứng việc xử lý khối lượng CTRSH phát sinh và giảm tỷ lệ chôn lấp rác.

Công tác thu gom rác thải sinh hoạt cũng được Đồng Nai chú trọng thực hiện. (Ảnh: MT). 

Cùng với đó, đa dạng hóa các hoạt động truyền thông hướng dẫn phân loại tại nguồn, giảm thiểu CTRSH; tổ chức huấn luyện cho cán bộ, công chức, thành viên tổ tự quản về môi trường tại các ấp, khu phố và lồng ghép giáo dục phân loại rác trong trường học, cộng đồng dân cư. Phối hợp với báo, đài tuyên truyền về lợi ích của phân loại rác, tác hại của rác thải nhựa và ô nhiễm; đẩy mạnh kêu gọi đầu tư tư nhân tham gia xử lý CTRSH, hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân nghiên cứu công nghệ xử lý tiên tiến và thủ tục cho nhà đầu tư về xây dựng, đất đai, môi trường trong lĩnh vực xử lý chất thải.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Nai nhấn mạnh, việc hoàn thiện khung pháp lý, tập trung đầu tư hạ tầng và đa dạng hóa nguồn lực xã hội hóa, đặc biệt là nâng cao ý thức của người dân sẽ là những giải pháp trọng tâm để kiểm soát ô nhiễm CTRSH tại khu vực đô thị và nông thôn được hiệu quả trong giai đoạn tới, Sở Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo quyết liệu hơn nữa trong việc triển khai các giải pháp nêu trên nhằm đạt được các mục tiêu của Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn; đồng thời, nâng cao chất lượng môi trường sống, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh.

Triển khai rà soát công tác quản lý rác thải giữa hai cấp chính quyền tại Đồng Nai là bước đi cần thiết trong bối cảnh áp lực môi trường ngày càng gia tăng. Qua rà soát, tỉnh có cơ sở nhận diện những điểm nghẽn trong cơ chế phối hợp, từ đó đưa ra giải pháp điều chỉnh phù hợp với điều kiện từng địa phương.

Điều này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả thu gom, xử lý rác thải mà còn giúp phân định rõ trách nhiệm giữa các cấp chính quyền, tránh tình trạng chồng chéo hoặc buông lỏng quản lý. Đồng thời, kết quả rà soát cũng là căn cứ để hoàn thiện chính sách, huy động nguồn lực xã hội hóa, tăng cường năng lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực môi trường.

Về lâu dài, việc xây dựng mô hình quản lý rác thải phù hợp sẽ đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của tỉnh, góp phần cải thiện chất lượng môi trường sống, nâng cao nhận thức cộng đồng và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về quản lý chất thải trong quá trình đô thị hóa. Đây là hướng đi phù hợp nhằm bảo vệ môi trường và đảm bảo sức khỏe cho người dân trên địa bàn.

Ngọc Anh