Đồng bộ các giải pháp quản lý chất thải

TMO - Trước sự gia tăng của các nguồn thải đặc biệt là chất thải rắn sinh hoạt, chất thải nhựa, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu, trình ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền nhiều văn bản pháp lý điều chỉnh đồng thời có kế hoạch triển khai đồng bộ trong thời gian tới.

Trước những kiến nghị của cử tri các địa phương về việc triển khai các giải pháp nhằm hạn chế việc sử dụng các loại nhựa, túi ni lông sử dụng một lần và nâng cao hệ thống về việc tái chế, thay thế rác thải nhựa thành giấy để bảo vệ môi trường trong thời gian tới. Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, trong thời gian qua đã tham mưu, trình ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền nhiều văn bản liên quan đến quản lý chất thải, trong đó có chất thải rắn sinh hoạt, chất thải nhựa.

Trong đó, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT đã quy định cụ thể về lộ trình hạn chế sản xuất, nhập khẩu sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học; tiêu chí và chứng nhận Nhãn sinh thái Việt Nam cho sản phẩm, dịch vụ thân thiện môi trường; yêu cầu tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì thuộc danh mục quy định phải tái chế theo tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc; phân loại, thu gom, tái sử dụng, tái chế chất thải; chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp, người dân đầu tư, sản xuất, sử dụng các loại vật liệu thân thiện với môi trường…

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn thi hành, trong đó sẽ hướng dẫn và chỉ đạo tổ chức phân loại chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân được phân thành các loại: Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; Chất thải thực phẩm; Chất thải rắn sinh hoạt khác nhằm giảm thiểu chất thải phát sinh, tăng cường thu hồi, tái sử dụng, tái chế chất thải. Từng bước thực hiện thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt được tính dựa trên khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh và đã được phân loại theo quy định nhằm thúc đẩy người dân giảm thiểu lượng chất thải phát sinh, đồng thời khuyến khích người dân phân loại tại nguồn theo quy định. 

Đồng thời, tổ chức triển khai quy định yêu cầu tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì thuộc danh mục quy định phải tái chế theo tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc; hướng dẫn thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì theo quy định. Việc triển khai nội dung này sẽ làm tăng hiệu quả tái chế chất thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, góp phần xây dựng nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.

Công tác xử lý các nguồn thải đặc biệt là chất thải rắn được đẩy mạnh triển khai. 

Đẩy nhanh tiến độ ban hành Đề án tăng cường năng lực quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại Việt Nam; tổ chức, triển khai thực hiện Chỉ thị về một số giải pháp cấp bách tăng cường công tác quản lý chất thải rắn của Thủ tướng Chính phủ. Việc triển khai Đề án, Chỉ thị nêu trên sẽ bao gồm các giải pháp tổng thể, toàn diện để tăng cường công tác quản lý chất thải rắn tại Việt Nam cũng như thúc đẩy triển khai công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt tiên tiến, thân thiện môi trường, xử lý chất thải rắn kết hợp với thu hồi năng lượng đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường tại các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Ngoài ra, đối với những kiến nghị về tăng cường kiểm soát các nguồn thải nhằm  giảm thiểu, khắc phục ô nhiễm môi trường hạn chế ảnh hưởng tới đời sông của người dân, Bộ đã tập trung quản lý tốt 20-30% cơ sở có nguồn thải lớn, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao. Đến nay, cả Trung ương và địa phương đã đầu tư lắp đặt 1.234 trạm quan trắc nguồn thải có kết nối số liệu trực tiếp về Sở TN&MT và Bộ TN&MT. Từ năm 2016, Bộ đã thành lập và duy trì hiệu quả 12 tổ giám sát đặc biệt đối với các tổ hợp dự án, cơ sở sản xuất kinh doanh công nghiệp quy mô lớn, nguy cơ ô nhiễm môi trường cao. Đến nay, nhiều dự án, cơ sở sản xuất đã đáp ứng đủ điều kiện đi vào vận hành chính thức, có đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 

Tăng cường kiểm tra, thanh tra chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường, tập trung vào các đối tượng có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao; tăng cường kiểm tra, thanh tra đột xuất, thực hiện thanh tra thường xuyên về bảo vệ môi trường. Thiết lập và triển khai có hiệu quả các cơ chế xã hội hóa nhằm huy động tổng lực sự tham gia của toàn xã hội trên cơ sở kết hợp giữa Nhà nước, các tổ chức, nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân vào công tác bảo vệ môi trường, bảo đảm nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”, “người hưởng lợi từ môi trường phải chi trả”. 

Năm 2023, lĩnh vực bảo vệ môi trường 40% rác thải sinh hoạt được xử lý theo mô hình đốt rác, phát điện, tái chế thay cho chôn lấp. 

Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), năm 2023, lĩnh vực bảo vệ môi trường đặt ra mục tiêu cải thiện các chỉ số thành phần môi trường; 92% khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung; 96% chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn; 40% rác thải sinh hoạt được xử lý theo mô hình đốt rác, phát điện, tái chế thay cho chôn lấp.

Năm 2023, lĩnh vực bảo vệ môi trường tập trung thực hiện các nhiệm vụ cụ thể gồm: tiếp tục tổ chức triển khai có hiệu quả Luật Bảo vệ môi trường 2020, huy động sự tham gia của toàn dân trong công tác bảo vệ môi trường; triển khai đồng bộ, hiệu quả các chế định mới của Luật nhằm sàng lọc dự án đầu tư và chủ động phòng ngừa, kiểm soát, giảm thiểu nguy cơ xảy ra ô nhiễm, đặc biệt các dự án có yếu tố nhạy cảm liên quan đến bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học, chuyển đổi đất rừng.

Bộ Tài Nguyên và Môi trường sẽ trình Chính phủ ban hành quy định về tiêu chí tiếp cận cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh và các cơ chế khuyến khích các dự án công nghệ cao, ít phát thải, dự án theo mô hình tuần hoàn; tổ chức thực hiện các quy hoạch về môi trường, phân vùng môi trường làm cơ sở thẩm định, thực hiện các dự án đầy tư đảm bảo hạn ngạch xả thải ra môi trường; thúc đẩy thu hút đầu tư phát triển hạ tầng về môi trường, xử lý tái chế chất thải rắn, rác thải sinh hoạt theo đề án quản lý chất thải rắn.

Năm 2022, ngành tài nguyên và môi trường đã hoàn thành chỉ tiêu 91% khu công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung theo yêu cầu của Quốc hội; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom xử lý tại khu vực đô thị đạt khoảng 96,37% (cao hơn so với chỉ tiêu Quốc hội giao 89%); đã có 11 nhà máy xử lý, đốt rác phát điện được khởi công; số vụ việc vi phạm pháp luật về môi trường gây ô nhiễm môi trường giảm 65,38%, tỷ lệ người dân quan ngại về môi trường giảm từ 12,53% năm 2016 xuống còn 4,03% năm 2020 và đến nay còn 1,55%. Năm 2022, các ngành công nghiệp tái chế phát triển đạt mức tăng 11,3% so với năm 2021, đưa Việt Nam trở thành quốc gia đứng thứ 10 trên thế giới về tái chế kim loại, nhựa, giấy và thủy tinh, đặt nền móng cho phát triển kinh tế tuần hoàn. 

PV