Định hướng xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035

TMO – Giai đoạn 2026-2035 sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn theo hướng đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; nâng cao thu nhập, chất lượng sống và khả năng tiếp cận dịch vụ thiết yếu của người dân nông thôn, từng bước tiệm cận mức sống đô thị. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 2,5 lần so với năm 2020.

Theo đó, Báo cáo Tổng kết Chương trình Mục tiêu Quốc gia giai đoạn 2021-2025; định hướng Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng nông thôn mới và Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035 của Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 nêu rõ định hướng chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) và chương trình giảm nghèo bền vững (GNBV) giai đoạn 2026-2035.

Cụ thể, về quan điểm: Bảo đảm phát triển bao trùm, bền vững, lấy người dân làm trung tâm và là chủ thể của quá trình phát triển; gắn kết hiệu quả giữa xây dựng NTM và GNBV. Phát triển nông thôn theo hướng hiện đại, gắn với quá trình công nghiệp hóa - đô thị hóa và chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giúp thay đổi diện mạo và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa khu vực nông thôn với thành thị. Ảnh minh họa.

Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu, đặc biệt ở các địa bàn khó khăn. Xây dựng và thực hiện chương trình theo hướng tích hợp, đa mục tiêu. Trong đó, Trung ương xây dựng khung chương trình, ban hành tiêu chí, định mức và phân bổ nguồn lực, quản lý theo mục tiêu dựa trên kết quả đầu ra; phân cấp, phân quyền cho địa phương chủ động triển khai thực hiện phù hợp với điều kiện thực tiễn, phát huy mạnh mẽ vai trò người dân, doanh nghiệp và cộng đồng.

Về mục tiêu: Xây dựng nông thôn mới hiện đại, toàn diện, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. Thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn theo hướng đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; nâng cao thu nhập, chất lượng sống và khả năng tiếp cận dịch vụ thiết yếu của người dân nông thôn, từng bước tiệm cận mức sống đô thị. Xây dựng nông thôn xanh, sạch, đẹp, an toàn, đậm bản sắc văn hóa; bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo nhanh, bền vững; giữ vững quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội; hình thành cộng đồng nông thôn văn minh, nhân văn, gắn kết và hạnh phúc.

Phấn đấu đến năm 2030: Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 2,5 lần so với năm 2020; không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025; duy trì giảm tỷ lệ hộ nghèo đa chiều bình quân từ 1 đến 1,5%/năm, xã nghèo giảm ít nhất 3%/năm. Đến năm 2030, cả nước có ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó, có ít nhất 35% số xã NTM nâng cao; có ít nhất 10% số xã NTM hiện đại. Cả nước không còn xã dưới 15 tiêu chí NTM. Có khoảng 6-8/34 đơn vị cấp tỉnh được công nhận hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM, trong đó, có 2-3 đơn vị cấp tỉnh được công nhận hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM hiện đại.

Phấn đấu đến năm 2035: Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 1,6 lần so với năm 2030; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn quốc giảm còn dưới 1%. Cả nước có ít nhất 90% số xã đạt chuẩn NTM; 50% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 25% số xã đạt chuẩn NTM hiện đại. Có khoảng 12-14 đơn vị cấp tỉnh được công nhận hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM, trong đó có 50% đơn vị cấp tỉnh được công nhận hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM hiện đại.

Nâng cao chất lượng môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Về nội dung thực hiện: Tích hợp mục tiêu chương trình vào quy hoạch tỉnh; xác định rõ vai trò nông thôn trong phát triển vùng. Phát triển đồng bộ hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn hiện đại, kết nối hiệu quả vùng miền, hỗ trợ sinh kế và thích ứng biến đổi khí hậu. Phát triển kinh tế nông thôn hiện đại, xanh, tuần hoàn và hiệu quả; thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao, OCOP, du lịch nông thôn, ngành nghề truyền thống. Tăng liên kết chuỗi giá trị, hỗ trợ hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ, đổi mới sáng tạo, phát triển thương mại điện tử. Chú trọng đào tạo nghề, tạo việc làm, ưu tiên hộ nghèo, phụ nữ, dân tộc thiểu số.

Bảo tồn, phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng giáo dục, y tế cơ sở. Tăng tiếp cận dịch vụ cơ bản, hỗ trợ sinh kế, việc làm bền vững, bảo đảm bình đẳng giới, chăm sóc nhóm yếu thế và xây dựng môi trường sống nhân văn, an toàn. Xây dựng chính quyền cơ sở hiệu quả, chuyên nghiệp, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, cung cấp dịch vụ công. Tăng cường quản lý chất thải, bảo tồn cảnh quan, không gian làng quê. Phát triển mô hình khu dân cư kiểu mẫu, nghĩa trang văn minh. Thúc đẩy nông nghiệp sạch, an toàn, thân thiện môi trường và sản xuất bền vững. Phát huy phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Nâng cao chất lượng lực lượng dân quân, gắn kết quốc phòng toàn dân với an ninh nhân dân. Nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường giám sát, đánh giá và truyền thông đa kênh, hiện đại. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý, vận hành chương trình và tiếp nhận phản ánh người dân. Phát huy vai trò cộng đồng và sự tham gia của toàn xã hội vào xây dựng NTM và GNBV.

Nhân rộng mô hình giảm nghèo bền vững. Ảnh minh họa.

Chương trình xây dựng NTM và GNBV giai đoạn 2026-2035 cũng nêu rõ một số giải pháp trọng tâm trong thực hiện. Cụ thể: Ban hành đồng bộ các văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình; hoàn thiện cơ chế huy động - phân bổ nguồn lực linh hoạt; tăng phân cấp, phân quyền cho cấp tỉnh, xã; khuyến khích hợp tác công - tư, thu hút ODA; xây dựng Bộ tiêu chí quốc gia NTM các cấp phù hợp với giai đoạn mới; thí điểm mô hình “NTM hạnh phúc”. Nghiên cứu, đề xuất mô hình tổ chức thực hiện theo hướng chuyên trách, phù hợp chính quyền địa phương 2 cấp.

Định hướng triển khai xây dựng nông thôn mới theo 3 nhóm khu vực: xã ven đô, xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi và xã thuộc các địa bàn còn lại. Thực hiện giảm nghèo đa chiều, phát triển sinh kế bền vững, tránh tái nghèo. Huy động tối đa các nguồn lực hợp pháp; ưu tiên đầu tư cho vùng khó khăn; cho phép tỉnh quyết định phân cấp nguồn thu từ đất cho xã để thực hiện Chương trình; lồng ghép hiệu quả các chương trình, dự án khác. Tăng cường vận động tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước hỗ trợ; khuyến khích địa phương khá hỗ trợ địa phương khó khăn.

Nghiên cứu, mở rộng cơ chế tín dụng phù hợp để phát triển sản phẩm OCOP, sản xuất nhỏ, du lịch nông thôn, cấp nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn… Đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng, duy trì phong trào “Cả nước chung sức xây dựng NTM”, “Vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau”. Giám sát, kiểm tra thường xuyên, công khai, minh bạch; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, sai phạm, lãng phí trong quá trình thực hiện Chương trình.

THIÊN LÝ