TMO - Việc rà soát hoạt động của các công trình cấp nước sinh hoạt tại các địa phương, qua đó khắc phục ngay tình trạng nhiều công trình ngừng hoạt động, hoạt động kém hiệu quả là nhiệm vụ quan trọng được Hội đồng nhân dân tỉnh Điện Biên nhấn mạnh triển khai.

Hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh có 1.048 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn và 9 công trình nước sạch đô thị. Trong giai đoạn 2021 - 2024, toàn tỉnh đầu tư xây mới và nâng cấp 64 công trình, dự án cấp nước sinh hoạt với tổng mức đầu tư hơn 153 tỷ đồng.

Các công trình nước sinh hoạt đã giải quyết vấn đề khó khăn về nước cho nhân dân, nhất là đối với khu vực vùng cao, vùng khó khăn; nâng cao chất lượng cuộc sống, sức khỏe nhân dân; góp phần phát triển kinh tế - xã hội, ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại cơ sở. Đến hết năm 2024, tỷ lệ hộ dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 92,86% (vượt 7,86% mục tiêu đến năm 2025); tỷ lệ hộ dân nông thôn trên địa bàn toàn tỉnh được sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn đạt 14,62%.

Các công trình nước sinh hoạt đã giải quyết vấn đề khó khăn về nguồn nước cho nhân dân tại các huyện vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, hiện nay có 199 công trình không còn hoạt động do hết niên hạn sử dụng, hỏng, xuống cấp nhưng chưa được các địa phương quan tâm thực hiện các thủ tục thanh lý; 237 công trình hoạt động kém bền vững chưa được bố trí kinh phí sửa chữa, nâng cấp. Khu vực nông thôn còn nhiều công trình chưa phát huy hết công suất thiết kế, doanh thu từ dịch vụ sử dụng nước sạch thấp; một số tổ quản lý khai thác, vận hành các công trình còn hạn chế.

Hầu hết các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung, nước sạch chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép sử dụng hành lang đường; có công trình chưa giải phóng mặt bằng đã tổ chức thi công (Công trình xây dựng hệ thống cấp nước bổ sung của Nhà máy nước huyện Tủa Chùa)...

Huyện Điện Biên Đông hiện có 216 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung; trong đó có 92 công trình hoạt động hiệu quả, 65 công trình hoạt động kém hiệu quả và 59 công trình không hoạt động. Giai đoạn 2021-2024, huyện đã đầu tư sửa chữa, nâng cấp được 20 công trình; xây dựng mới 5 công trình. Tính đến cuối năm 2024, toàn huyện có 94% số hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh; 16% hộ được sử dụng nước sạch.

Tại huyện Tủa Chùa có 114 công trình nước sinh hoạt (04 công trình nước sạch và 110 công trình cấp nước tập trung nông thôn) do nhà nước đầu tư, chủ yếu là công trình nước tự chảy và được giao cho UBND các xã, thị trấn quản lý; trong đó có 87 công trình hoạt động hiệu quả (chiếm 76,3%) 03 công trình hoạt động kém hiệu quả (chiếm 2,6%) và 24 công trình không hoạt động (chiếm 21,1%); tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh là 86%; tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn 14%...

Huyện Tuần Giáo hiện có 140 công trình nước sinh hoạt, trong đó có 135 công trình do UBND huyện quản lý. Thời điểm này có 32 công trình hoạt động hiệu quả; 72 công trình hoạt động kém hiệu quả và 36 công trình không hiệu quả. Giai đoạn 2021-2024, huyện đã xây mới, nâng cấp, sửa chữa 7 công trình, nâng tỷ lệ hộ khu vực nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 96%; tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn 23%; tỷ lệ hộ nghèo sử dụng nước hợp vệ sinh đạt gần 90%.

Huyện Nậm Pồ hiện có 108 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung, trong đó 92 công trình hoạt động hiệu quả (chiếm 85%), 3 công trình hoạt động kém và 13 công trình ngừng hoạt động. Giai đoạn 2021-2024, huyện đã đầu tư xây mới 1 công trình, nâng cấp và sửa chữa 33 công trình với tổng kinh phí 103,26 tỷ đồng. Các công trình sau đầu tư được bàn giao, quản lý, vận hành, khai thác hiệu quả. UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với UBND các xã thành lập 121 tổ, hội dùng nước với 218 thành viên để quản lý và khai thác công trình.

Các địa phương rà soát, đánh giá hiện trạng công trình cấp nước, đảm bảo nguồn cung nước sạch cho người dân.

Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành chức năng công tác quản lý, khai thác các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung tại một số bản trên địa bàn các huyện chưa được quan tâm đúng mức, cộng đồng thôn bản chưa thường xuyên sửa chữa những hỏng hóc nhỏ; chưa quan tâm thành lập các tổ tự quản, việc bảo vệ đầu nguồn nước của các xã còn rất hạn chế, chưa quy định chế tài xử lý các hành vi xâm phạm các công trình nước sinh hoạt trên địa bàn; một số công trình xuống cấp, hiệu quả thấp hoặc ngừng hoạt động...

Để tiếp tục giải quyết các tồn tại và thực hiện mục tiêu cấp nước sạch đến năm 2030 và tầm nhìn 2045, Hội đồng nhân dân tỉnh chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương thực hiện thanh lý dứt điểm các công trình cấp nước đã xuống cấp, ngừng hoạt động trước thời điểm sắp xếp chính quyền địa phương. Đồng thời, tiến hành bàn giao 7 công trình nước sạch trên địa bàn huyện Điện Biên hiện do Công ty Cổ phần Cấp nước Điện Biên quản lý về Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp, Tài nguyên và Môi trường để quản lý, vận hành theo đúng quy định.

Điện Biên cần tiếp tục huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn từ chương trình mục tiêu quốc gia, vốn ODA và các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư, nâng cấp hệ thống cấp nước; đặc biệt, tại các khu vực còn gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, bảo đảm nguồn kinh phí đầy đủ cho công tác duy tu, bảo dưỡng các công trình hiện có, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực cấp nước sạch, tiếp tục tuyên truyền nâng cao ý thức người dân về bảo vệ công trình và sử dụng nước tiết kiệm.

Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ trong quản lý, khai thác và xử lý nước, mở rộng phạm vi cung cấp nước sạch đạt chuẩn, tăng cường các biện pháp bảo vệ công trình và chống thất thoát nước.Nghiên cứu xây dựng các chính sách đầu tư đặc thù và cơ chế quản lý, vận hành phù hợp cho các công trình tại vùng khan hiếm nước, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi...

Cùng với mở rộng mạng lưới nước sạch từ công trình cấp nước tập trung, tỉnh Điện Biên chú trọng công tác tuyên truyền cho người dân vùng nông thôn về việc sử dụng nước sạch. Việc tuyên truyền tập trung vào nâng cao hiểu biết về tầm quan trọng của sử dụng nước sạch, cách bảo vệ nguồn nước, sử dụng nước tiết kiệm, hướng dẫn người dân các biện pháp cơ bản để làm sạch nguồn nước trước khi sử dụng và khuyến khích người dân tích cực đóng góp kinh phí để xây dựng công trình cấp nước./.

Lê Kiên