Điện Biên: Hiện đại hóa bảo tồn di sản tại các bảo tàng

TMO - Tại tỉnh Điện Biên, các bảo tàng đang từng bước bắt nhịp với xu thế chuyển đổi số, hiện đại hóa hoạt động quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Bước vào kỷ nguyên số, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ xác định, việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản không chỉ dừng lại ở việc trưng bày vật lý. Những năm gần đây, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ đã triển khai hàng loạt dự án chuyển đổi số quy mô lớn, trọng tâm là việc số hóa dữ liệu 2D và 3D hàng ngàn tài liệu, hiện vật quý giá. Với trang thiết bị hiện đại, đội ngũ kỹ thuật viên đã tỉ mỉ Scan từng hiện vật, xử lý hình ảnh, âm thanh và chuyển đổi thành các định dạng số đa dạng: Từ file 3D chi tiết, ảnh chụp sắc nét cho đến những thước phim tư liệu quý giá.

Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ hiện đang lưu giữ khoảng 7.000 tài liệu, hiện vật. Trong giai đoạn đầu của dự án, bảo tàng đã cẩn trọng lựa chọn 960 hiện vật tiêu biểu để tiến hành số hóa. Con số này bao gồm 506 hiện vật đang được trưng bày trực tiếp và 454 hiện vật giá trị đang được bảo quản trong kho (100 hiện vật dự kiến trưng bày chuyên đề và 354 hiện vật tiêu biểu phục vụ khách tham quan kho mở).

Việc scan 3D các hiện vật khối không chỉ tạo ra kho dữ liệu số 3D vô cùng chi tiết và phong phú, mà còn mở ra nhiều tiềm năng. Từ nền tảng dữ liệu số hóa phong phú đó, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ đã xây dựng phần mềm quản lý hiện vật khoa học và hiệu quả; sử dụng mã quét QR vào tra cứu hiện vật; xây dựng chương trình tham quan bảo tàng ảo, phòng chiếu phim 3D kết hợp sa bàn... 

Du khách sử dụng cây tra cứu thông minh tại Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ (Ảnh: DC). 

Không chỉ Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ, Bảo tàng tỉnh Điện Biên cũng đang chủ động triển khai các giải pháp số hóa toàn diện, hướng tới mục tiêu hiện đại hóa quản lý, bảo tồn và khai thác di sản. Từ năm 2022 đến nay, đơn vị đã sử dụng hệ thống quản lý thông tin bảo tàng theo chuẩn của Cục Di sản Văn hóa, đồng thời ứng dụng phần mềm chuyên dụng để số hóa hiện vật. 

Bảo tàng tỉnh Điện Biên đã số hóa gần 400 hiện vật dưới dạng hình ảnh 2D; 90 hiện vật dưới dạng mô hình 3D; cùng 4.242 trang tài liệu quan trọng đang được lưu trữ tại kho. Việc ứng dụng công nghệ thông tin đã giúp công tác quản lý, khai thác, tra cứu thông tin hiện vật bảo tàng trở nên khoa học, thuận lợi và dễ dàng hơn. Việc số hóa hiện vật hoàn toàn có thể mở ra tiềm năng về việc xây dựng các phòng trưng bày ảo, ứng dụng tham quan trực tuyến hay các hình thức tương tác số khác trong tương lai, giúp di sản văn hóa Điện Biên vượt qua giới hạn về không gian địa lý, tiếp cận đông đảo người xem hơn. 

Chuyển đổi số đã và đang giúp các bảo tàng phục vụ lưu trữ và nghiên cứu; đồng thời làm tiền đề cho việc xây dựng phòng trưng bày ảo, tham quan trực tuyến, triển lãm chuyên đề số - những hình thức tương tác hiện đại giúp di sản vượt khỏi giới hạn không gian, tiếp cận công chúng rộng rãi hơn.

Công tác chuyển đổi số đang được tỉnh Điện Biên đẩy mạnh triển khai để thúc đẩy ngành du lịch phát triển. Theo đó, địa phương này đã hoàn thiện đưa vào vận hành cổng du lịch thông minh sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông để hình thành hệ sinh thái du lịch, tạo lợi ích tương hỗ giữa du khách, chính quyền và doanh nghiệp.

Với các tính năng ưu việt dữ liệu trực quan, đa dạng kết nối và dễ dàng mở rộng, hệ thống cung cấp thông tin chính thống, toàn diện giúp cho du khách, cá nhân, doanh nghiệp mở rộng cơ hội kinh doanh, quảng bá, tạo liên kết chuỗi, phát triển chuỗi sản phẩm dịch vụ du lịch hoàn chỉnh... Cổng du lịch thông minh là hệ thống cung cấp thông tin chính thống, toàn diện cho khách du lịch trên nền tảng web và mobile, giúp người dùng tra cứu mọi nơi, mọi lúc, trên nhiều thiết bị kết nối.

Ngoài ra, cổng du lịch thông minh còn có các tính năng ưu việt, như tích hợp các tính năng tương tác và trải nghiệm đa phương tiện như video, hình ảnh, âm thanh, tích hợp chỉ đường, hướng dẫn du lịch giúp du khách có cái nhìn toàn diện về địa điểm du lịch. Cổng cũng cung cấp thông tin du lịch được cập nhật liên tục và chính xác, giúp du khách nắm bắt thông tin mới nhất về địa điểm muốn khám phá.../.

Lê Kiên