Đề xuất sửa đổi, bổ sung quy trình vận hành liên hồ chứa ở miền Trung

TMO - Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định linh hoạt trong việc vận hành liên hồ chứa ở khu vực miền Trung.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thời gian gần đây đã xuất hiện nhiều đợt mưa rất lớn và đặc biệt lớn, nhiều khu vực xuất hiện lũ lịch sử và vượt lịch sử. Mặc dù, quy trình vận hành liên hồ chứa đã phát huy hiệu quả trong việc giảm lũ hạ du trong thời gian qua. Tuy nhiên trước diễn biến phức tạp, bất thường của mưa lũ, việc thực thi các quy trình liên hồ chứa vẫn còn một số tồn tại.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá năng lực điều tiết của các hồ chứa, đặc biệt là các hồ khu vực miền Trung hạn chế, chỉ có thể giảm lũ cho các địa phương ở khu vực hạ du chịu ảnh hưởng bởi sự điều tiết của các hồ mà không thể giải quyết được toàn bộ các vấn đề lũ lụt phía hạ du trên toàn bộ lưu vực sông.

Việc quy định mực nước đón lũ và hạ mực nước đón lũ đối với một số lưu vực sông với mục tiêu đảm bảo dung tích cố định để giảm lũ cho hạ du trong suốt thời gian mùa lũ tại một số thời điểm còn chưa linh hoạt, chưa rõ trường hợp cơ quan có thẩm quyền quyết định hạ thêm mực nước hồ để gia tăng dung tích đón lũ cho hạ du. Chất lượng dự báo lưu lượng về hồ (trách nhiệm của chủ hồ) còn chưa cao, dẫn đến lúng túng trong đề xuất phương án điều tiết, cắt giảm lũ cho hạ du.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, mặc dù các địa phương đã chỉ đạo rất sát sao, cơ bản bám sát các quy định và đã phối hợp với các chủ hồ trong khâu vận hành hồ (trong điều kiện các hồ trên lưu vực chỉ có năng lực cắt, giảm lũ hạn chế), kịp thời ban hành các lệnh vận hành góp phần giảm thiểu ngập lụt cho vùng hạ du. Tuy nhiên, việc chia sẻ thông tin, dữ liệu vận hành hồ chứa, phối hợp giữa các địa phương, chủ hồ chứa trên lưu vực còn lúng túng, nhất trong các thời điểm mất điện, mất kết nối thông tin liên lạc.

Đồng thời, việc ban hành các lệnh vận hành hồ của cơ quan có thẩm quyền ở một số địa phương tại một số thời điểm còn chưa rõ ràng, phù hợp với diễn biến bất thường của mưa lũ trên lưu vực từng hồ chứa, chưa rõ thời điểm ban hành lệnh hoặc các mức lưu lượng xả tương ứng với các thời điểm đã dẫn đến khó khăn cho việc thực hiện lệnh vận hành. Ngoài ra, một số địa phương còn thiếu đội ngũ cán bộ có đủ năng lực trong việc tham mưu, tính toán đề xuất phương án vận hành các hồ để các cơ quan có thẩm quyền kịp thời ra quyết định vận hành.

(Ảnh minh họa). 

Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhận thấy rằng, để bảo đảm an toàn cho công trình, tăng hiệu quả giảm lũ cho hạ du, đặc biệt là khi xuất hiện mưa, lũ bất thường, vượt lịch sử như thời gian qua, tối ưu hoá việc sử dụng nguồn nước cho các mục đích sử dụng và lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường do nguồn nước mang lại đòi hỏi phải sửa đổi tổng thể, toàn diện quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông. 

Trước diễn biến mưa lũ còn phức tạp và kéo dài trên các lưu vực sông miền Trung từ nay đến cuối năm, Bộ kiến nghị trước mắt chỉ tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều của 5 Quy trình liên hồ chứa lưu vực sông Hương, Vu Gia - Thu Bồn, Trà Khúc, Kôn - Hà Thanh, Ba.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất quy định linh hoạt việc tiếp tục hạ mực nước các hồ thấp hơn mực nước đón lũ đã quy định trong các quy trình vận hành liên hồ chứa mà không phụ thuộc vào tín hiệu vận hành (mực nước trạm thủy văn và lưu lượng về hồ) trong trường hợp cần thiết, gồm cả ngoài thời gian mùa lũ quy định của quy trình. Mục đích để nâng cao dung tích cắt, giảm lũ cho hạ du khi dự báo xuất hiện hoặc xảy ra mưa, lũ lớn, lũ kép, bất thường và các tình huống khác có nguy cơ ngập lụt diện rộng ở hạ lưu.

Đồng thời, bổ sung thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trong việc quyết định sử dụng dung tích từ mực nước dâng bình thường đến mực nước lũ thiết kế hoặc lũ kiểm tra tùy công trình trong trường hợp khẩn cấp, bất thường trên cơ sở đảm bảo an toàn công trình và hạ du.

Bộ cũng đề xuất bổ sung trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong việc quyết định vận hành các hồ và chỉ đạo các địa phương triển khai các biện pháp ứng phó với các tình huống mưa, lũ (gồm cả ngoài thời gian mùa lũ quy định của Quy trình) trên địa bàn khi được Thủ tướng Chính phủ giao để hỗ trợ địa phương trong các tình huống mưa lũ vượt quá khả năng ứng phó của địa phương.

Đồng thời bổ sung trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Công Thương trong việc chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc vận hành các hồ chứa thủy điện, đặc biệt trong công tác đảm bảo an toàn công trình, an toàn cho nhân dân ở hạ du hồ chứa trong thời gian xảy ra mưa, lũ trên lưu vực.

Bộ trưởng Bộ Công Thương chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia xây dựng kế hoạch huy động của các nhà máy thủy điện vào hệ thống điện Quốc gia, phù hợp với yêu cầu về vận hành giảm lũ cho hạ du trong mùa lũ và các yêu cầu về thời gian, lưu lượng xả của từng hồ trong mùa cạn theo quy định của Quy trình này. Trong đó, ưu tiên huy động điện đối với các hồ chứa có bổ sung, sử dụng thêm dung tích hồ để tham gia cắt, giảm lũ cho hạ du.

Để cung cấp các thông tin, số liệu đầy đủ, kịp thời đến các cơ quan, đơn vị liên quan và hạn chế sai số trong việc dự báo lưu lượng về hồ, tăng tính chủ động trong việc đề xuất phương án vận hành cũng như hiệu quả giảm lũ cho hạ du, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bổ sung quy định trách nhiệm của chủ hồ: Theo dõi tình hình khí tượng, thủy văn; thực hiện chế độ quan trắc, dự báo, cung cấp thông tin, số liệu và chế độ báo cáo đến các cơ quan, đơn vị, địa phương theo quy định của Quy trình này và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan khi có yêu cầu.../.

Khánh Ly